معماری منسجم ایران باستان

قلعه اولتانقلعه اولتان نام دژی کهن در شمال استان اردبیل و نزدیک به شهر پارس آباد است که در کنار رود ارس واقع شده و در همسایگی روستای کهن اولتان قرارگرفته است. این« دژ» در مساحت 320 هزار مترمربع با ترکیب به جامانده از آن یک دژ نظامی را تداعی میکند که نخست به دست اشکانیان پدید آمد و تا سده 12 هجری مورداستفاده قرارگرفته است. با توجه به حدس و گمان های کاملاً علمی هنوز قسمت اعظم ساختمان های قلعه در زیرخاک مدفون است. معماری منسجم دوره اشکانی تا اسلامی در قلعه اولتان قالاسی کشف شد. باستان شناسان در کاوش قلعه اولتان قالاسی با مجموعه منسجم معماری متعلق به دوره های مختلف اشکانی تا اسلامی مواجه شدند که بیشتر آثار یافت شده به دوره قرن سوم و چهارم هجری و ادامه معماری دوره ساسانی تعلق داشت. در حصار جنوبی قلعه کاوش های باستان شناسی منجر به کشف مجموعه منسجم و منظمی از معماری، احتمالاً متعلق به خانه ای اشرافی شد که در آن حمام، دستشویی نیز یافت گردید. باستان شناسان در حین کاوش به یک توالت فرنگی برخوردند که درست شبیه توالت فرنگیهای امروزی است و احتمالاً به دوران تاریخی تعلق دارد. در این توالت با استفاده از تن پوشه های سفالی مسیر ورود و خروج آب را تعبیه کرده اند. اولتان قالاسی با 50 هکتار وسعت یک شهر قلعه است. به این ترتیب فضاهای مسکونی داخل قلعه و فضاهای صنعتی از قبیل کارگاه های فلزگری، شیشه گری و سفال در بیرون از قلعه بوده است. قلعه در کنار رود ارس با حصاری به بلندی 5/5 متر ساخته شده است. عرض این حصار 3/5 متر است. بخش های مختلف قلعه هنوز سالم مانده و در صورت مرمت میتواند به یک مکان گردشگری منحصربه فرد تبدیل شود.