ضرورت تدوین مبحث ترافیک

کد مطلب : 2111معضل ترافیک علاوه بر اتلاف وقت جامعه سبب بروز مشکلات زیست محیطی و از سوی دیگر سبب تحمیل بار اقتصادی سنگینی بر پیکر جامعه و دولت شده است. این مشکلات به سبب عدم توجه به زیرساخت های شهری و برنامه ریزی حمل ونقل و همچنین عدم برنامه ریزی و اجرای صحیح طرح های جامع شهری در بخش تخصیص اراضی به کاربریها و توسعه ناپایدار شهر ازیک طرف و سیاست نادرست تولید و عرضه وسایل نقلیه و تقاضای بالا در استفاده از این وسایل در انجام سفرهای شهری به دلیل ناکارآمدی سیستم حمل ونقل عمومی از طرف دیگر ایجادشده است. باوجود تمامی مشکلات و معضلات ترافیکی، متأسفانه به دلیل تعریف نادرست از جایگاه مهندسان ترافیک و عدم به کارگیری ایشان در امور ساخت وساز شهری، مواجه با جذب نشدن متخصصان رشته ترافیک در حرفه اصلی خود هستیم. این در حالی است که حدود یک قرن از به رسمیت شناخته شدن علم مهندسی حمل ونقل و ترافیک در کشورهای پیشرفته میگذرد و نتیجه آن وجود ترافیک روان و ایمن در شهرهای این کشورهاست.محمد محمدی نژاد کارشناس ارشد مهندسی ترافیک ، عضو هیئت مدیره سازمان و دبیر هیئت رئیسه گروه تخصصی ترافیک در گفتگو با پیام ساختمان گزارشی از اهم فعالیت ها و عملکرد گروه تخصصی ترافیک نظام مهندسی ساختمان اعلام کرد:پیام ساختمان : در خصوص تاریخچه مهندسی ترافیک در سازمان نظام مهندسی توضیحاتی بیان کنید؟در مورد تاریخچه مهندسی ترافیک باید گفت که از سال 75 در سازمان 6 دوره گروه تخصصی ترافیک فعالیت داشته یعنی در حدود 17 سال است که گروه تخصصی ترافیک در نظام مهندسی استان تهران شروع به کار نموده و بنده طی 2 دوره اخیر عضو همین گروه تخصصی بودم و مسئول به نتیجه رساندن زحمات انجام شده قبلی توسط آقایان دکتر بهبهانی و دکتر امینی در هیئت مدیره نظام بوده و ضمن اینکه مقام شاگردی این دو بزرگوار را برای خود قائلم ، تمامی همت و تلاش خود را مصروف ساخته ام که شهرداری تهران و سایر شهرهای استان را نسبت به آثار مثبت استفاده از خدمات مهندسی ترافیک بر رشد و توسعه موزون شهری و ارتقای رفاه شهروندان آگاه و اقناع نمایم.لازم به توضیح است که در حال حاضر رشته ترافیک در نظام مهندسی ساختمان مانند دو رشته نقشه برداری و شهرسازی تنها دارای یک نماینده در هیئت مدیره میباشد و درواقع در رشته های دیگر چندین نماینده برای پیگیری امور تخصصی در هیئت مدیره حضور دارند و این مسئله مسئولیت بنده در قبال مهندسین ترافیک را بسیار سنگین تر مینماید. اعضای گروه تخصصی ترافیک طبق آئین نامه اجرایی قانون 7 نفر هستند: بنده و عضو علیالبدل رشته ترافیک و 5 نفر از دوستان و متخصصین ترافیک که پس از انتخابات مربوطه در این گروه با ما همکاری مینمایند.پیام ساختمان : وضعیت و جایگاه مهندسین ترافیک در کشور به چه صورت است ؟حدود 90 درصد مهندسین ترافیک دو رشته ای هستند؛ مثل خود بنده که دارای صلاحیت پایه ارشد در رشته های عمران و ترافیک هستم. یعنی صلاحیت کد 700 ترافیک به عنوان صلاحیت دوم پشت پروانه ما درج شده است و همین باعث شده تا زمانی که الزام استفاده از خدمات مهندسی ترافیک در شهرداریها جاری نشود، عده زیادی از افرادی که فارغ التحصیل رشته ترافیک هستند اقدام به اخذ صلاحیت ترافیک نمینمایند. چون اکثر ایشان پروانه اشتغال به کار رشته عمران را دارند و برایشان جذابیتی ندارد که در آزمون ترافیک شرکت کرده و صلاحیتی بگیرند که با آن کاری نمیتوانند انجام دهند. اصولاً رشته ترافیک در نظام مهندسی همچون سایررشته های 7 گانه جایگاه قانونی دارد. در قانون تصریح شده که از خدمات مهندسین تـرافیک هم مانند سایر رشته هـای اصـلی در امور ساختمان و طرح های شهری بایستی استفاده شود. به همین جهت در مبحث دوم فصل دوم بند 4-7 صراحتاً اشاره شده که شهرداریها موظف اند در ساختمان‎های گروه «د» و کلیه «مجتمع های ساختمانی» از خدمات مهندسی ترافیک در هنگام صدور پروانه ساختمان و قبل از شروع بهره برداری، استفاده شود. در همین راستا شرح خدمات مهندسی ترافیک در سال 87 توسط اداره کل ذیربط در وزارت راه و شهرسازی ابلاغ شد و متعاقب آن وزیر محترم وقت کشور نیز این الزام را به کلیه کلانشهرهای کشور ابلاغ کرد تا بر اساس شرح خدمات مصوب از خدمات مهندسین ترافیک دارای صلاحیت استفاده نمایند و درحال حاضر این موضوع در 5 استان کشور عملیاتی شده است. پیام ساختمان : علت عمده معضلات ترافیکی فعلی تهران و سایر شهرهای کشور را در کجا میبینید؟اصولاً معضل ترافیک مسبب سه پیامد بسیار مضر برای جامعه و کشور است: اولاً باعث اتلاف میلیون ها ساعت از وقت شهروندان و همچنین میلیاردها دلار سرمایه های کشور به صورت هدر سوزی بنزین توسط خودروهای متوقف یا سرگردان در ازدحام ترافیکی شهرها میشود. ثانیاً شرایط زیستی و سلامتی شهروندان را به دلیل ایجاد آلودگی به خطر انداخته که تعطیلی متعدد پایتخت به دلیل وضعیت اضطرار آلودگی هوا از آن جمله است و این امر در صورت ادامه، به کاهش امنیت اجتماعی نیز منجرمیگردد. ثالثاً ما کشوری هستیم که سعی داریم در جهان اسلام نقش ممتازی ایفا نماییم و مدینه فاضله ای برای کـشورهای اسلامی باشیم. این جایگاه با سیمای امروز شهرهای ما به خصوص پایتخت که شاهد ازدحام تـرافیکی وصف های طولانی مردم در ایستگاه های اتوبوس و مترو که فاقد زمان بندی مشخص اند ، به شدت مخدوش شده است. در سایر کشورهای اسلامی مثل مالزی و ترکیه که فقط کمی از ما توسعهیافته ترند، شاهد هستیم که با تنظیم سرویس دهی اتوبوس و مترو، مدیریت زمان انجام میشود ولی در اینجا استفاده از زمان قابل به هیچ وجه قابل مدیریت نیست و اصولاً این وضعیت نابسامان ترافیکی در شأن میهن اسلامی و شهروندانش نیست خصوصاً در پایتخت.همین الان اگر به پایتخت کشورمان نگاه کنید؛ متوجه میشوید بزرگ ترین مشکل این شهر ترافیک است که ناشی از عدم توازن بین عرضه و تقاضا است. ما طی دهه های اخیر، به توسعه کمی تسهیلات ترافیکی یعنی خیابان ها، پارکینگ ها و همچنین وسایل کنترل ترافیک بیشتر اهمیت داده ایم تا به توسعه زیرساخت های حمل ونقل عمومی ، جانمایی بهینه کاربریهای جاذب ترافیک و از همه مهم تر مدیریت بهینه تقاضای سفر و نتیجه این است که امروز تهران دیگر از حداقل پارامترهای زیست محیطی برای سکونت مناسب شهروندان برخوردار نیست.پیام ساختمان : آیا تعامل با شهرداری را برای رفع مسائل پیش روی ترافیک و معضل آلودگی هوا مهم ارزیابی میکنید؟متأسفانه شهرداری تهران طی دو دهه اخیر به دلیل کمبود منابع و عدم دسترسی به درآمدهای پایدار، همواره مبتلا به فروش تراکم برای تأمین منابع مالی بوده و هست. شاید اگر اراضی فضای سبز ، پارک های ملی ، باغات و محدوده ارتفاعی 1800 طی سال های اخیر برای ایجاد برج های مسکونی و مجموعه های تجاری عده ای سودجو فروخته و صرف تأمین هزینه های جاری شهرداری نشده بود، امروز طرح قدیمی جابه جایی پایتخت بار دیگر به فوریت دستور کار مجلس محترم تبدیل نمیشد. درواقع، مسئولین محترم در دولت و مجلس به جای حل مشکلات ترافیکی پایتخت به فکر پاک کردن صورت مسئله افتاده اند. بنده از همین فرصت استفاده و به عنوان نماینده گروه ترافیک سازمان اعلام مینمایم که نظام مهندسی استان تهران آمادگی کامل جهت هرگونه همکاری تخصصی با شورای شهر، مجلس و دولت در زمینه بررسی کارشناسی این موضوع را دارد. ما اعتقاد داریم که باید ساختار حمل ونقل شهری را اصلاح ، سرانه های ترافیکی را به صورت مناسب تأمین و در نهایت ظرفیت ترافیکی پایتخت را در شان مردم شریف کشورمان ارتقاء داده و این الگو را به همه شهرهای کشور تعمیم بدهیم. پیام ساختمان : با توجه به تحولات وزارت راه و شهرسازی ، قوانین و مقررات مربوط به رشته ترافیک مورد توجه قرارگرفته است و اصولاً چه تضمینی برای لازم الاجرا شدن آن وجود دارد؟مطابق مبحث دوم فصل 2 بند 4-7 در کلیه ساختمان های گروه «د» و ویژه باید قبل از صدور پروانه ساختمان بررسیهای ترافیکی انجام شود و همچنین در جدول شماره 16 همین مبحث حدود وظایف مهندسین ترافیک در طرح های شهرسازی مشخص شده است. تذکر این نکته ضروری است که مقررات ملی ساختمان لازم الاجرا است و این طور نیست که شهرداریها به میل خود به مقررات عمل نمایند بلکه حتماً باید بند به بند آن اجرا شود تا شهرهایی قابل سکونت و ساختمان هایی مناسب ایجاد شود.همچنین در فصل 8 قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی ماده32 به صراحت وزارت راه و شهرسازی موظف شده است که در تهیه طرح های شهری، بررسی پیامد ساخت وسازهای مهم شهری بر ترافیک شهری و همچنین تأمین توقفگاه (پارکینگ) در شهرهای بزرگ و کلان شهرها را با استفاده از خدمات مهندسان ترافیک دارای صلاحیت لحاظ نماید. اخیراً شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی تصمیم گرفته تا در زمینه تدوین مبحث ترافیک از مجموعه مقررات ملی ساختمان اقداماتی صورت دهد که آقایان دکتر صفار زاده و محمد نژاد بر این کارگروه نظارت خواهند کرد. این گروه از تمامی نخبگان و صاحب نظران برای تدوین مبحث ترافیک نظرخواهی خواهد کرد. هزینه این کارگروه هم از طرق سازمان های نظام مهندسی استان ها پرداخت خواهد شد.پیام ساختمان : کدام ارگان ها برای رفع مسائل و مشکلات مهندسی ترافیک مسئولیت بیشتری دارند؟در اولویت نخست، وزارت راه و شهرسازی به عنوان وزارتخانه تخصصی موضوعات نظام مهندسی ساختمان موظف است اولاً: تهیه مبحث ترافیک از مجموعه مقررات ملی ساختمان را که دو دهه است به تعویق افتاده در دستور کار قرار دهد. ثانیاً: تا زمان تهیه مبحث مذکور، شرح خدمات مصوب مهندسی ترافیک در امور ساختمان به ادارات کل استان ها ابلاغ شود و ایشان شهرداریها را مکلف به رعایت موضوع نمایند. ثالثاً: دبیرخانه شورای عالی معماری و شهرسازی در مرحله تصویب طرح های شهری (اعم از منطقه ای، جامع، تفصیلی، سامان دهی و ...) کنترل نماید که بخش مطالعات ترافیکی طرح های مذکور توسط مهندسین ترافیک دارای پروانه صلاحیت به انجام رسیده باشد نه مهندسان سایر رشته ها یا دانشجویان رشته ترافیک. در مرحله بعدی ارگان غیرانتفاعی و عمومی شهرداری تهران که وظیفه اصلی آن خدمات رسانی به شهر و شهروندان است و طی سنوات اخیر همواره به دلیل اتکا به در آمدهای فروش تراکم و نگرانی از اینکه مبادا سرمایه گذاران طرح های بزرگ درصورتیکه رعایت و اجرای ضوابط و مقررات ترافیکی در طراحی و احداث ساختمان ها، از سرمایه گذاری منصرف شوند و شهرداری از منابع درآمدی خود محروم گردد، به موضوع الزام انجام بررسیهای ترافیکی قبل از جانمایی ، تغییر کاربری و صدور پروانه ساختمان ها هیچ گونه اهتمامی نداشته و طی این سال ها همواره در مقابل انجام مطالعات عارضه سنجی ترافیکی مقاومت جدی از خود نشان داده است.