مسکن کم درآمد ها و منابع غیرقابل وصول آن

کد مطلب : 2364طرح مسکن کم درآمد ها که دولت یازدهم نام مسکن اجتماعی را برای آن انتخاب کرده ، قرار است شرایط را برای خانه دار کردن اقشار ضعیف که در دهک های پایین جامعه قرار دارند و توان خرید خانه و پس انداز قابل توجه برای آن را ندارند ، فراهم کند .در طرح جامع مسکن سرفصل مهمی برای مسکن کم درآمد ها درنظر گرفته شده که در آن چندین روش گوناگون برای تأمین مسکن محرومان تعیین شده است . برخی کارشناسان می گویند یک حالت کنسرسیومی تشکیل شده تا منابع مالی مسکن محرومان تأمین شود اما بااین حال محقق شدن این منابع با مشکل مواجه است و وجود چنین منابعی که وصول آنها قطعی نیست ، موجب شده تا پیشبرد طرح مسکن کم درآمد ها غیرعملیاتی به نظر برسد . وزیر راه و شهرسازی بار ها نسبت به نبود نظام تأمین مالی مناسب در بخش مسکن اذعان داشته است . این موضوع در بخش مسکن کم درآمد ها که اصلی ترین محل تأمین منابع آن بودجه دولتی است ، بیشتر خود را نشان داده است .آنچه در طرح جامع مسکن به عنوان وضع موجود خانواده های فاقد مسکن موردتوجه قرار گرفته ، نشان می دهد که 40درصد هزینه های خانوار در گروه های پایین درآمدی صرف مسکن می شود درحالی که اندازه متعارف آن در سطح جهانی حدود 25درصد است . طبق برآوردهای انجام شده ، حدود 48درصد از خانوارهای فاقد مسکن در دهک های اول تا چهارم و 29درصد آنها در دهک های 5تا 7قرار دارند . با این حساب 2میلیون و 522هزار خانوار شهری مستأجر در دهک اول تا چهارم درآمدی قرار دارند که در تأمین مسکن با مشکل جدی مواجه هستند .آن طور که در بخش های مختلف از برنامه های عملیاتی تأمین مسکن کم درآمد ها در طرح جامع مسکن آمده است 3محل برای تأمین منابع مالی موردنیاز تأمین شده است . منابع بانکی، بودجه عمومی و نهادهای حمایتی به عنوان محل های تأمین مالی معرفی شده اند که هر 3بخش با ابهام مواجه است . بانک ها با مشکل منابع مواجه هستند به طوری که حتی حاضر نشده اند وام خرید مسکن که مجوز آن از سوی شورای پول و اعتبار داده شده را پرداخت کنند . بودجه دولت نیز با کسری مواجه است و به همین دلیل اولویت هزینه در بودجه با بودجه جاری است . نهادهای حمایتی نظیر بنیاد مسکن ، کمیته امداد و ... نیز توان مالی بالایی برای هزینه در این بخش ندارند . این موضوع نشان می دهد که هیچ ضمانت اجرایی برای برنامه های تعیین شده وجود ندارد .اما اصلی ترین مسئله برای شروع طرح جدید مسکن این است که منابع مالی آن از کجا تأمین شود . باوجوداینکه این طرح وزارت راه و شهرسازی در قالب طرح جامع مسکن ، تعریف شده ولی با توجه به محدودیت منابعی که دولت دارد ، ورود به این بحث مشکل است . در حال حاضر ، طرح بزرگی با نام مسکن مهر در دست دولت است که محدودیت های مالی در این بخش مهم ترین معضل است . اگر منابعی وجود داشته باشد ابتدا باید برای این طرح تجهیز شود تا به پایان برسد و سپس به طرح جدید وارد شد .یکی از بخش هایی که طبق قانون بودجه امکان بهره برداری از آن برای کمک به مسکن کم درآمد ها وجود دارد مربوط به هدفمندی یارانه هاست . مطابق تبصره 20قانون بودجه در بخش هدفمندی یارانه ها دولت می تواند به میزان یک هزار و 300میلیارد تومان از درآمدهای هدفمندی یارانه ها را به بخش مسکن اختصاص دهد . اجرایی شدن این بخش از قانون اما منوط به این موضوع است که درآمدهای هدفمندی طبق قانون به طور کامل حاصل و پرداخت یارانه نقدی طبق این تکلیف قانونی محدود شود . هر دو شرط اما در حال حاضر با عملیاتی شدن فاصله دارد تا امید به اختصاص یارانه به مسکن نیز زیاد نباشد .همان طور که در طرح مسکن مهر بسیاری از متقاضیان به دلیل اینکه باید مبالغ جدیدی به طرح تزریق می کردند ، تاب نیاوردند و به دلیل عدم توانایی آن را فروخته اند و همچنان مستأجر هستند؛ در بخش استفاده از منابع هدفمندی یارانه ها نیز بعید است بتوان منابعی را به ساخت مسکن اختصاص داد . برای این کار نیاز به منابع قوی تری است . متأسفانه بانک ها هم تاکنون چندان همراهی نکرده اند به همین دلیل نیاز به بودجه دولتی است و به نظر می رسد باید در قانون بودجه منابع مالی لازم دیده شود .