عدم استقبال از وام خرید در بانک مسکن

کد مطلب: 2580بانک مسکن به منظور تسهیل در امکان خرید و ساخت واحد مسکونی توسط اقشار متوسط جامعه اقدام به ایجاد حساب صندوق پس انداز مسکن یکم از نیمه خردادماه سال جاری کرد که افتتاح کنندگان این حساب میتوانند از سقف فردی تسهیلات قابل اعطا بر روی هر واحد مسکونی در شهر تهران به میزان 800 میلیون ریال، در شهرهای بزرگ بالای 200 هزار نفر جمعیت به میزان 600 میلیون ریال و سایر مناطق شهری (شهرهای زیر 200 هزار نفر جمعیت) معادل 400 میلیون ریال بهره مند شوند.وام 30 میلیونی همچنانپا برجاروابط عمومی بانک مسکن 13 مردادماه امسال (47 روز کاری پس از افتتاح رسمی حساب صندوق پس انداز یکم) گزارشی را در خصوص آخرین آمار سپرده گذاری در صندوق پس انداز یکم مبنی بر رشد 40 درصدی حساب صندوق پس انداز مسکن یکم بانک مسکن منتشر کرد.درحالیکه وزیر راه پیش بینی کرده بود طی یکسال 100 هزار نفر در صندوق پس انداز یکم ثبت نام کنند ، آمار افتتاح حساب در 2 ماه اخیر حکایت از آن دارد که با روند فعلی نمیتوان به هدف افتتاح حساب 100 هزاری تا خرداد آینده امیدوار بود.بعد از فراز و نشیب بسیار برای افزایش سقف وام خرید مسکن در سال گذشته، از میان پیشنهادهای مطرح شده دو طرح راه اندازی صندوق پس انداز مسکن یکم و وام 60 میلیونی در ابتدای امسال به تصویب شورای پول و اعتبار رسید که هر یک شرایط خاص برای پرداخت داشته و عموم مردم را در بر نمیگیرد؛ ازاین رو وام 35 میلیونی مصوب سال 1392 باوجوداینکه رقم قابل توجهی در مقابل قیمت فعلی مسکن محسوب نمیشود همچنان از گزینه های اصلی متقاضیان در مقابل دو طرح دیگر است. البته متقاضی باید خانه اولی باشد یعنی طبق ضوابط تعیین شده از تسهیلات بانک مسکن و سایر بانک ها جهت خرید، اهدا و انتقال سهم الشرکه استفاده نکرده باشند. همچنین بهره ای از امکانات دولتی در تهیه مسکن نبرده و متأهل یا سرپرست خانوار باشد.از سوی دیگر نباید بیش از 7 سال از تاریخ پروانه ساخت واحد مسکونی قابل خرید با وام صندوق پس انداز گذشته و پایان کار آن بیش از 3 سال عمر داشته باشد. درعین حال که مشتری باید برای دریافت تسهیلات مبلغ موردنظر که برای آن هم کف تعیین شده است دو دوره شش ماهه سپرده گذاری کند که در این حالت باید حداقل یک سال در صف انتظار برای دریافت وام بماند. همچنین برای پرداخت وام مسکن از این محل محدودیت وجود داشته و سالانه به حدود 85 هزار نفر اعطا خواهد شد.بر این اساس وام های پرداختی صندوق پس انداز مسکن شرایط عام نداشته و برای همه متقاضیان کارساز نیست. درعین حال باوجوداینکه این وام از سوی بانک مسکن و با سود 14 درصد پرداخت میشود، بازپرداخت آن تا حدی سنگین و تا حدود یک میلیون و 200 هزار تومان در ماه بوده و به اذعان مدیران بانک مرکزی افرادی با درآمد سطح پایین از عهده پرداخت آن برنمیآیند.مصوبه دیگر شورای پول و اعتبار، باز کردن دست بانک های تجاری در پرداخت تسهیلات مسکن بود که طبق آن به ازای هر واحد مسکونی در شهر تهران تا 60 میلیون تومان، شهرهای بزرگ بالای 200 هزار نفر جمعیت 50 میلیون تومان و برای سایر مناطق شهری تا 40 میلیون تومان تسهیلات پرداخت میشود. ولی باید توجه داشت که سود این تسهیلات تا 21 درصد بوده و بازپرداخت سنگینی تا بیش از دو برابر را برای گیرنده به همراه دارد.البته این تنها مشکل وام 60 میلیونی نیست و در شرایط سخت تر، تاکنون بانک های تجاری به ارائه این تسهیلات وارد نشده اند و وجود خارجی ندارد چراکه وقتی در حالت عادی بانک ها منابع کافی برای تسهیلات دهی نداشته و تولید را هم نمیتوانند به طور کامل تأمین مالی کنند، مشخص است که فعلاً توان پرداخت تسهیلات 60 میلیونی مسکن را نخواهند داشت.بر این اساس گرچه با موافقت بانک مرکزی و تصویب شورای پول و اعتبار برای افزایش سقف وام 35 میلیون تومانی ، سومین مصوبه وام مسکن در سال جاری رقم خواهد خورد ولی به نظر میرسد با توجه به شرایط خاص تسهیلات اعطایی صندوق پس انداز مسکن همچنین وام 60 میلیونی، وام افزایشیافته 35 میلیونی که احتمالاً تا 50 میلیون تومان باشد شرایط مطلوب تری را برای متقاضیان فراهم آورد.با توجه به آمار و ارقام ریشه عدم استقبال مردم مربوط به برنامه ریزیهای صورت گرفته در حوزه مسکن است که عمدتاً بدون توجه به توان اقتصادی خانوار در نظر گرفته میشود و عدم اشراف سیاست گذاران بر شرایط اقتصادی خانوارهای کشور سبب شده تا طرح های مبتنی بر پس انداز برای تأمین مسکن شکست خورده تلقی شوند .بیتوجهی و نادیده گرفتن آمارهای مرکز آمار در رابطه با متوسط هزینه و متوسط درآمد خانوار، سبب شده است مکانیزمی بر اساس قدرت پس انداز که عملاً برای خانوارهای شهری در ایران، تحقق آن امکان پذیر نیست، طراحی شود.طبق اعلام مرکز آمار، میزان متوسط درآمد خانوار از میزان متوسط هزینه خانوار پایین تر بوده که منفی بودن این عدد به معنای عدم توانایی مردم در پس انداز و سپرده گذاری است و میزان درآمد کفاف هزینه زندگی را نمیدهد پس امکان پس انداز برای اکثریت مردم وجود ندارد. این در حالی است که اساس طرح وام خرید نیز مبتنی بر پس انداز و سپرده گذاری است که با توجه به سود تسهیلات و منفی بودن متوسط پس انداز سالانه یک خانوار شهری، مشخص میشود که طرح وام خرید دور از واقعیت های اقتصادی جامعه است.اساس طرح وام خرید از ابتدا بر اساس واقعیت های علمی و شرایط اقتصادی کشور ما زیر سؤال بوده است که اکنون نتایج آن بعد از گذشت دو ماه، اثبات شکست سیاست وام خرید مسکن است درحالیکه ممکن است این طرح در آینده تبعات تورمی نیز برای کشور در پی داشته باشد.