نه شهر آماده است و نه شهروند

کد مطلب : 2738 وقتی رئیس شورای شهر تهران در یکصدوهفتاد و پنجمین جلسه علنی شورای شهر، درباره خطر زلزله در تهران هشدار داد هیچ کس فکرش را نمیکرد چند ساعت بعد و به فاصله 12 روز پس از زمین لرزه 1/ 4 ریشتری «جوادآباد» ، شرق تهران با پس لرزه های زلزله ای که در 110 کیلومتریاش رخ داد، بلرزد؛ زمین لرزه ای 4.6ریشتری که بر اساس اعلام سایت ژئوفیزیک دانشگاه تهران، فیروزکوه را ساعت 22 و6 دقیقه و 33 ثانیه سه شنبه شب تکان داد و در شرق و بخش های دیگری از شهر تهران هم حس شد تا کمتر از دو هفته تهران دو بار بلرزد. هرچند این لرزه ها هیچ کدام آسیبی جدی به شهر و مردم وارد نکرد، اما زلزله در دل پایتخت نشینان افتاد و صحبت از یک فاجعه بر زبان مردم جاری شد.کمتر از یک ماه پیش بود که رئیس سازمان مدیریت بحران شهر تهران، اعلام کرد ؛ زلزله تهران در صورت وقوع، آن قدر بزرگ است که توان مقابله ما کوچک شمرده میشود و ما هیچ آمادگی برای زلزله تهران نداریم. پس از این گفته رئیس سازمان مدیریت بحران، 23 مردادماه و ساعت کمی از 11 شب گذشته بود که تهران برای اولین بار لرزید. شهر جواد آباد در جنوب تهران در منطقه ورامین، در بیاطلاعی کامل مردم لرزید. بعد از وقوع این زمین لرزه در همان ساعات ابتدایی سازمان امداد و نجات هلال احمر کشور برای تهران وضعیت نارنجی اعلام کرد و پس از 40 دقیقه دوباره زمین در منطقه جوادآباد به لرزه درآمد و این لرزه ها تا ساعات پایانی روز بعد نیز ادامه داشت؛ به طوریکه در مدت 24 ساعت شهر جوادآباد ورامین 16 بار لرزید.تجهیزات زلزله نگاری خاک میخوردپس ازاین اتفاق، رئیس کمیسیون عمران مجلس در برنامه گفتگوی ویژه خبری اعلام کرد که باید در کشور حدود 250 ایستگاه لرزه نگاری داشته باشیم که 50 ایستگاه راه اندازی شده و تجهیزات 70 ایستگاه دیگر خریداری شد، اما از سال 87 تاکنون در گمرک خاک میخورد.شکسته شدن گسلسه شنبه شب بار دیگر تهران لرزید و این بار فیروزکوه بود که پس لرزه هایش را به تهران رساند. زلزله فیروزکوه و جوادآباد هر دو حدود 4 ریشتر بودند و هیچ کدام هم تلفاتی جانی نداشتند و تنها زمین لرزه جوادآباد خسارت های مالی در پی داشت اما این زمین لرزه ها دلواپسی این روزهای مردم تهران را رقم زده و در شبکه های اجتماعی صحبت از زلزله به گوش میرسد.اظهارات ضدونقیض در مورد زلزله فیروزکوهدر فضای رسانه ای هم این روزها ضدونقیض کم نبود. در خبری نصرالله کمالیان؛ رئیس سابق موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران اعلام کرد که گسل فیروزکوه هم امتداد و هم ساز وکار با سیستم گسل های شمال تهران است و احتمال اینکه این زمین لرزه 4.6 ریشتری گسل شمال تهران را تحریک و یا به اصطلاح علمی «تریگر» کند دور از ذهن نیست و با توجه به قدرت زمین لرزه باید تا یک هفته یا بیشتر شاهد پس لرزه های آن باشیم. اما احمد صادقی، رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران درباره زلزله فیروزکوه گفت: این زلزله گسل های فیروزکوه را فعال کرده و با این شرایط گسل های تهران تحت تأثیر آن قرار نداشته و مشکلی از این بابت وجود ندارد.صادقی در خبری دیگر اعلام کرده بود ؛ در سال بیش از 174 زلزله بالای 4 ریشتر در کشور رخ میدهد و این یعنی تقریباً هر دو روز یک زلزله و گفته بود: اگر بخواهیم اعلام آماده باش صددرصد کنیم، مردم دچار اضطراب خواهند شد.موضوعی که وقتی با دکتر بهرام عکاشه، زلزله شناس برجسته کشورمان مطرح میکنیم، در جواب میگوید: زلزله 4.6 ریشتریای که سه شنبه شب در فیروزکوه رخ داد نشانگر این است که منطقه بسیار فعال است ولی علم نمیتواند جواب این را بدهد که این زلزله با گسل شمال تهران یا جنوب تهران ارتباط دارد یا باعث فعال شدن این گسل ها میشود یا خیر، اما تأییدکننده این موضوع است که منطقه بر اساس پیش بینیهای موجود ازنظر زلزله، منطقه فعالی است و هرلحظه ممکن است یک زلزله 7 ریشتری در آن اتفاق بیفتد؛ طبق اسناد هم این امر دور از ذهن نیست و در تاریخ زلزله خیزی منطقه تهران حداقل 10 زلزله با بزرگی بیش از 7.5 رخ داده است.عکاشه ادامه میدهد: یک البرز شرقی داریم که منطقه بجنورد و سمنان و دامغان است، یک البرز غربی داریم که منطقه قزوین است و یک البرز میانی که منطقه تهران است؛ میلیون ها سال است منطقه البرز میانی آبستن انرژی زیادی است، اما علم زلزله شناسی قادر نیست بگوید در چه سالی یا چه روزی این انرژی آزاد میشود .پایتخت در استرس زلزلهحتی اگر روز و ماه و سال وقوع زلزله تاریخی تهران مشخص نباشد، بازهم نمیتوان منکر نگرانی پایتخت نشین ها از حادثه ای شد که میلیون ها نفر را درگیر میکند. دقیقاً به همین دلیل بحث اتخاذ یک استرات‍ژی مناسب برای کاهش خطرپذیری تهران برای بار هزارم به میان کشیده میشود؛ تصمیمی که حکم نوشدارو پیش از مرگ سهراب را دارد.آماده نیستیمابوالفضل قناعتی؛ عضو هیئت رئیسه شورای شهر تهران دراین باره میگوید: متأسفانه بحث تهدید تهران در حوزه آلودگی هوا، سیل و توفان و زلزله واقعیت دارد و کسی آن را جدی نمیگیرد. همه میگویند خطر وجود دارد و همه میایستند و نگاه میکنند که چه زمانی این اتفاق میافتد! درحالیکه اگر واقعاً یک روزی این «چه میشود»ها، به تحقق بپیوندد همانی میشود که آقای چمران در جلسه شورا گفتند« زلزله تهران به عنوان یک فاجعه بزرگ در تاریخ دنیا ثبت میشود چون عمق فاجعه خیلی بالاست.»عضو کمیسیون عمران شورای شهر تهران در ادامه با اشاره به اینکه نظام رویکرد یکپارچه در بحث مدیریت بحران کشور وجود ندارد، میگوید: متأسفانه بحث مدیریت بحران ما بیشتر در لفافه و حرف است و در عمل به کار نمیآید. همه میگویند زلزله تهران قطعی است، خطرناک است اما همین هیچ کدام از این آدم ها، در بحث بافت فرسوده ورود پیدا نمیکنند، یک ریال هزینه نمیکنند، سرمایه گذاری نمیکنند تا مشکل مردم حل شود.قناعتی بحث آمادگی برای مقابله با بحران هایی مثل زلزله و سیل را هم همین جا پیش میکشد و میگوید: نه تنها در موضوع زلزله که کلاً برای هیچ حادثه ای آماده نیستیم. مثلاً در حادثه اخیر سیل امامزاده داوود و کن، آن شبی که سیل آمد من به امامزاده داوود رفتم؛ در آن شب هیچ مدیریتی در آن شرایط بحران زده در منطقه ندیدم! از افرادی که حضور داشتند سراغ مسئولان را گرفتم گفتند آمدند و رفتند! پرسیدم چرا؟ گفتند چون هوا تاریک و شب بوده، رفته اند که فردا صبح بیایند! این فاجعه است. همه این مسئولان باید شب تا صبح همپای نیروهای امدادی و آتش نشانی در منطقه حضورداشته باشند، اصلاً آن شب هیچ کس نباید میخوابید چون آن همه جوان در سیل و گل ولای مانده بودند. نتیجه چه شد؟! هنوز هم که هنوز است از سه جوان گمشده در سیلاب کن خبری نیست. این تبعات یک سیل و باران هفت دقیقه ای بود. تبعات یک زلزله بزرگ در تهران قابل مقایسه با این موضوع نیست.این در حالی است که اسماعیل نجار رئیس سازمان مدیریت بحران کشور میگوید: «در کشور تقریباً هر دو روز یک زلزله بالای چهار ریشتر داریم که اگر بخواهیم اعلام آماده باش صد درصد کنیم مردم دچار اضطراب میشوند.» تهران آماده است؟!باوجود نگرانی از فاجعه ای که همراه با زلزله بر سر تهرانیها آوار میشود، غلامرضا احمدی بیداخویدی، معاون آمادگی، عملیات و پدافند غیرعامل سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران درباره سیاست های این سازمان در قبال حوادث غیرمترقبه میگوید: «بحث مدیریت بحران در شهر تهران بدون متولی نیست، سیاست گذاریهای مختلفی از مدت ها پیش در این زمینه انجام شده، کمیته های تخصصی مختلفی تشکیل و وظایف هر کمیته مشخص شده و اگر خداینکرده زلزله ای رخ بدهد همه این کمیته ها به موازات هم و با توجه به شرح وظایفشان سریع مشغول به کار میشوند.»وی میافزاید: بر این اساس به منظور هماهنگی سازمان های متولی در هر فعالیت مدیریت بحران، کمیته های تخصصی شامل نمایندگان همه سازمان های مسئول مدیریت بحران شهر تهران تشکیل شده و به طور منظم جلسات خود را برگزار میکند؛ سازمان های مسئول انجام هر فعالیت هم موظف اند هنگام انجام عملیات به سهم خود در آن به فعالیت پرداخته و در محدوده فیزیکی حوزه تخصیص داده شده به آنها، تلاش و عملیات خود را با سازمان مسئول هماهنگ کننده، هماهنگ کنند؛ از کمیته های جستجو، نجات و اسکان اضطراری، آواربرداری، تأمین سلامت روانی و اجتماعی، آتش نشانی و مواد خطرناک گرفته تا سوخت رسانی، ترافیک و حمل ونقل، اسکان موقت و اطلاع رسانی و هشدار.