راهکار های عملی برای جبران کم آبی

کد مطلب : 2627پدیده خشک سالی به دلیل موقعیت جغرافیایی ایران و قرار گرفتن در کمربند خشک کره زمین، امری مربوط به دیروز و امروز نیست اما باوجود تعدد نیازها و تصرف های بشری بر محیط زیست و رشد سریع جمعیت، این پدیده روزبه روز در حال افزایش است.طبق بررسیهای رسمی به عمل آمده به دلیل کاهش ذخایر آبی کشور، ایران در آستانه بحران آب به سر میبرد و در سال های آینده، تأمین آب به یکی از بزرگ ترین چالش های کشور تبدیل میشود؛ این بررسیها نشان میدهد که ایران در زمینه متوسط بارش باران از میانگین جهانی بسیار فاصله دارد.کم آبی دومین بحران بزرگ دنیا در 10 سال آیندهصندوق جهانی طبیعت (WWF) بحران کم آبی را دومین بحران بزرگ دنیا طی 10 سال آینده اعلام کرده که این بحران در کشورهای قاره اروپا و آسیا بیش از دیگر کشورهای دنیا دیده میشود. پیش بینی میشود سهم خشک سالیها در دنیا به دلیل تغییرات اقلیمی و جوی در سال های آینده 10 درصد رشد داشته باشد.بر اساس تعریف بانک جهانی، کشوری که سالانه کمتر از 1000 مترمکعب آب قابل شرب برای هر یک از شهروندانش داشته باشد با کمبود آب مواجه است؛ ناسا نیز در گزارش های متعددی هشدار داده که جهان زمینیان به سمت کمبود آب پیش رفته و دریاچه های بزرگ جهان در حال ناپدید شدن هستند.نمونه های خارجی برای مقابله با کم آبیاما اینکه کشورهای دنیا چه راه حل هایی را علیه معضل کم آبی اندیشیده و انجام میدهند، سؤالی است که همیشه مطرح میشود؛ بحران کم آبی در ایالت کالیفرنیای امریکا تا جایی پیش رفته که افرادی با عنوان «پلیس آب» به در منازل شهروندان کالیفرنیایی مراجعه کرده و آنها را از خطرات کمبود آب، مصرف صحیح آب و راه حل هایی علیه هدر رفتن آب و ... آگاه میکنند.از سوی دیگر مسئولان لس آنجلس به تازگی برای جلوگیری از تبخیر شدن آب مخزن «سیلمار» در کالیفرنیا، 96میلیون توپ سیاه پلاستیکی را روی این مخزن رها کردند. توپ های تیره رنگ به شکلی طراحیشده اند که نه تنها آب را از هرگونه آلودگی حفظ میکنند بلکه مانع از تبخیر آن نیز میشوند. توپ ها به سادگی روی سطح آب شناور شده و از تابش پرتوهای خورشید جلوگیری میکنند.سنگاپور یکی دیگر از کشورهایی است که به تمهیداتی علیه بحران و کمبود آب اندیشیده است؛ تصفیه مجدد آب یا NEWater یکی از این راه حل هاست. شیرین کردن آب نیز به معنای سالم سازی آب دریا با استفاده از فناوریهای متفاوت در این کشور کاربرد دارد.دوش های آیندهسوئد یکی دیگر از کشورهایی است که به راه حل های فناورانه علیه بحران و کمبود آب پرداخته است؛ به عنوان مثال چندی پیش، مهندس ایرانی مقیم سوئد با اختراع یک دوش متفاوت و شگفت انگیز که به صرفه جویی و استفاده بهینه از آب میپرداخت توانست در صدر اخبار تکنولوژی دنیا قرار بگیرد. همچنین مهرداد محجوبی، مخترع و مدیرعامل شرکت Orbital Systems در کشور سوئد موفق به اختراع دوش متفاوتی شده که به عناوینی مانند «دوش فضایی» یا «دوش آینده» شناخته میشود. این دوش از قابلیت تصفیه بیش از 90 درصد آب مصرف شده و دوباره برگرداندن آب مصرفی به سردوش برخوردار است.تصفیه و استفاده از آب بارانآب باران میتواند یکی از راه حل های مهم برای استفاده حداکثری از آب باشد. مخترعان کشورهایی مانند هند و مالزی به دنبال اختراع دستگاه ها یا سیستم هایی هستند که بتوانند استفاده بیشتری از آب باران داشته باشند.همچنین فائو در گزارشی آورده است: «با استفاده از تکنولوژی هسته ای میتوان به اصلاح گونه های مختلف کشاورزی پرداخته تا نه تنها آنها را در برابر کم آبی مقاوم کرد بلکه با آب کمتر نیز بتوان محصولات بیشتری را در اختیار داشت. برای مثال، کاکائو و قهوه در کشور شیلی اصلاح شده اند تا با استفاده از تکنولوژی هسته ای کشت شوند.فائو در ادامه این گزارش آورده است، تکنولوژی هسته ای میتواند 25 درصد از تلفات آب در کشاورزی را کاهش دهد. در کنار همه اینها میتوان از انرژیهای تجدیدپذیر مانند انرژیهای بادی یا خورشیدی نیز یاد کرد. این فناوریها میتوانند جایگزین سوخت های فسیلی شوند، از انتشار گازهای گلخانه ای ممانعت کرده و از گرم شدن زمین و آب شدن یخچال های طبیعی که نتیجه ای جز مصرف بیرویه آب ندارند، جلوگیری کنند.تشکیل کارگروه رفع بحران آب در معاونت علمی و فناوریمحققان کشور ما نیز با تولید محصولات فناوری در حوزه کم آبی و تمرکز روی ابداع روش های ابتکاری در زمینه آب، خشک سالی، فرسایش خاک و محیط زیست، درصدد ارائه راهکار و راه حل هایی برای پشت سر گذاشتن این چالش قرن هستند.امید توکلی، رئیس مرکز فناوریهای راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در همین باره میگوید: ما اگر بتوانیم دانش و فناوریهای روز دنیا را به دست آوریم، بهتر میتوانیم درصدد برطرف کردن مشکلات بحران آبی کشور برآییم؛ اما قبل از کاربرد فناوری، فرهنگ سازی آن باید در کشور انجام شود.وی با اشاره به اینکه باید پذیرشی از سوی مردم به وجود آید تا بتوان از فناوریها برای رفع مشکلات استفاده کرد، افزود: در 8 ماه گذشته کارگروه ویژه ای برای رفع بحران آب در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تشکیل شده که هدف آن تسریع ارائه طرح های فناورانه در حوزه آب است.توکلی با تأکید بر اینکه دانش فنی رفع بحران کم آبی در کشور وجود دارد اما نیازمند توسعه است، اضافه کرد: در حال حاضر 22 طرح فناورانه در حال تکمیل و ارائه محصول اولیه است و چنانچه این طرح ها عملیاتی شوند مشکل کم آبی در کشور برطرف میشود.22 طرح فناورانه برای مقابله با کم آبی22 طرح مبتنی بر فناوریهای نوین از سوی شرکت های دانش بنیان به ستاد توسعه فناوری آب، خشک سالی، فرسایش و محیط زیست که در معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری فعال است ارائه شده که قرار است با توجه به اولویت بندی مدنظر از سوی این ستاد برای رفع مشکلات کم آبی و مقابله با پدیده خشک سالی به کار گرفته شود. سامانه تصفیه آب سیار (پکیج بحران) اجرای پایلوت نیمه صنعتی زیرزمینی حذف ترکیبات دارویی (آنتی بیوتیک، هورمون و ...) از فاضلاب­ ها با استفاده از روش هیبرید بیوراکتور غشایی- ازوناسیون پایلوت حذف آلاینده های شیمیایی از آب­های چاه با استفاده از روش تبادل یونی طراحی و ساخت دستگاه حذف آلاینده های گازی از اگزور موتورسیکلت به روش پلاسما- کاتالیستپ مطالعه و ارزیابی گیاهان زینتی موجود در فضای سبز شهری و معرفی الگوهای مناسب گیاهی برای فضای سبز ایران جهت بهینه سازی مصرف آب شهری در کشور توسعه کشت چمن مقاوم به خشکی و شوری طراحی و ساخت سامانه الکترونیکی اندازه گیری زمان پیشروی و پسروی آب در مزارع کشاورزی بازیافت مجدد زه آب های کشاورزی به منظور پرورش آبزیان و گیاهان با تکیه بر مدیریت تلفیقی زه­ آب ها تدوین الگوی مدیریتی مبتنی بر روش­های تصمیم­گیری نوین در خصوص اولویت ­بندی بازسازی قنات­ های خراسان جنوبی بررسی کارایی مصرف آب در دو روش آبیاری (زیر سطحی با شیاری) در عناب، انار، زرشک و پسته در شرایط اقلیمی بیرجند اصلاح برای بهبود کارآیی مصرف آب (WUE) در گندم نان تحت شرایط اقلیمی بیرجند توسعه روش­های نوین آبیاری زیرسطحی برای کشت برنج توسعه فناوری­های نوین نمک­زدایی از آب با حداقل پساب و انرژی حمایت از تشکیل باشگاه آب و توسعه فناوری در استان یزد طراحی و ساخت سامانه نمک زدایی به روش بخار سرد طراحی و ساخت سامانه نمک زدایی به روش اسمز مستقیم حمایت از توسعه فناوری نمک زدایی آب به روش رطوبت دهی و رطوبت گیری (HDH)حمایت از تدوین استانداردهای شغلی و آموزشی/شناسایی و طبقه بندی مشاغل توسعه فناوری شناسایی منابع آب ژرفی و چشمه های آب خلیج فارس توسعه فناوری احداث مکانیزه سدهای زیرزمینی و آبشارهای زنجیره ای تأمین آب طراحی و ساخت کنتور حجمی التراسونیک قابل نصب بر روی چاه های کشاورزی طراحی و ساخت مواد مالچ و بهبوددهنده و اصلاح کننده خاکدر همین حال برخی فناوریهای مرتبط با موضوع کم آبی و غلبه بر آن از سوی محققان ایرانی به مرحله اجرایی شدن رسیده اند.