بررسی مصرف انرژی در بخش مسکن

کد مطلب : 2860 انرژی یکی از مهم ترین مسائلی است که بشر طی دوران حیات خود از ابتدا تاکنون با آن درگیر بوده است. بعد از انقلاب صنعتی اروپا نیاز بشر به انرژی به شکل فزاینده ای رو به گسترش گذاشت و به این جهت روش های نوین تولید انرژی، جهت کسب منابع مختلف انرژی موردتوجه قرار گرفت. طبق آمار، نزدیک به 40 درصد انرژی تولیدی کشور در بخش ساختمان و مسکن مورداستفاده قرار میگیرد؛ این میزان مصرف انرژی را میتوان در سه بخش زیر موردمطالعه و بررسی قرار داد: تولید مسکن، بهره برداری از مسکن و مدیریت کشور در حوزه ساخت وساز. در این نوشتار بخش اول یعنی تولید مسکن موردبحث و بررسی قرار میگیرد:انرژی ساخت مسکناولین قدم در ساخت مسکن طراحی آن است و مصرف انرژی در این بخش به عوامل متعددی بستگی دارد که عبارتند از: منطقه جغرافیایی که ساختمان در آن احداث میشود، فرم، نحوه استقرار، جنس دیوارها، نوع سقف ها، حدود، اندازه و رنگ پنجره ها، رنگ ساختمان، سایبان ها و...منطقه جغرافیایی که یک ساختمان در آن قرار گرفته، در میزان کسب انرژی جهت سرمایش و گرمایش نقش مهمی دارد؛ جغرافیای سرد و خشک، سرد و مرطوب، گرم و خشک یا معتدل، در هر منطقه انرژی متفاوتی در ساخت مسکن صرف میشود که معمار بنا میبایست تأثیر آن شرایط اقلیمی را در طرح خود لحاظ کند و شرایط آسایش ساکنین را در فصول مختلف تأمین نماید.فرم و نحوه استقرار ساختماندر مناطق سرد، فرم های بسته و فشرده و ساختمان های مکعب شکل یا ساختمان های به هم چسبیده در جهت محور شمال به جنوب ارجحیت دارند. در مناطق معتدل آزادی عمل بیشتری در انتخاب فرم وجود دارد اما کشیدگی ساختمان در جهت محور شرقی غربی مناسب تر است. در مناطق گرم و مرطوب شدت زیاد تابش آفتاب در سمت شرق و غرب ایجاب میکند ساختمان فرمی کشیده داشته و در امتداد محور شرقی غربی قرار گیرد. در حالت کلی فرم ساختمان باید تا حد امکان به صورت متراکم و سازگار با نور روز و تهویه طراحی شود تا در فصول مختلف، تأثیرات آب و هوایی بر عناصر خارجی ساختمان به حداقل برسد.جنس دیوارهاهرچه ظرفیت و مقاومت حرارتی یک دیوار بیشتر باشد نوسان دمای سطح داخلی کمتر و زمان رسیدن سطوح داخلی به حداقل و حداکثر دما نسبت به سطوح خارجی بیشتر میشود. با افزایش ضخامت دیوار، حداکثر درجه حرارت هوای داخل کاهش و حداقل درجه حرارت آن افزایش مییابد؛ اما در عمل علاوه بر ضخامت به شرایط تهویه طبیعی و رنگ سطوح خارجی دیوارها نیز بستگی دارد. وقتی رنگ سطوح خارجی دیوارها تیره باشد افزایش ضخامت دیوار، باعث کاهش درجه حرارت هوای داخل میگردد اما اگر سفید باشد تأثیر کلی در کاهش حداکثر درجه حرارت هوای داخل دارد.یک طراح ساختمان با توجه به حداکثر دمای سالانه هوا میتواند مقاومت حرارتی مناسب برای مصالح ساختمانی تعیین کند. در مناطقی که تغییرات فصلی دمای هوا خیلی شدید است مقاومت حرارتی مصالح اهمیت بیشتری دارد و استفاده از سیستم های تأسیساتی برای ایجاد آرامش در ساختمان ضروری است.پنجره هااندازه پنجره ها باید به نحوی باشد که هم به میزان کافی نور طبیعی برای ساکنان تأمین کند و هم از اتلاف انرژی جلوگیری نماید. مقدار انرژی نفوذیافته از جداره های نور گذر به داخل ساختمان به نوع ساختمان و جنس شیشه بستگی دارد. در مناطق گرم حتیالمقدور باید سعی شود از انتخاب نما ها با رنگ تیره خودداری کرد چون رنگ تیره در نما باعث بالا رفتن درجه حرارت پوسته و افزایش بار سرمایش موردنیاز ساختمان میشود. پنجره هایی که در جهت جنوبی ساختمان قرار دارند سایبان افقی ثابت و پنجره هایی که در جهت غربی و شرقی ساختمان هستند، سایه اندازها با توجه به تابش آفتاب در تابستان باید عمود باشند.سایبان های طبیعیمهم ترین ویژگی درختان در معماری تأثیر آنها در وضعیت گرمای ساختمان است. سقف ها را میتوان مهم ترین عامل گرمایش ساختمان دانست. مهم ترین عامل تعیین کننده خصوصیات گرمایی بام ها، یکپارچگی و توپر بودن بام، رنگ خارجی، مقاومت و ظرفیت حرارتی مصالح بام است. هرچه ضخامت، مقاومت و ظرفیت حرارتی مصالح بام افزایش یابد اختلاف بین حداکثر دمای بام هایی با رنگ متفاوت در سطح خارجی کاهش مییابد.بعد از طراحی، انتخاب مصالح و اجرای آن جهت ساخت مسکن است. انتخاب مصالح ساختمانی سبک که شامل حفره ها و لایه های بسیار نازک هوا هستند و مقاومت حرارتی بالایی دارند جهت استفاده در پوسته خارجی ساختمان ها مفید است. در اجرای لایه های عایق حرارتی در سطح خارجی دیوار به کاربرده میشود، تأثیرشان بیشتر از زمانی است که در سطح داخلی دیوار نصب میگردند. در اجرای ساختمان ها باید سعی شود تا حد امکان از ایجاد پل حرارتی جلوگیری گردد. استفاده از پنجره های دو یا چند جداره جهت نور گذرها امری ضروری است. در انتخاب مصالح نما همان گونه که در بخش قبل اشاره شد باید از مصالحی استفاده شود که علاوه بر استحکام از تبادل حرارتی پوسته خارجی و سطح داخلی جلوگیری شود و با توجه به اقلیم منطقه رنگ نما استفاده شود. انتخاب رنگ جهت پوسته داخلی نقش مهمی در مصرف انرژی الکتریکی و روحیه افراد دارد. استفاده از رنگ روشن تا 4 درصد از میزان مصرف انرژی الکتریکی میکاهد. انتخاب سیستم گرمایش و سرمایش مکانیکی ساختمان نیز دارای اهمیت ویژه ای است، برای مثال استفاده از رادیاتورها در قسمت هایی که تأثیر مستقیمی بر فضای کار یا زندگی ندارد به شدت از بازده سیستم گرمایشی میکاهد. استفاده از سیستم گرمایشی کف در ادارات بسیار مناسب است. در انتخاب وسایل الکتریکی باید دقت شود تا از وسایلی استفاده کرد که بالاترین رده صرفه جویی انرژی را داشته باشد، استفاده حسگرها در اماکن عمومی (مشاع) و سرویس های بهداشتی و حمام ها از میزان مصرف انرژی میکاهد.