50 هزار مدرسه مرمت می شود

کد مطلب: 3220از قدیم میگفتند :درس معلم ار بود زمزمه محبتیجمعه به مکتب آورد طفل گریزپای را.حال اگر معماری مدارس نیز به گونه ای چشم نواز باشد که دانش آموزان در آنجا احساس خوبی داشته باشند مسلماً بر میزان یادگیری و آینده آنها تأثیر بسیار خواهد داشت و رغبت آنان را برای آمدن به مدرسه بیشتر میکند .برخی کارشناسان بر این باورند که ارزش های موجود در معماری ایرانی، برای دانش آموزانی که در مدارس ساخته شده با استفاده از این معماری تحصیل میکنند، مایه آرامش است. البته در ساخت مدارس با معماری ایرانی باید تکنولوژی روز نیز مورداستفاده قرار گیرد.ضمن آنکه پاسخ به نیازهای دانش آموزان در سنین مختلف و در نقاط مختلف شهری و روستایی کشور باید لحاظ شود.کارشناسان نظام تعلیم و تربیت نیز معتقدند؛ مدرسه به عنوان مکانی که پایه های اجتماعی شدن و شکوفایی استعدادها در آن بنیان گذاشته می شود، اهمیت دارد، البته در این میان از پیوند عمیق بین فضای فیزیکی مدرسه و معماری آن با میزان یادگیری دانش آموزان نمیتوان غفلت کرد. بر همین اساس در حال حاضر توجه به معماری ایرانی در ساخت مدارس از سوی متولیان ساخت مدرسه موردتوجه قرارگرفته است. دراین ارتباط نظرات تنی چند از معماران و صاحب نظران گرفته شده که در ادامه میخوانید.سیستم آموزشی ما دانش آموزان را غربی تربیت میکندمهندس محسن میرحیدر؛ مشاور رئیس سازمان نوسازی مدارس در ستاد هویت بخشی و مقاوم سازی مدارس با بیان این مطلب که نفوذ علم و تکنولوژی غربی به ویژه در سال های گذشته اثرات سنگینی بر همه شئون زندگی ما ازجمله معماری شهری گذاشته است، میگوید: «هدف اصلی از تأکید بر استفاده از معماری ایرانی در ساخت مدارس، وجود ساخت وسازهای بسیار در امر مدرسه سازی و همین طور تنوع در ساخت آنهاست، چراکه تعداد بالای این ساختمان ها بر سیمای معماری شهر اثرگذار است. در واقع نفوذ علم و تکنولوژی غربی باعث شده معماری ما تحت تأثیر آن شکل و سیمای معماری کشورهای غرب را به خود بگیرد. به همین خاطر در سال های اخیر به سرعت از فرم ها و طرح های خارجی استفاده کرده ایم و این امر برای کشوری مثل ما که سابقه درخشانی در معماری داشته و توانایی انجام طرح ها، نوآوریها و فرم های هماهنگ با شرایط جغرافیایی مناطق مختلف خودمان را دارد، چندان پسندیده نیستوی با تأکید بر اینکه همواره افزایش کمیت، کیفیت را تنزل میدهد، میگوید: «مقررشده است ظرف مدت چهار سال 50 هزار مدرسه مرمت، مقاوم سازی و یا از نو ساخته شود. به همین خاطر توجه به معماری این 50 هزار مدرسه اهمیت ویژه ای پیدا میکند: چراکه اگر در طراحی و ساخت آنها اشتباهی رخ دهد به معنی 50 هزار اشتباه در معماری شهری است. البته دراین باره با محدودیت تعداد طراحان و پیمانکاران مدارس روبه رو هستیم اما با همه محدودیت ها قدم های مثبتی برای استفاده از معماری ایرانی در ساخت مدارس برداشته شده است.میرحیدر با بیان این مطلب که در کنار اصلاح معماری مدارس باید نظام آموزشی نیز تغییر کند، میافزاید: «معماری ایرانی مدارس برای اثرگذاری نیاز به اصلاح نظام آموزشی دارد. تیم آموزشی فعلی ما برگرفته از غرب است و خودبه خود بچه ها را برای زندگی غربی تربیت میکند. درحالیکه باید تعلیم و تربیت اسلامی که روح اسلامی نیز در آن جریان داشته باشد، موردتوجه قرار گیرد.آرامش در مدرسه ایرانیتأمین امنیت روحی و جسمی دانش آموزان در مدرسه اهمیت بسیاری دارد. این امنیت در مدارس زیبا، کارا و ایستا با معماری ایرانی تأمین میشود.»مهندس نسترن خسروی ، رئیس گروه معماری سازمان نوسازی مدارس کشور با بیان این مطلب میگوید: «مطالعه روی رشد جمعیت دانش آموزی بیانگر آن است که مدارس ما در گذشته پاسخگوی تعداد محدود جمعیت دانش آموزی بود اما در حال حاضر با توجه به رشد بالای این جمعیت در دهه های گذشته دیگر جوابگو نیست. بنابراین تأمین فضای مورد نیاز با مؤلفه های ویژه خود اهمیت مییابد. به این معنی که فضای مدرسه باید متناسب با شرایط سنی و جنسی دانش آموزان باشد.خواسته ها، تفکرات و انرژی دانش آموزان ابتدایی با دانش آموزان دبیرستانی قابل مقایسه نیست. ارتفاع پله مدرسه ابتدایی باید متناسب با دانش آموزان مقطع ابتدایی و ارتفاع پله مدرسه دبیرستان متناسب با دانش آموزان دبیرستانی باشد.» وی با بیان اینکه بدترین زمین ها برای ساخت مدرسه در اختیار آموزش وپرورش قرار میگیرد، میافزاید: «معمولاً زمین های شیب دار و غیرقابل دسترس به امکانات و شرایط لازم به آموزش وپرورش اختصاص پیدا میکند.درحالیکه باید زمین های خوب و مرغوب در اختیار قرار بگیرد تا مکانیابی درستی درباره آن شود. به طور مثال مدرسه ابتدایی در جایی نباشد که دانش آموز مجبور به عبور از بزرگراه ها و خیابان ها شود بلکه مدارس ابتدایی و همین طور مدارس راهنمایی تا حد امکان در مرکز محلات قرار بگیرد.» خسروی معتقد است: «معماری سنتی ایرانی ارزش هایی دارد که واجد ماندگاری است و باید این امر در ساخت مدارس لحاظ شود. در گذشته معماران ایرانی در طراحی فضاهای مختلف به جزئیات آن توجه و با آنها زندگی میکردند اما در حال حاضر محدودیت زمان در ساخت مدارس، این امکان را از معماران گرفته است.بنابراین همان طور که در فرهنگ ما، انسان ارزشمند است باید به دانش آموز نیز به چشم یک انسان بنگریم. نگاه ارزشی به او باعث میشود خواسته ها و نیازهای او ازجمله «مدرسه ایرانی» موردتوجه قرار گیرد.»لزوم استفاده از کارشناسان آموزشی در کنار معماران مدارسدکتر احمد صافی صاحب نظر در حوزه تعلیم و تربیت به رابطه تنگاتنگ فضای فیزیکی (مدرسه) و یادگیری دانش آموز اشاره میکند و میگوید: «معماران ما باید با زبان روان شناسی، علوم تربیتی و چگونگی یادگیری در حد ممکن آشنا باشند. ضمن آنکه باید با حضور در مدارس مناطق مختلف کشور (مدرسه گردی) از نیازهای دانش آموزان و کارکنان مدرسه آگاهی پیدا کنند.بنابراین باید ترکیبی از روان شناسان و کارشناسان علوم تربیتی، مشاوران، تکنولوژیست ها و برنامه ریزان آموزشی و معماران مدارس برای ساخت مدرسه در کنار هم قرار گیرد.البته آشنایی آنها با فرهنگ و ادبیات ایرانی و اسلامی نیز اهمیت دارد، چراکه این امر به ثمربخش تر کردن فضای فیزیکی مدارس کمک میکند. نگاه این چنینی به ساخت و معماری مدارس تحول در مدارس آینده و همین طور نظام آموزش وپرورش را امکان پذیر میسازد.»وی معتقد است: «توجه به معماری همه مدارس باید مهم تلقی شود. البته این امر در مقاطع پیش دبستانی و ابتدایی بیشتر باید موردتوجه قرار گیرد.» ساختمان ها موجودات بیروح نیستند سهیل آصفی – کارشناس ارشد معماری در این زمینه میگوید: ساختمانِ مدرسه در واقعیت ابزاری است که هم دوش معلمین از قدرت دعوت کنندگی برای ایجاد علاقه مندی در کودکان جهت پرورش بهتر برخوردار است.این کارشناس ارشد معماری بیان میکند :جامعه ای که انتظار پرورش کودکانی مهربان نسبت به خود را دارد، باید در پی ساخت “بنای محبت” باشد. ساختمانی عبوس و بیقواره، آنقدر خودخواه که بدون توجه به محیط و کاربر، حرف بیربط خودش را جیغ میزند، جز پرخاش و ملال چیزی را به ذهن کودکانِ امروز و آینده سازان فردا نمیریزد. مناقصه ای که فقط فکرش کاهش هزینه ساخت باشد، نتیجه اش ساخته شدنِ چیز بیهویتی است که باید سی-چهل سال تحملش کنیم تا زمانی که به سبب کیفیت پایینش غیرقابل استفاده شود. اگرچه عمر بنا کوتاه است اما اثراتی که میگذارد بلندمدت است؛ یعنی اگر مدرسه ای 40سال استفاده بشود و آخرین فردی که از آن خارج میشود 70سال زندگی کند، دست کم یک قرن بر جامعه تأثیر گذاشته است.آصفی خاطرنشان میکند :مدرسه ای که نسبت به محیط زیست بیتفاوت است، چگونه میتواند حافظ محیط زیست تربیت کند؟ معلم هنر، هرچقدر که در سر کلاس از معماری و هنر سرزمینش حرف بزند، چه سودی دارد وقتی ساختمانی که در آن درس میدهد، هیچ چیز از میراث چندین ساله را در ذهن دانش آموز تداعی نکند؟ با ورود به مدرسه گویی پا به سرزمین ناآشنایی گذاشته ای که نشانه های آشنایی از معماری سرزمین تو ندارد.این معمار در پایان تأکید میکند: ساختمان ها موجودات سرد و بیروح نیستند، آنها اگر در دست نوازنده ای چیره دست قرار بگیرند، همچون سمفونیهای بینظیری خواهند بود که چشم هر بیننده را خواهند نواخت و به پرورش صحیح کودکان کمک خواهند کرد.