دارالفنون دوباره جان می گیرد

کد مطلب: 3159دارالفنون نام مدرسه ای است که به ابتکار میرزا تقیخان امیرکبیر در زمان ناصرالدین شاه قاجار برای آموزش علوم و فنون جدید در تهران تأسیس شد. دارالفنون را میتوان نخستین دانشگاه در تاریخ مدرن ایران دانست. ساختمان دارالفنون در خیابان ناصرخسرو در مرکز شهر تهران جای گرفته است.پس از تصمیم امیرکبیر به ساخت این مرکز آموزشی بینظیر، ساختمان بنیاد آموزشی دارالفنون با معماری میرزارضا مهندس باشی در بخشی از ارگ سلطنتی و زمین های پیرامون آن پیریزی و کار ساختن آن از 1266 قمری آغاز شد و بخش شرقی آن در کمتر از یک سال به پایان رسید؛ در نهایت سال 1232 شمسی، سال تولید این بنای رفیع بود که بر چهارسوی آن 50 اتاق هم اندازه، هر یک با چهارمتر درازا و چهارمتر پهنا، ساخته شده و بخش هایی از دیوار آنها را با گچ بری و نقش های زیبا آراسته بودند.در ساختمان دارالفنون برای اولین بار معماری کارت پستالی دیده میشود که ستون ها به سبک «شبه کورنتین»، قوس های رومی و ساعت در نمای ساختمان، ساخته شده است. وحید قبادیان در کتاب «معماری در دارالخلافه ناصری؛ سنت و تجدد در معماری معاصر تهران»، درباره اهمیت و جایگاه این ساختمان به ظاهر آموزشی به یک نکته مهم اشاره میکند که این بنا فارغ از اینکه مکانی برای کسب علم. ایرانیها از فرنگیهاست، به لحاظ معماری نیز کارت پستالی است از معماری اروپا. او مینویسد: «اولین مدرسه ای که در تهران گونه ای از معماری فرنگی در نمای آن مشاهده میشود، مدرسه دارالفنون (1268-1266 ه . ق) است. در نمای این مدرسه که اولین ساختمان مهم ساخته شده در عصر ناصری است، برای اولین بار قوس های نیم دایره رومی، ستون های شبه کورنتین، ساعت و سنتوری مشاهده میشود. البته پلان ساختمان ها همچون مدارس قدیمیه به صورت حیاط مرکزی است و اتاق ها گرداگرد حیاط قرار دارند؛ لذا این ساختمان نه تنها اولین مدرسه در تهران و ایران است که در آن یافته های علمی اروپاییان به شیوه مدارس اروپایی تدریس میشود، بلکه ساختمان این مدرسه نیز اولین بنایی است که آغاز نفوذ معماری فرنگی در پایتخت را به نمایش میگذارد.جایگاه این مدرسه گاه حتی فراتر از موضوعات آموزشی رفته و به پیش زمینه تاریخی ایرانیان معاصر در حوزه علم آموزی و کسب مهارت های زندگی نوین اشاره دارد؛ در چنین جایگاهی، ساختمان دارالفنون هم جنبه ای دیگر به خود گرفته و به یک «ارزش تاریخی» بدل میشود تا جایی که فارغ التحصیلان این مدرسه و نسل هایی که از پس آنها با روابطی چون فرزندی یا شاگردی آمده اند، این مدرسه را نماد گذشتگان و نیکان علمی و فرهنگی خود میدانند. یادمان نرود که دامنه وسیعی از فرهنگیان ایران؛ از فروغی تا هدایت، از اقبال آشتیانی تا جلال آل احمد و فردیت، خود را شاگردان این مدرسه و محصلان آن میدانند؛ بنابراین در فاصله بیش از یک ونیم قرن از عمر این مرکز آموزشی، نگرانی از وضعیت ساختمانی آن هرروز بیشتر از دیروز میشود. شاید به همین خاطر بود که هم زمان با رویکارآمدن دولت دکتر روحانی، عملیات بازسازی این مدرسه قدیمی آغاز شد و حتی احمد مسجدجامعی هم در دیدار از آن قول داد از منابع سال 93 شهرداری تهران، یک میلیارد تومان به این پروژه سنگین کمک کند. قرار است تا یک سال آینده یعنی زنگ تحصیلی مهرماه 95، مرمت و مقاوم سازی دارالفنون به پایان برسد اما تا پایان چنین پروژه ای باید منتظر ماند و دید که آیا مسئولان میتوانند با کمترین صدمات، روح تازه ای به این بنای تاریخی و ماندگار بدمند؟.دارالفنون در تاریخ 1367/4/25به شماره 1748 در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد و در سال 1378 بنا شد جایگاه اسناد آموزش وپرورش ایران شود.