عقدا مهج ور مانده است

کد مطلب:3213روستای عقدا از روستاهای تاریخی استان یزد است که دیدنی های جالب توجهی دارد و به دلیل وجود همین بناهای تاریخی مورد توجه گردشگران است .عقدا یکی از بزرگ ترین و قدیمی ترین روستاهای بخش مرکزی اردکان است که در 48 کیلومتری اردکان و در مسیر راه تهران ـ بندرعباس قرار گرفته است .وارد عقدا که می شویم انگار در خوابی جادویی فرو رفته است . هیچ کس دوروبر ما نیست . ما هستیم و روستایی هزاران ساله خفته در نیمروز پاییزی که قدمت آن به قبل از اسلام برمی گردد . روستایی کویری و کاهگلی با کوچه های باریک و دالان های تودرتو . ماشین به سختی می تواند از میانه این راه های باریک بگذرد . دست که از شیشه بیرون می آوریم می توانیم دیوارهای کاهگلی را لمس کنیم و از آنها انرژی بگیریم . سکوت عقدا عجیب ما را به درون می خواند و به تفکر و اندیشیدن به تاریخ .وجه تسمیهبی ‏شک واژه اصلى نام محل «اکدا» است که در تعریب به آسانى به صورت عقدا درآمده است . جزء اول آن«آو» به معنى آب است که در سرتاسر روستاهاى ایران به همین صورت و به همین معنى آب رایج است و جزء دوم «کد» همان واژه «کده» است که در دانشکده ، آتشکده ، کدبانو و کدخدا و غیره و غیره داریم و به معنى خانه و با مسامحه به معنى محل و جاست و «عقدا» معادل «اوکدا» به معنى خانه و جاى آب است یعنى جایى که آب کافى دارد . «الف» آخر در عقدا نشانه همان فتحه آخر در اصل تلفظ کهن اوستایى است که گاه و بی گاه دیده می شود و در برخى از واژه‏ ها باقى مانده است و باقى ماندن آن خلاف قاعده نیست .معرفی برخی جاذبه های تاریخی عقداکاروانسرای رشتیکاروانسرا و آب انبار رشتی عقدا در شهرستان اردکان و در مدخل ورودی آبادی قرار دارند . حاجی ابوالقاسم تاجر رشتی از تجار یزدی و بانی آثار متعدد ( حدود سال 1255 هـ . ق ) این کاروانسرا را در سال 1262 هـ . ق بنا کرد . بنای این کاروانسرا از آجر و دارای بادگیری دو طبقه است . در هر بدنه این بنا ، هفت صفه به قرینه ساخته شده که صفه میانی بزرگ تر و شاه نشین آن محسوب می شود . صفه های دیگر هر یک به اتاقی راه دارد و در پشت اتاق ها ، راهرو های اصطبل قرار گرفته است . در چهار گوشه بنا ، چهار مدخل به قرینه ساخته شده است . رو به روی کاروانسرا در آن طرف جاده ، آب انبار قرار دارد که ساختمان آن آجری است و بر سر در ورودی آن ، دو صفه جهت استراحت عابرین ساخته شده است .برج قدیمی عقدایکی دیگر از دیدنی های عقدا یک برج قدیمی در قسمتی از بافت شهراست که خوشبختانه ظاهر آن براثر مرمت این روز ها حالش خوب است و استوار نظاره گر گردشگرانی است که پا بر پله های آن می گذارند و با چشم های کنجکاو سرکی به داخل می کشند .داخل برج مرمت نشده و تقریبا نیمه ویران است . گویی این برج در گذشته بخشی از قلعه قدیمی شهر بوده و محل نگهبانی و پاسداشت آن . برای همین در 4 گوشه برج دریچه هایی قرار دارد که شاید روزگاری در گذشته های خیلی دور از آن برای دیده بانی استفاده می شده اما امروز دریچه هایی هستند که از درون آنها شهر عقدا تا دوردست پیداست .محسن میرجانی ارجنان باستان شناس درباره بافت تاریخی عقدا به خبرنگار پیام ساختمان می گوید : بافت تاریخی ارزشمند عقدا از جمله مجموعه های منحصر به فرد استان یزد و ایران است که علی رغم ارزش و اهمیت تاریخی و مطالعاتی تاکنون در فهرست آثار ملی به ثبت نرسیده است .وی ادامه می دهد : برای خواننده یا ببیننده ای که حتی یک بار هم گذرش به این منطقه افتاده باشد مایه تعجب است که این عرصه تاریخی متنوع با سبک ها و اسلوب های معماری متنوع و متمایز چرا این قدر مظلوم و مهجور مانده است و چرا تا کنون اقدامی جدی برای مستند نگاری و ثبت و ضبط آثار و به تبع آن انجام پژوهش های روشمند صورت نگرفته است .این باستان شناس تاکید می کند : واقعیت این این است که علیرغم اهمیت این بافت تاریخی و اطلاعات ارزشمندی که این مجموعه می توانسته و می تواند در سیر تحول و تطور دشت یزد – اردکان از دوره ساسانی تا دوران اسلامی به دست دهد ، مورد بی مهری قرار گرفته و بدان پرداخته نشده است .میرجانی ادامه می دهد : بافت تاریخی عقدا مجموعه ای متمرکز و متراکم است که کلیه المان ها و آیتم های یک بافت تاریخی را کاملا در خود جای داده است . مسجد ، بازار ، ساباط ، دربند ، حسینیه ، تکیه ، خانقاه ، قنات ، خانه های اربابی، خانه های رعیتی، حصار و باروی تاریخ ، خندق ، قنات و سایر بخش های تشکیل دهنده یک بافت تاریخی که قابلیت زندگی را دارا می باشند در وجود این بافت است . بافتی متراکم است و از هم گسیختگی و پارگی کالبدی در آن مشاهده نمی شود .وی درپایان تاکید می کند : با توجه به نامگذاری سال 1395 به عنوان سال خوشامد گویی به استان یزد و لزوم فراهم آوردن زیرساخت های مناسب برای جذب توریست و گردشگر ، توجه جدیتر مسئولان شهرستان اردکان و استان یزد را می طلبد.