آشتی تهران با معماران

کد مطلب : 3229در زمان های دور سیمای شهری در ایران بیانگر نوع خاصی از سبک زندگی آمیخته به مهندسی خاص معماران سنتی ایرانی بود . اما اکنون توسعه بافت های ناهمگون شهری در شهرهای بزرگ دغدغه ای است که در شهرهای کشورمان به ویژه در کلان شهر تهران وجود دارد . گفته می شود بنا ها و فضاهای شهری در نبود یک سبک معماری در سال های اخیر ، چهره شهرهایمان را از حالت آرامش بخش بودن خارج کرده و انگیزه ای به شهروندان نمی دهد تا از تماشای آن لذت ببرند .به گزارش پیام ساختمان ، توسعه بی رویه ساخت وساز ها ، بی نظمی در معماری پایتخت را به وجود آورده است . به طور مثال وقتی شما از خیابان عبور می کنید نمی توانید پیش بینی کنید ، زمانی که یک ساختمان بلند یا بتنی را می بینید ساختمان بعدی تا چه حد دارای همین چیدمان است و تا چه اندازه می توان انتظار داشت که در یک خیابان با یک سبک یکسان معماری روبه رو شویم ؟.پیروز حناچی، معاون شهرسازی و معماری وزارت راه وشهرسازی دراین باره معتقد است : به سبب ناپایداری وضعیت معماری و شرایط زیست محیطی شهری در کشور نمی توان مدیریتی در این حوزه ارائه داد . آیا شیوع بی نظمی در شهر ها ناشی از نبود مدیریت یکپارچه شهری و ضعف قوانین نظارتی در این زمینه است ؟ چرا از آنچه در گذشته به عنوان هارمونی میان سبک زندگی، فرهنگ و مهندسی خاص معماران سنتی ایرانی حاکم بوده ، در حال حاضر خبری نیست . به این ترتیب ، مسئولان اجرایی باید برنامه ریزی صحیحی برای معماری و شهرسازی در اختیار داشته باشند تا بتوانند آثار این ناهنجاریها را بر سیما و منظر شهری کاهش دهند .قهاری، رئیس انجمن مفاخر معماری ایران با تأکید بر اینکه لازم است شهرسازان و معماران تنها به اصول مهندسی اکتفا نکرده و در طراحیها و برنامه ریزی های خود از جامعه شناسان و روان شناسان نیز نظرخواهی کنند ، معتقد است : معماری و شهرسازی تنها طراحی و ساخت آپارتمان ، کوچه و خیابان نیست؛ بلکه معماران و برنامه ریزان شهری باید به این نکته توجه داشته باشند که تمام این سازه های مهندسی برای انسان ساخته می شود و به همین جهت همکاری مهندسان با جامعه شناسان ، روان شناسان و طیف های مختلفی که به هر طریق به مسائل شهرسازی مسلط هستند دارای اهمیت است .موانع شناسایی شده در برهم زدن نظم شهرینبود تعریف منابع درآمدی پایدار مثل مالیات برای شهرداری که پیامدهای آن تراکم فروشی نادرست ، عدم اجرای پروژه های شهری پرهزینه و بدون در نظر داشتن اصول ساخت وساز و نظم شهری بوده است ، همچنین گسستگی کالبدی عناصر شهری نظیر فضاهای سبز و بخش های مسکونی نیز که به دلیل برنامه ریزی و مدیریت نادرست اتفاق افتاده و پیامدهایی همچون به هم ریختن نظم محدوده ، گسستگی کالبدی را به دنبال داشته ، ازجمله معضلاتی است که تاکنون از سوی کارشناسان مورد شناسایی قرارگرفته است .به باور معماران و شهرسازان مکان یابی نادرست بناهای شهری و بی انضباطی در حال رشد بوده که ناشی از مشخص نبودن یا عدم رعایت سرانه های شهری کاربریها و عدم رعایت سلسله مراتب شهری برای ایجاد کاربریهاست و به مشکلات آشفتگی سیمای شهری دامن زده است .رئیس انجمن مفاخر معماری ایران با تأکید بر ضرورت وجود مدیریت واحد شهری به منظور کنترل آشفتگی های موجود در سیما و منظر شهری، معتقد است : در حال حاضر ، در غیبت مدیریت واحد و یکپارچه شهری هر فرد ، نهاد و ارگان ، به سلیقه و دلخواه خود سیما و منظر شهری را تحت تأثیر قرار می دهد و به بی نظمی های موجود در این زمینه دامن می زند .طرح «پاریس بزرگ» و تهراناما در هفته ای که گذشت ، جلسه شورای عالی شهرسازی و معماری، موضوعی با عنوان طرح «پاریس بزرگ» با حضور عضو هیئت علمی دانشگاه ورسای پاریس و با هدف به وجود آوردن شهری پایدار برای آیندگان ارائه و موردبحث و بررسی قرار گرفت .پروفسور ریچارد اسکوفیه ، مسئول پاویون معماری و شهرسازی پاریس ، با ارائه گزارشی از طرح «پاریس بزرگ» عنوان کرد : به نظر می رسد از تجربه طرح های ساماندهی کلان شهرهایی که در مسکو ، برلین و پاریس انجام شده است بتوان در کلان شهر تهران نیز بهره برد .او از این منظر که ساختار مدیریت شهری پاریس به دلیل نداشتن شهردار واحد ، مشابه تهران است ، می گوید : پاریس بزرگ شهردار واحد ندارد و این مشکل در مدیریت واحد این کلان شهر وجود دارد ، به همین خاطر طرح «پاریس بزرگ» که پیش تر از طرف دولت و وزارت فرهنگ فرانسه دنبال شده در این شهر قابل اجراست .وی درباره جزئیات این طرح می گوید : ویژگیها و مختصات یک کلان شهر قرن بیست و یکمی موضوعی بود که در قالب این طرح میان معماران جهان به صورت یک فراخوان بین المللی مطرح شد تا طی این فراخوان ویژگیها و مختصات یک کلان شهر قرن بیست و یکمی متعهد به پیمان کیوتو تعریف شود . پس ازآن معماران برجسته ای از میان ستارگان معماری جهان معرفی شدند و تأسیس آتلیه بین المللی پاریس بزرگ ( AIGP ) برای پیگیری این طرح و بازتاب های عمومی در زمینه آن ( فوریه 2010 ) در دستور کار قرار گرفت .بر اساس این گزارش ، پیشنهادهای متنوعی از سوی معماران دریافت شد ، برنامه هایی برای تمرکززدایی از شهر و استقرار و در حومه ها ، پیشنهاد باریک تر شدن بلوارهای شهر و تبدیل شدن خیابان ها به مسیرهای عبور و مرور دوچرخه ها و پیاده رو ها به منظور گنجایش تعداد بیشتری از عابران ، یکی کردن مراکز دولتی مرکز پاریس و بخش های دورافتاده تر و ایجاد سیستم حمل ونقل عمومی که قسمت های مختلف حومه شهر را به یکدیگر و به قسمت های مرکزی شهر متصل می کند .اما اینکه ساختار مدیریت شهری پاریس نیز مشابه تهران است ، ادعایی بزرگ و شاید کمی اغراق آمیز باشد ، بااین حال امکان نزدیک شدن تهران به این نوع شهرهای منطبق با اصول معماری و شهرسازی وجود دارد ، اگر برنامه ریزیهای مدونی در این زمینه صورت گیرد . یکی از مهم ترین عوامل ، مقررات مربوط به معماری و سیمای شهری است و در حالی که در همه جای دنیا این ضوابط در حوزه شهرسازی و مدیریت شهری وجود دارد و براساس آن سازندگان نوع مصالح را انتخاب و شکل و نمای ساختمان را می سازند اما در ایران هر بساز بفروش و هر معماری ساز خود را می زند و نتیجه آن می شود که ساختمان هایی که کنار هم ساخته شده اند ، هیچ تناسبی با هم ندارند .عکس های هوایی حیرت آورشاید جالب ترین گزارشی که اخیرا منتشر شد ، در قالب عکس های هوایی شگفت انگیزی از طراحی بافت شهری در دنیا و تهران بود . تصویری مربوط به بافت شهری تهران که بافت تاریخی، میانی، نوساز و البته بخش اعظمی از شهر را هم بافت فرسوده تشکیل داده است ، با نگاهی اجمالی به این تصاویر در مقایسه با سایر شهرهای بزرگ دنیا به راحتی میتوان پی به ناهماهنگی در ترسیم این بافت ها برد .این تصاویر بیانگر آن است که گویا قرار نبود تهران وسعت یابد چراکه برنامه مدون و ترسیم شده ای برای توسعه بافت شهری آن وجود نداشته و هر قدرتی که توانایی بیشتری داشت گوشه ای از تهران را به سلیقه خود ترسیم کرده است . حال آنکه از نظر رویکرد سیستمی، مدیریت شهری به جامع نگری نیاز دارد و باید تمامی نهادهای مسئول شهری در ارتباط با هم به حل مسائل شهری اقدام کنند .به نظر می رسد ، قدرت بسازوبفروش ها در ساخت بناهای جدید چنان عمیق بوده که اکنون به راحتی بناهای ناهنجار بی شماری همه فضاهای خوب شهر را به اشغال خود درآورده اند و آثار آن در تمامی سطح شهر قابل مشاهده است . اینکه مسئولان شهری با بهره گیری از الگوهای شهرهای موفق و استفاده از معماران متخصص بتوانند با تغییر در نگاه ها به اصول معماری و شهرسازی کودتایی برای ساختمان های آینده کنند و از میزان زشتی های آن بکاهند ، اقدامی است که نیازمند انقلابی در عرصه معماری شهری کشور است .