معماری آرامگاه ابوبکر تایبادی

کد مطلب: 3434مدفن زین الدین ابوبکر عارف قرن هشتم هجری در میان محوطه مجموعه ای تاریخی در تایباد قرار دارد، در مجاورت آن نیز مسجد و ایوانی زیبا با انضمام دو حجره در طرفین و با فضای داخلی به صورت شاه نشین صلابت خاصی به این مجموعه بخشیده است. از ویژگیهای مهم این بنا کتیبه آجری بر زمینه کاشی فیروزه ای ایوان به خط ثلث به قلم جلال الدین محمد بن جعفر است. معماری بنا در سال 848 ه.ق به پایان رسیده و بانی آن «پیر احمد خوافی» وزیر بادرایت شاهرخ تیموری بوده است.این مجموعه باشکوه در کنار گورستان قدیمی شهر تایباد واقع شده و آرامگاه «مولانا ابوبکر تایبادی» در فضایی باز مقابل بنایی رفیع در پناه درخت پسته ای کهن سال به چشم میخورد. در سال 1030 ه. ق شخصی به نام خواجه درویش، مِعجری را پیرامون قبر کشیده و لوحی نیز تقدیم مزار نموده است. دو لوح خاکستری یکی روی قبر و دیگری در بالایسر آن به صورت افراشته وجود دارد.در مجاورت آرامگاه مسجد یا گنبد خانه، ایوانی زیبا با تاق آهنگ و دو حجره دواشکوبه در طرفین به پاس حرمت آن صوفی زاهد ساخته شده است. فضای اصلی این بنا با ابعاد 50/17 ×50/16 مترمربع شامل فضاهایی محدودتر به صورت شاه نشین هایی است که پوشش آنها به صورت نیم گنبدی همراه با گوشه سازی و مقرنس کاری است؛ و بر فراز آن پوششی گنبدی، زیبایی خاصی به معماری این مکان داده است. فضای زیر گنبد با عناصر تزئینی و کاربندی آراسته شده و ازاره های آن به شیوه گره سازی با تلفیق سنگ و کاشی معرق آذین بخش این قسمت گردیده و بعدها ازاره، محلی شده است برای ثبت یادگاریهای زیبا در طول زمان که بعضی از آنها به رجال مشهور آن دوره و قرون پس از آن تعلق دارد. همچنین درب چوبی نصب شده در بنا از ارزش تاریخی بسیاری برخوردار است که بر روی آن کتیبه های بسیار زیبا به خط ثلث حاوی چشم میخورد. نمای بیرونی بنا شامل تزئینات کاشیکاری و آجرکاریهای ظریفی است که با خطاطی آراسته شده است. علاوه بر آن اطراف صحن مزار مشتمل بر ایوانچه هایی است که فضای خاصی را برای این مکان فراهم آورده است. در مدخل ورودی به مزار آب انباری آجری وجود دارد. بنای واقع در میانه گورستان مجاور شامل ایوان، گنبد خانه، ایوانچه و مقبره جلوی آن نیز منتسب به پدر مولانا «زین الدین ابوبکر تایبادی» است.