جنبش هنره ای زیب ا

کد مطلب: 3631مهندس فرنیا شهسواری*جنبش «دِ استَایل» (the styl ) که با نام نئوپلاستیسیسم (هنرهای زیبای جدید یا نو شکل آفرینی) هم شناخته میشود،جنبش هنری بود که توسط هنرمندان هلندی در سال 1917 پا گرفت. به بیان دقیق تر عبارت «د استایل» به تعداد کارهای هنری گفته میشود که توسط هنرمندان هلندی از سال 1917 تا 1931 خلق شدند. د استایل که در ایران به نام د استیل رایج است همچنین نام مجله ای است که نقاش و منتقد هلندی، «توفان دوسبورخ» منتشر میکرد که نظریه های گروه را بیان میکرد. اعضای دیگر گروه، پیت موندریان و بارت ون لک هردو نقاش و خریت ریتولد و ی ی پ اودهر دو معمار بودند. اینان معتقد به گونه ای هنر انتزاعی با استفاده از شکل های بنیادی به خصوص مکعب- و عناصر عمودی و افقی بودند. پیت موندریان در مقاله ای با عنوان نئوپلاستی سیسم، اشاره کرد که این گونه هنر انتزاعی ارزش های معنوی را به بهترین وجه بیان میکند. گروه” داستیل” با جذب هنرمندانی چون هانس ریشتر، لیسیتسکی و برانکوزی جنبه بین المللی یافت. نظرات گروه بر باهاوس و جریان هنر انتزاعی هندسی دهه 1930 تأثیر گذاشتند. با مرگ دوسبورخ این گروه فعال فروپاشید.باوهاوس (آلمانی Bauhaus) به معنی خانه معماری نام یک مدرسه معماری و هنرهای کاربردی در آلمان بود که از سال 1919 تا 1933به پرورش هنرمندان پرداخت و نقش مهمی در برقراری پیوند میان طرح و فن ایفا کرد. آموزه های آن پیش و پس از انحلال به عنوان یکی از نمادهای دوران مدرن شناخته شد و در سال های بعد نیز پیروانی داشت. درنهایت این آموزه ها شکل یک جنبش هنری به خود گرفت که از جریانات مهم و تأثیرگذار قرن بیستم محسوب میشود.مدرسه معماری باهاوس در دوران فعالیت چهارده ساله خود در آلمان، در سه شهر مختلف و تحت نظر سه آرشیتکت بزرگ که مدیریت باهاوس را نیز بر عهده داشته اند، فعالیت کرده است. این مدرسه ابتدا از سال 1919 تا 1925 در شهر وایمار، سپس از سال 1925 تا 1932 در دسائو و بالاخره از سال 1932 تا 1933، یعنی زمانی که این مدرسه به دستور حکومت نازی آلمان تعطیل شد، در برلین فعالیت میکرد. مدیریت این مدرسه نیز به ترتیب بر عهده والتر گروپیوس (1919 تا 1928)، هانیس مهیر (1928 تا 1930) و میس وان دروهه (1930 تا 1933) بود.ساختمان و کارگاه های این مدرسه در دو شهر دسائو و وایمار آلمان از سال 1996 در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.هدف اولیه از تأسیس مدرسه باهاوس، ایجاد مکانی بود که ترکیبی از مدارس معماری، صنایع دستی (چون نجاری، آهنگری و…) و آکادمی هنری بود.گرو پیوس اعتقاد داشت که با پایان جنگ جهانی اول، دوره جدیدی از تاریخ آغازشده و قصد داشت در مدرسه با هاوس، سبک معماری جدیدی را که بازتابی از این دوران باشد، به وجود بیاورد. به اعتقاد گرو پیوس، این سبک معماری که میشد اصول آن را به تمام کالاهای مصرفی تعمیم داد، باید ارزان، کارکردگرا و سازگار با تولید انبوه باشد. گرو پیوس برای دستیابی به این هدف، میخواست هنرمندان و صنعتگران را باهم متحد کند تا به محصولی کارکردی و قابل استفاده، و درعین حال باارزش ازلحاظ هنری، دست یابد. این ایده در بیانیه افتتاحیه مدرسه باهاوس به خوبی مشخص است: «ما در پی آنیم که جامعه تازه ای از هنرمندان پدیدآوریم تا در میان آن ها دیگر تعصب حرفه ای که اکنون چون دیواری بلند هنرمندان و صنعتگران را از هم جدا میسازد، وجود نداشته باشد».برنامه ریزان مدرسه باهاوس هنرهای زیبا را از صنایع دستی کاربردی ممتاز و متفاوت نمیدانستند و بر این باور بودند که هنر و معماری مدرن باید پاسخگوی نیازها و اقتضائات جامعه صنعتی مدرن باشد و طراحی خوب باید از عهده آزمون های زیباشناختی و مهندسی برآید. ویژگی عمده سبک باهاوس تکیه هر چه بیشتر بر کارکردگرایی، بهره گیری بهینه از خواص مواد و مصالح صنعتی، احتراز از تزئینات تجملی در نمای ساختمان ها و فرآورده های صنعتی بود. دستیابی به نوعی هماهنگی بین ضرورت های کارکردی و کیفیت زیباشناختی، خوش ساختی و خوش ترکیبی محصولات صنعتی از دیگر اهداف مو سسان مدرسه باهاوس بود.اساتید مدرسه با هاوساستادان با هاوس به شاگردان خود یاد میدادند که همه چیز را بر مبنای نیازها طراحی کنند و از هیچ عنصری که فاقد کارکرد باشد و تنها جنبه زیباشناسانه داشته باشد استفاده نکنند. در مدرسه باهاوس تاریخ معماری جایی میان دروس دانشجویان نداشتند، چراکه در با هاوس قرار بود همه چیز بر مبنای اصول اولیه معماری و بدون توجه به آثار گذشتگان ساخته شود.باهاوس در ابتدا برای تأمین بودجه خود به یارانه ای که از جمهوری وایمان میگرفت وابسته بود اما بعد از ایجاد تغییراتی در حکومت محلی وایمان، این مدرسه در سال 1925 به شهر که بافت صنعتی و شهری بیشتری داشت و با ایده های مدرن مدرسه با هاوس همخوان بود، منتقل شد. پس از انتقال مدرسه با هاوس به، بخش طراحی صنعتی این مدرسه که مشکل کمتری با حکومت محافظه کار محلی داشتند، در وایمان باقی ماندند. مدرسه طراحی صنعتی باهاوس بعدها نام خود را به دانشکده فنی معماری و مهندسی عمران تغییر داد و از سال 1996 به بعد نیز به نام دانشکده با هاوس آلمان خوانده میشود.در سال 1927 سبک با هاوس و آثار آرشیتکت های مشهور آن نمایشگاه معماری اشتوتگارت را که با موضوع خانه سازی برگزار میشد، به شدت تحت تأثیر خود قرارداد. پس از گرو پیوس، مدیریت با هاوس را هانس مهری و سپس میز وان دروده به عهده گرفتند. باقدرت رسیدن رژیم نازیها در آلمان و افزایش فشار سیاسی بر این مدرسه، با هاوس در سال 1933 تعطیل شد. حزب نازی و دیگر گروه های فاشیستی آلمان از ابتدا با فعالیت مدرسه با هاوس مخالف بودند و آن را سنگر کمونیسم میدانستند. نویسندگان نازی چون ویلهلم فریب و آلفرد روزن برگ نیز در نوشته هایشان با هاوس را «غیر آلمانی» مینامیدند و سبک مدرن آن را به باد انتقاد میگرفتند. درواقع با هاوس یکی از مظاهر «هنر منحط» بود که هیتلر و حزب نازی آلمان کمر به نابودی آن بسته بودند.ازجمله مهم ترین ساختمان ها و آثاری که در طول فعالیت مدرسه با هاوس عمدتاً به دست استادان و مدیران مدرسه ساخته شد میتوان به عمارت سامر فیلد و خانه اوته در برلین، خانه در یارا و برج میز خطابه در شیکاگو (که مدرسه با هاوس پس از برنده شدن در یک مسابقه بین المللی طراحی آن را بر عهده گرفت) اشاره کرد. اما مهم ترین بنایی که سبک معماری با هاوس در این دوره در آن متجلی شده است، ساختمان خود مدرسه در است که توسط والتر گرو پیوس، مدیر وقت با هاوس، طراحیشده است.پس از به قدرت رسیدن نازیها این مدرسه توسط هیتلر بسته شد و مدرسان و طراحان آن به آمریکا و دیگر نقاط اروپا مهاجرت کردند.طراحی مدرسه نشئت گرفته از جنبش «د استایل» اولیه بود به طوریکه بسیاری از مدرسان آن مدرسه از اعضای اولیه گروه د استایل بودند.پس از جنگ جهانی دوم جنبش د استایل شکل بین المللی به خود گرفت .اشکال و متریال های ساده معرف معماری و معماری داخلی این سبک گردید و افراد تأثیرگذاری چون پیشرفت های بسزایی را در ترویج این نوع معماری انجام دادند.به طور خلاصه میتوان گفت معماری و سبک مدرن و پست مدرن دنیای امروز وام دار جنبش «د استایل» هست.در ایران شرکت هایی در تلاش اند تا این تفکر در طراحی را با استفاده از متریال های به روز و مدرن دنیا در حوزه معماری و معماری داخلی به وجود آورند. *مدیر دپارتمان معماری گروه کیهان پارت