با مشکل مازاد عرضه فولاد چه می کردیم؟ حالا چه کنیم؟

یکی از چالش های مهم و بزرگی که در سال های اخیر برای صنعت فولاد ذکر می شود وجود مازاد عرضه در بازار است که هم تعادل بازار و هم قیمت را تحت تأثیر قرار می دهد. به گزارش پیام ساختمان، فولادسازان غربی چین را متهم اصلی این بحران می دانند و بر این باورند که چین باید این مشکل را برطرف کند . حال فارغ از اینکه متهم بازار فولاد کیست و چرا این مسئله در بازار ایجادشده است این سؤال به ذهن می رسد که آیا دنیا تاکنون مازاد تولید را تجربه کرده است یا خیر؟ اگر تاکنون تجربه مشابهی در دنیا وجود داشته است با استفاده از چه راه حلی این مشکل اقتصادی و صنعتی برطرف شد؟ دهه 1970، اولین دوره مواجهه دنیا با مازاد عرضه در دهه 1970 میلادی دنیا برای اولین بار با مازاد عرضه روبرو شد. در نیمه اول این دهه بود که تولید فولاد دنیا سالانه 5 درصد رشد می کرد. این سال ها که در تاریخ به عنوان سال های طلایی اقتصادهای صنعتی معرفی می شود با رشد اقتصادی و توسعه صنعتی در اروپا و ژاپن همراه بود و دلیل مازاد عرضه هم صنعتی شدن کشورهای مذکور بود.این دوره رونق صنعت فولاد با دو بحران در عرصه انرژی دنیا به پایان رسید و درنهایت رکود در اواخر دهه 1970 میلادی سبب شد تا نرخ رشد تقاضا کاهش یابد و مشکل تولید بیش از نیاز فولاد در بازار جهانی به مشکلی جدی برای اقتصاد تبدیل شود. در سال های دهه 1980 دولت ها از طریق افزایش سرمایه گذاری در بخش های زیرساختی و ایجاد فرصت تجارت آزاد این بحران را پشت سر گذاشتند. در آن سال ها کشورهای غربی تغییر رژیم تجاری در دنیا را در دستور کار خود قراردادند و صحبت از تجارت آزاد کردند. در آن زمان قانونی تصویب شد مبنی بر اینکه دخالت دولت در عملکرد واحدهای صنعتی کم شود و کارخانه های زیان ده این فرصت را داشته باشند تا بر مبنای شرایط اقتصادی خود در مورد کاهش تولید یا تعطیل شدن کارخانه تصمیم گیری کنند. از طرف دیگر ارائه یارانه و تزریق سرمایه های دولتی به صنعت فولادسازی هم متوقف شد و سیاست هایی در جهت کاهش تولید در دنیا ایجاد شد. دومین دوره مازاد عرضه در دنیا در دهه 1990 میلادی اتفاق افتاد و در این دهه بود که اتحاد جماهیر شوروی فروپاشید و بحران بازار سرمایه در ژاپن مشکلات اقتصادی زیادی برای این کشور و واحدهای صنعتی آن ایجاد کرد. در این دوره مازاد عرضه به دلیل افت بی سابقه میزان تقاضا در کشورهای بحران زده ایجاد شد. بحران سوم درنتیجه توسعه صنعتی چین است سومین دوره مازاد عرضه در فاصله سال های 2000 تا 2014 میلادی اتفاق افتاد و دلیل این مسئله هم صنعتی شدن چین و افزایش ظرفیت تولید فولاد در این کشور است. در این بازه زمانی تولید فولاد در دنیا سالانه 13 درصد رشد کرد که 8 درصد بیش از نرخ رشد تولید در دهه 1970 بود.مطالعات نشان می دهد در فاصله سال های 1950 تا 1980 میلادی تولید فولاد خام در جهان از 189 میلیون تن به 715 میلیون تن رسید و تا اواسط دهه 1990 میلادی حجم تولید رشد چندانی نداشت. اما طی دو دهه اخیر تولید فولاد در دنیا دو برابر شد و به بیشتر از 1670 میلیون تن رسید . نیمی از این تولید به چین اختصاص دارد درحالی که در دهه 1950 میلادی امریکا تولیدکننده نیمی از فولاد دنیا بود. اما مسئله اینجاست که سیاست دنیا در سال های اخیر تفاوت زیادی باسیاست در دهه 1970 دارد. در این سال ها کشورها به جای آزاد کردن فضای تجاری به دنبال محدودتر کردن تجارت هستند. آن ها موانع تجاری ایجاد می کنند ، تعرفه ها را بالا می برند و به مقابله با کشور چین به عنوان بزرگ ترین تولیدکننده پرداخته اند. سیاست هایی که نه تنها مشکل را برطرف نمی کند بلکه به دلیل کم کردن حجم و ارزش تجارت در دنیا می تواند نرخ رشد اقتصادی را هم کمتر کند و شاید زمینه بحران های مالی را فراهم کند.