جایگزینی برای بنزین

گروه تأسیسات: جامعه جهانی در سال های اخیر به سوخت های گیاهی و پاک، توجه ویژه ای نشان داده است؛ همچنین بر تولید سوخت هایی با منشأ گیاهی سرمایه گذاری ها و مطالعات فراوانی انجام گرفته است که با توجه به قیمت بالای سوخت های فسیلی در بازارهای بین المللی، بسیاری از شرکت های توزیع کننده خدمات سوختی، از سوخت های گیاهی و پاک به عنوان منبعی ارزان و دوستدار محیط زیست، در کنار سوخت های فسیلی که قدرت احتراق بیشتری دارند، استفاده می کنند که با استقبال مصرف کنندگان نیز مواجه شده است. در ایران نیز علیرغم قیمت پایین سوخت، به دلیل مصرف غیر بهینه، و آلودگی های زیست محیطی که به همراه آورده، چشم اندازهایی برای توسعه این فن آوری به چشم می خورد که از آن جمله می توان به ساخت نخستین کارخانه تولید دی متیل اتر اشاره کرده که در ترکیب با ال.پی.جی جایگزین مناسبی برای گازوئیل در خودروهای دیزلی محسوب می شود. ضرورت استفاده از سوخت گیاهی اگرچه سوخت های گیاهی در پروسه احتراق اتومبیل ها، به همان اندازه سوخت های فسیلی آلودگی تولید می کنند، اما کربن آزادشده در چرخه ای کوتاه مدت(حدود شش ماه) دوباره به جو بازمی گردند، که این موضوع بزرگ ترین مزیت سوخت های گیاهی است. پیش بینی می شود 20 تا30 سال آینده، سوخت های گیاهی جایگزین سوخت فسیلی شود، که در این صورت، خریدوفروش سوخت های فسیلی، با محدودیت مواجه خواهد شد. به این ترتیب کشور ما که ازجمله کشورهای دارنده منابع عظیم سوخت های فسیلی است، و همچنین دیگر کشورهایی که از منابع عظیم نفت و گاز برخوردارند، برای صادرات این مواد به دیگر کشورها، با مشکلات متعددی مواجه شوند. علت اصلی توجه به سوخت های گیاهی یا سوخت های پاک، حفاظت از طبیعت و جان انسان هاست. ترکیبات گوگردی، و آلاینده های آروماتیک حاصل از سوخت های فسیلی، پیامدهای بهداشتی و زیست محیطی زیادی به همراه داشته است، به گونه ای که طبق آمارهای رسمی در سال گذشته خورشیدی، 2 هزار و 500 نفر در اثر آلودگی هوا جان سپرده اند. این همه موجب شد که از حدود سه دهه قبل در کشورهایی مانند برزیل و آمریکای جنوبی که بخصوص منابع گیاهی گسترده ای دارند این موضوع طرح شود که بتوان ریشه سوخت ها را از منابع دانه های روغنی خوراکی یا غیرخوراکی تهیه کرد. به نظر می رسد محدودیت های اقلیمی در کشورهای خشک(که امکان کاشت گسترده گیاهانی با پتانسیل تبدیل به منابع سوختی وجود ندارد)، نخستین و بزرگ ترین چالش گسترش سوخت های گیاهی باشد. دومین چالش، تجاری سازی این سوخت با توجه به قدرت احتراق کمتر آن نسبت به سوخت های فسیلی است. همچنین به روزرسانی فن آوری خودروهایی که با این سوخت کار آیی داشته باشند چالش دیگری است که به نظر می رسد ایالات متحده آمریکا قدم های بزرگی را در این راه برداشته است. پتانسیل های داخلی از سال 1388 پژوهشکده علوم و فناوری های شیمیایی پژوهشگاه صنعت نفت فعالیت متمرکز خود را بر روی تولید و اصلاح بیودیزل آغاز کرد. در فاز نخست پژوهش ها، فرآیند تولید و تعیین گلوگاه های موجود در افزایش مقیاس تا تولید صنعتی مشخص شد، و در فاز دوم در مرحله بازنگری با توجه به اهمیت تجاری سازی و اقتصادی کردن تولید بیودیزل، فن زنجیره فن آوری تولی پایلوت ، در حال انجام است. بر اساس برآوردها و گفته ها به دلایل اقتصادی و اقلیمی در ایران امکان استفاده از دانه های خوراکی مانند سویا و آفتابگردان برای سوخت وجود ندارد، و بنا به گفته رئیس پژوهشکده شیمی و پتروشیمی پژوهشگاه صنعت نفت، تمرکز روی دانه های غیرخوراکی مانند جاتروفا است که مقرون به صرفه تر خواهد بود، و ازاین روی جاتروفا برای تولید سوخت های گیاهی به صورت پایلوت در بندرعباس کشت می شود. البته برخی از گیاهانی که برای تولید سوخت پاک، مورداستفاده قرار می گیرند به گونه ای هستند که نیاز به شرایط جغرافیایی مطلوبی برای رشد ندارند و امکان کاشت آن ها در بخش های بیابانی کشور وجود دارد. در همین راستا، مدیر توسعه اقتصادی و جذب سرمایه منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس، چندی پیش از کاشت انبوه گیاه جاتروفا در هزار هکتار زمین به منظور بیابان زدایی و تولید سوخت بیودیزل در این منطقه خبر داد. در حال حاضر با توجه به نقش کلیدی ای پژوهشکده صنعت نفت درزمینهٔ تحقیقات، در خصوص سوخت های جدید دارد این وظیفه را برعهده گرفته است، اما به رویکردی که جامعه جهانی بسته به این نوع سوخت در پیش گرفته و اهمیتی که در آینده کشور بازی خواهد کرد، پژوهش در سوخت گیاهی به عنوان یک طرح ملی نیازمند مشارکت نهادهای دانشگاهی و علمی و همچنین نهادها و سازمان های اجرایی درگیر در مبحث انرژی است.