ویرانی قصرسنگی در انتظار تصمیم دولتی ها

چند وقتی است که شنیده می شود یک خانه تاریخی و ارزشمند دیگر در تهران تخریب و سپس به برجی 9 طبقه و با کاربری تجاری، اداری و مسکونی تغییر کاربری دهد؛ خانه ای با وسعت حدود 14 هزار مترمربع که بزرگ ترین خانه تهران لقب گرفته است، آن هم در یکی از گران ترین نقاط شهر یعنی خیابان جردن (آفریقا). این خانه مشهور به کاخ ثابت پاسال است. کاخ ورسای ایران متعلق به ثابت پاسال است و در سال 1340 کار ساخت آن آغاز و اواخر دهه ی 40 شمسی پایان یافت. ثابت پاسال یکی از سرمایه داران و بازرگانان ایران بوده است. تخریب خانه 15 میلیون دلاری معماری کاخ ورسای ایران از قصر لو پتی تریانون یکی از کاخ های جانبی ورسای در فرانسه کپی برداری شده و اشیای بکار رفته در آن بسیار ارزشمند است. این خانه قبل از انقلاب به روایتی حدود 15 میلیون دلار قیمت گذاری شده بود. این بنای قدیمی در خیابان جردن بالاتر از چهارراه ناهید قرار دارد. دکوراسیون این خانه را همان دکوراتوری انجام داده بود که مسئول تدارکات چادرهای سلطنتی در تخت جمشید بود. پرده های این خانه را از بلژیک آورده بودند و درهای آن متعلق به یک قصر فرانسوی بود. دستگیره ها را هم از روی یک مدل مربوط به یک صد سال پیش ساخته بودند. مردم تهران آن خانه را قصر سنگی می نامیدند. بعد از مطرح شدن موضوعاتی در خصوص ثابت پاسال بانک خریدار این کاخ عطای این زمین را به لقایش بخشید و آن را به دیگری فروخت. میراث فرهنگی به نامه ها توجه نمی کند محمدمهدی تندگویان، عضو فعلی شورای اسلامی شهر تهران دراین باره گفته است: قرار است به جای این کاخ، مجتمع مذهبی _ فرهنگی با چند سالن برگزاری ختم و رستوران احداث شود. وی ادامه داد: در حال حاضر با یک ساختمان بی هویت و بی اصالت روبرو هستیم که ارزش تاریخی ندارد و حتی سازمان میراث فرهنگی به عنوان متولی ارزش گذاری ساختمان ها در مواجه با این کاخ سکوت کرده است و تاکنون هیچ نظری در مورد میراثی بودن یا نبودن این بنا نداشته است. تندگویان بابیان اینکه مدیریت شهری نظر منفی در مورد حفظ این بنا ندارد اما بارها از سازمان میراث فرهنگی درخواست کرده ایم در مورد ارزشمند بودن این بنا دو خط نامه بنویسید اما این کار را نکرده است گفت: از سویی دیگر ما با مالکی روبرو هستیم که دو سال است طرحش را برای زمین مذکور مسکوت گذاشته ایم. تندگویان بابیان اینکه این زمین را بانک آینده به بخش خصوصی، فروخته و آن ها نیز طرح ساخت مجتمع مذهبی _ فرهنگی با محوریت مسجد را برای بررسی و تأیید به شورای شهر آورند. نایب رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی بابیان اینکه طرح مذکور خوب است و سودآوری خاصی نیز برای شهرداری ندارد گفت: علاوه بر مسجد فضایی حدودا 2000 متری نیز با کاربری تجاری با رویکرد مذهبی پیش بینی شده است و مجموع طرح این گونه نیست که مدعی شویم شهرداری در راستای کسب منافع مالی این پروانه را صادر کرده است، حتی در نقشه ای که آورده شده به گسترش فضای سبز نیز توجه شده به گونه ای که بر اساس طرح مذکور، از خیابان تا مسجد با حدود 60 متر عقب نشینی آن هم از چهار طرف فضای سبز پیش بینی شده است. وی با تأکید بر اینکه یک سال و نیم است که این طرح در کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر مطرح است گفت: معماری مسجد بارها اصلاح شده و هنوز هم تصمیم نهایی در مورد این موضوع و تأیید طرح صورت نگرفته است. تندگویان بابیان اینکه در جلسه چند روز قبل کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر مجددا مقرر شد بار دیگر کمیسیون شهرسازی در مورد این ملک مکاتبه رسمی کند، گفت: بااینکه مجددا تصمیم بر این شد که با سازمان میراث فرهنگی در مورد میراثی بودن این ملک مکاتبه کنیم اما با توجه به مسکوت گذاشتن دو نامه قبل امیدی به پاسخگویی این نامه را هم نداریم. به گفته عضو شورای اسلامی شهر تهران، تنها موردی که در مورد این ملک وجود دارد اینکه ازآنجایی که این ملک به مدت ده سال بلا صاحب رهاشده بود، تعداد 90 درخت خشک شدند که مالک در مورد این بی توجهی به آبیاری جریمه خواهد شد. هرچند که با توجه به وضعیت زمین مالک می تواند به استناد مصوبه برج_باغ ساختمانی با 12 طبقه بسازد، اما حالا مالک ترجیح داده است که مجتمع فرهنگی و مسجد در زمین آن بسازد. صدور جواز را ممنوع کردیم بعد از اظهارنظرهای تندگویان مسئولان میراث تصمیم گرفتند پاسخی دراین باره بدهند. رجبعلی خسروآبادی، مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران گفت: حتی نامه ای که چند روز پیش در صفحه شخصی یکی از روزنامه نگاران مبنی بر دستور مجوز شهرداری برای تخریب خانه منتشر شد، نیز آورده شده است که با توجه به نامه تاریخ 3/12/95 سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در خصوص ارزش معماری و تاریخی بنا، حفظ ملک الزامی و صدور هرگونه جواز تخریب و نوسازی ممنوع اعلام شد بنابراین مشخص است که ما دست کم آن نامه را نوشته ایم. شهرداری چه می گوید؟! شهرداری تهران بر اساس حکم دادگاه در سال 92 دستور نقشه این بنا را صادر کرد و در هنگام صدور نقشه نیز هنوز میراث اعلام نکرده بود که این بنا ارزشمند است. خودی، معاون شهرسازی منطقه 3 شهرداری تهران نیز گفت: بنای ثابت پاسال یک دادنامه ای دارد و دادگاه برای این بنا به شماره 3153 در تاریخ 11/12/92 رأی داده است و شهرداری تهران را ملزم به صدور پروانه کرده است. بنابراین در سال گذشته شهردار وقت منطقه با توجه به نامه دادگاه دستور نقشه را صادر کرده است. به گفته خودی، قبلا اعلام نشده بود که این بنا تاریخی است و در اسفند سال گذشته میراث اعلام کرد این بنای جز بناهای ارزشمند است و بعدازآن ما دیگر مجوز تخریب ندادیم. ما دستور نقشه داده ایم و حتما باید میراث آن را تأیید کند و تا زمانی که میراث تأیید نکند اجازه ساخت داده نمی شود. معاون شهرسازی منطقه 3 بابیان اینکه این بنا حدود 14 هزار متر است، گفت: بر اساس دستور نقشه، بنای قبلی حفظ و در اطراف آن ساخت وساز صورت می گیرد که البته این هم باز بر اساس تأیید سازمان میراث فرهنگی است. وی ادامه داد: بر اساس دستور نقشه اطراف بنای قدیمی هتل ساخته می شود و قرار نیست مجتمع فرهنگی ساخته شود بازهم تأکید می کنم تمام اقدامات در این بنا با دستور میراث فرهنگی صورت می گیرد. بر اساس این گزارش، بلاتکلیفی بزرگ ترین خانه ی تهران همچنان ادامه دارد و هنوز سرنوشت قطعی این بنا مشخص نیست.