تهدیدات پیش روی بازارهای سنتی

پیشینه تاریخی ایران به گونه ای است که در اکثر شهرهای این کشور می توان بازارهای سنتی و دارای بافت قدیمی را پیدا کرد. بازارهایی که عمدتا درزمانی ساخته شدند که سیستم گاز و برق رسانی در آن وجود نداشته و حالا بسیاری از آن ها با خطری به نام نقص ایمنی روبه رو هستند. سخنگوی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران درباره مهم ترین علل حوادث در این اماکن توضیح داده است. سید جلال ملکی درباره ایمنی بازارهای سنتی و قدیمی در کشور اظهار کرد: در تمام شهرهای کوچک و بزرگ، محلی برای تجارت و تبادل کالا وجود دارد که اصطلاحاً بازار گفته می شود در تهران و بسیاری از شهرهای دیگر نیز این اماکن از ده ها و قرن ها قبل شکل گرفته و برخی از آن ها همچنان پابرجا هستند. وی بابیان اینکه عمده این مراکز در بخش مرکزی شهرها واقع شده و اکثرا جزو بافت های فرسوده است، گفت: در گذشته اطراف این بازارها عمدتا کاربری مسکونی وجود داشته و شهروندان در کوچه ها و معابر این بازارها نیز رفت وآمد داشتند؛ اما در دهه های اخیر به مرور این مناطق نیز تغییر کاربری داده و بخشی به بازار تبدیل شده است. سخنگوی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران با اشاره به وجود فروشگاه ها، مغازه ها، بازارچه ها و نمایندگی های متعدد شرکت های داخلی و خارجی و گردش میلیاردی پول در این مناطق ادامه داد: طبیعی است که در چنین مناطقی مردم هم حضور پررنگی دارند. ازاین رو اهمیت حفاظت و ایمنی این مناطق نیز بالا می رود. ملکی اضافه کرد: همان گونه که اشاره شد اطراف بازارها درگذشته بیشتر کاربری مسکونی داشته که رفته رفته به این صورت درآمده است و این تغییر کاربری غالباً بدون اخذ مجوز لازم انجام شده و طبیعی است که هر ساختمانی بر اساس نوع کاربری که دارد طراحی و ساخته می شود و تمام تأسیسات و تجهیزات ساختمان ازجمله سیم کشی های برق، لوله کشی گاز و آب و ... بر این اساس تعبیه می شود. حال اگر ساختمانی بدون در نظر گرفتن این شرایط اقدام به تغییر کاربری کند و تأسیسات و تجهیزات بنای قدیمی را متناسب با کاربری جدید نکند ریسک خطر در آن محل بالا می رود. وی بابیان اینکه با تغییر کاربری هر واحدی باید تأسیسات آن نیز متناسب با نوع کاربری آن تغییر اصولی کند، گفت: متأسفانه این مشکل در بسیاری از نقاط شهرها به چشم می خورد که افراد بدون توجه به خطرات موجود، اقدام به تغییر کاربری غیراصولی و بدون مجوز لازم می کنند و با این کار به ویژه در ساختمان های مسکونی ضریب خطر را برای ساکنان بالا می برند که در بازارهای سنتی نیز این پدیده به چشم می خورد و اتفاقا به دلیل تجمع مغازه ها موضوع حساس تر هم می شود. سیم کشی فرسوده برق از مهم ترین عوامل حریق در بازارهای سنتی سخنگوی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران بابیان اینکه آمارها نشان می دهد که بازارهای سنتی همیشه به نوعی درگیر حوادث و آتش سوزی های کوچک و بزرگ بوده است، گفت: اتفاقاً بخشی از حوادث تهران مختص این محدوده است و قطعا این وضع ادامه نیز خواهد داشت. ملکی ادامه داد: یکی از مهم ترین عوامل بروز آتش سوزی در بازار یا بناهای قدیمی به ویژه با کاربری کارگاه یا انباری سیم کشی های قدیمی و فرسوده است. درگذشته غالب سیم های برق روکش پارچه ای داشت و حداکثر مدت زمان 15 سال کارایی لازم را داشت و پس ازآن باید تعویض یا مرمت می شد؛ اما باکمی دقت در محدوده بازار به ویژه ساختمان های قدیمی تر با آشفتگی وحشتناکی در نحوه سیم کشی کاملاً غیراصولی و غیر ایمن مواجه می شویم و ازآنجایی که در یک بازارچه یا ساختمان قدیمی بیشتر مغازه ها و انبارها به صورت خودسرانه و بدون در نظر گرفتن میزان مجاز باردهی کنتور برق و توان خروجی سیم های برق، اقدام به سیم کشی و انشعابات فراوان کرده اند و اغلب به دلیل استفاده از سیم های تکه ای و نوارپیچی شده و نامناسب و عدم استفاده از فیوزهای کارآمد و استاندارد، باعث ایجاد حرارت و شعله وری می شوند و در صورت بروز آتش سوزی، شعله های آتش از طریق سیم های برق به سادگی به اطراف و سایر مغازه ها نیز سرایت می کند.