حذف رهن و اجاره از بازار مسکن

درحالی که به باور بسیاری از کارشناسان اقتصادی باز کردن گره رکود مسکن و صنعت ساخت و ساز در ایران تنها می تواند به دست بانک های کشور انجام شود، ولی در کنار راهکار ارائه شده، این پرسش هم مطرح است که چگونه می توان در شرایطی که با محدودیت و قفل منابع مالی بانک ها روبرو هستیم، انتظار پرداخت تسهیلات ارزان قیمت و بلندمدت را برای خرید خانه از سوی بانک ها داشته باشیم. به تعبیر دیگر در چه صورتی امکان اعطای تسهیلات با سود 4 تا 5 درصدی برای خرید مسکن توسط بانک ها امکان پذیر است؟ خبرنگار پیام ساختمان دراین باره نظر یک کارشناس اقتصادی را جویا شد که حاصل این گفتگو را می خوانید: باید به سیستم بانکی بین المللی بپیوندیم غلامرضا کیا مهر، کارشناس اقتصادی معتقد است تنها راه برون رفت از رکود مسکن در کشور، دسترسی بانک های ایرانی به پول های فراوان و ارزان سیستم جهانی است که با پیوستن بانک های خارجی به بانک های ایرانی امکان پذیر می شود. وی بابیان اینکه رکود صنعت ساخت وساز و بازار مسکن در نیمه دوم سال جاری و حتی سال های بعد هم ادامه خواهد داشت، گفت: تا زمانی که نظام بانکی و مالی ایران به نظام بانکی جهانی وصل نشود، مشکل تأمین مسکن برای اقشار متوسط رو به پایین جامعه وجود دارد. وی افزود: ازآنجایی که سیستم مالی و بانکی ایران ضعیف است و منابع مالی چندانی ندارد، بنابراین بانک های ما نمی توانند در پرداخت تسهیلات ارزان قیمت و طولانی مدت برای تأمین خانه اقشار مختلف جامعه گام مؤثری بردارند. کیا مهر با تأکید بر اینکه گره تأمین مسکن در جامعه ایران نمی تواند تنها با تکیه بر منابع مالی بانک های داخلی باز شود، اظهار داشت: گره مسکن در ایران زمانی باز می شود که بانک های ایرانی به پول فراوان و ارزان بانک های خارجی و نیز خزانه جهانی متصل شود. وی ادامه داد: در حال حاضر به بانک های خارجی اجازه حضور در ایران داده نمی شود و مادامی که شرایط برای ورود و همکاری بانک های خارجی با مؤسسات مالی داخلی فراهم نشود، منابع مالی بانک های وطنی محدود و گران خواهد بود. به گفته این کارشناس اقتصادی در حال حاضر بسیاری از بانک های قوی خارجی هستند که تمایل دارند به بانک های ایرانی برای همکاری مالی بپیوندند و چنانچه بستر این همکاری فراهم شود، قطعا بانک های ایرانی خواهند توانست با دسترسی به منابع مالی ارزان و فراوان این بانک ها، با نرخ سود 4 الی 5 درصد به تولید، صنعت و به ویژه صنعت ساختمان کشور تسهیلات بدهند و از سوی دیگر وام های ارزانی نیز برای خرید خانه در اختیار افراد متوسط جامعه قرار دهند. وی تأکید کرد: اینکه بانک های کشور باید به اقشار متوسط جامعه برای خرید خانه تسهیلات ارزان قیمت بدهند، دیدگاهی بسیار منطقی و اصولی است ولی از سوی دیگر به دلیل محدودیت فعلی منابع مالی بانک های داخلی، عملا پیاده سازی این دیدگاه امکان پذیر نیست. کیامهر بابیان اینکه دسترسی به پول ارزان و فراوان سیستم بانک های دنیا به هیچ وجه منجر به ایجاد و یا افزایش تورم در داخل کشور نمی شود، تصریح کرد: این پول چون در ازای تولید و اشتغال زایی پرداخت می شود، تورم زا نخواهد بود. وی افزود: در بسیاری از کشورهای دنیا مسکن به هیچ وجه کالای سرمایه ای نیست بلکه به عنوان یک کالای مصرفی قلمداد می شود و درنتیجه بانک ها موظف به تأمین85 تا 90 درصد هزینه خرید خانه در قالب وام طولانی مدت با نرخ سود بسیار پایین، برای شخص متقاضی هستند. وی گفت: نگرش مصرفی بودن مسکن در کشورهای دیگر ازجمله کانادا، موجب شده تا زمان پرداخت تسهیلات مسکن برای شخص متقاضی تنها ده روز باشد ولی در کشور ما بانک ها با پرداخت تنها بخش کوچکی از هزینه خرید خانه آن هم با نرخ سود بالا حداقل چندین ماه زمان خرید خانه را به تأخیر می اندازند. منابع مالی بانک های داخلی دائما دچار بحران می شود وی با اشاره به اینکه در حال حاضر منابع مالی بانک های داخلی همان سپرده ها و پس اندازهای مردم است، اظهار داشت: متأسفانه این منابع مالی محدود به واسطه تصمیمات لحظه ای و شتاب زده بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار دائما دچار بحران می شود. وی گفت: این در حالی است که اخیرا بنا به تصمیم غیر کارشناسی شده بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار مبنی بر کاهش نرخ سود سپرده ها از 22 درصد به 15 درصد، بازار اجاره بها به ضرر اجاره نشین ها کاملا تغییر کرده است. وی ادامه داد: این در حالی است که تا قبل از تصمیم اخیر بانک مرکزی در خصوص پایین آوردن نرخ سود سپرده، مالکان خانه و واحدهای مسکونی بخشی از هزینه های اجاره نشینی را از طریق سپرده گذاری پول رهن یا ودیعه، محاسبه و دریافت می کردند ولی اکنون دیگر دریافت پول پیش برای مالکان سودی ندارد و درنتیجه آن ها خانه های خود را به نرخ های بسیار بالا اجاره می دهند. وی گفت: متأسفانه این مسئله زمینه ساز تنگ شدن عرصه بر افراد اجاره نشین شده چراکه سیستم و شیوه رهن و اجاره تقریبا از بازار مسکن در حال حذف شدن است. به گفته کیا مهر بررسی تمامی موارد بالا نشان می دهد که گره رکود چندساله بازار مسکن و صنعت اشتغال زای ساخت وساز فقط با تدبیر و راهکار بانک ها و مؤسسات مالی باز می شود و تا زمانی که ما ارتباط نزدیک و مستمر با نظام بانکی دنیا پیدا نکنیم و بانک های خارجی سرمایه های خود را به ایران نیاورند، خط رکود مسکن ادامه دار است. وی تأکید کرد: مسکن یک جزیره جدا از کلیات اقتصاد و کسب وکار ایران نیست، بنابراین مجموعه عوامل اقتصادی ازجمله وصل شدن بانک های ایرانی به بانک های جهانی، اعمال سیاست های کارشناسانه و منطقی در بخش ساخت وساز و....می تواند امکان برون رفت از شرایط رکود را برای این بخش فراهم کند.