بررسی کارنامه محیط زیست در دولت یازدهم

احیای تالاب هورالعظیم، مبارزه با زمین خواری ها، تصویب لایحه حمایت از محیط بانان و جنگلبانان، تدوین کتاب انسان و محیط زیست، افزایش 80 درصدی تشکل های محیط زیستی بخشی از مهم ترین اقدامات سازمان محیط زیست طی دولت یازدهم است. تنوع زیستی، تخریب جنگل ها و مراتع، بی توجهی به اقتصاد و توان درآمدزایی فعالیت های محیط زیستی تعدادی از چالش های محیط زیست کشور است که بررسی عملکرد سازمان متولی محیط زیست طی چهار سال گذشته و ارزیابی نقاط ضعف و قوت روشن کننده مسیر آینده محیط زیست دو دولت دوازدهم خواهد بود. بر اساس گزارش عملکرد دولت یازدهم در حوزه تنوع زیستی، تخریب اکوسیستم ها، افت توان تاب آوری، کاهش شمار وحوش، شکار بی رویه و زوال تنوع زیستی، بحران زباله و ورود مستقیم پساب آن را چه در محیط های خشکی و چه تالابی و ساحلی تشدید کرده است. درنتیجه حدود 90 درصد اندوخته علفخواران حیات وحش کشور از بین رفته است. مطابق فهرست جهانی IUCN در سال 2014 تعداد 17 گونه پستاندار، 22 گونه پرنده، 13 گونه خزنده، 4 گونه دوزیست و 29 گونه از ماهیان کشور در زمره گونه های در معرض تهدید قرارگرفته اند. در دولت یازدهم در راستای حفاظت از تنوع زیستی و تالاب ها و رفع تصرفات از مناطق تحت مدیریت سازمان محیط زیست اقداماتی انجام شد که بیمه پلنگ ایرانی برای مقابله با آسیب رسانی به این حیوان در جوامع محلی، افزایش جرائم شکار و صید حیوانات تا 20 برابر قبل، انجام پروژه حفاظتی 17 گونه مانند لاک پشت های دریایی، مرجان ها، گوزن، خرس و ... ازجمله این فعالیت ها است. احیای تالاب هورالعظیم احیای تالاب بین المللی هورالعظیم و آبگیری بیش از 60 درصدی آن، برداشتن دایک های مرزی روی تالاب بین المللی هامون و لایروبی مسیل ها برای هدایت آب و ثبت این تالاب به عنوان ذخیره گاه زیست کره یونسکو، رایزنی های بین المللی و دوجانبه با افغانستان برای دریافت حق آبه بخش ایرانی هامون، احیای بخش هایی از تالاب گاوخونی پس از 10 سال خشک سالی کامل، تصویب ردیف اعتباری برای مدیریت و احیای تالاب ها در استان ها برای اولین بار و تصویب ردیف بودجه برای مناطق حفاظت شده در استان ها برای اولین بار در دوره چهارساله دولت یازدهم صورت گرفت. لغو مجوز فروش پارک پردیسان کاهش حدود 60 درصدی آتش سوزی های جنگلی در مناطق حفاظت شده پس از ایجاد ستاد اطفای حریق کشور با عضویت سازمان حفاظت محیط زیست و اختصاص 42 بالگرد در استان و اجرای مانورهای آموزشی ، رفع تصرف 772 هکتار از تصرفات مناطق حفاظت شده در ورجین، میانکاله، هرمزگان و سایر نقاط و لغو مجوز فروش پارک پردیسان، تثبیت مالکیت این سازمان بر مناطق تحت مدیریت و جلوگیری از بروز زمین خواری در زیست بوم های حساس کشور بخشی از اقدامات سازمان حفاظت محیط زیست طی چهار سال گذشته به منظور حفظ و حراست از عرصه های تحت مدیریت محیط زیست است. تصویب لایحه حمایت از محیط بانان و جنگلبانان تدوین طرح مدیریت زیست بومی برای تالاب های زریوار، میقان اراک، هامون سیستان، حرا، قشم و آجی گل و آلماگل، اجرای برنامه مدیریت زیست بومی برای 14 تالاب کشور نظیر ارومیه، شادگان، پریشان، انزلی، بختگان، گاوخونی، میقان و قره قشلاق، تصویب لایحه حمایت از محیط بانان و جنگلبانان در دولت نیز طی چهار سال گذشته انجام شد. افزایش 80 درصدی تشکل های محیط زیستی فقر کمی و کیفی آگاهی، حساسیت و سرمایه اجتماعی در حوزه محیط زیست و تقابل با جامعه محلی، سطحی نگری، فقدان تشکل های مؤثر، کاهش حساسیت اجتماعات محلی نسبت به محیط زیست و نامناسب بودن عملکرد تشکل های مردم نهاد درزمینهٔ محیط زیست نامناسب یکی از حوزه های چالش سازمان محیط زیست کشور است بنابراین در دولت یازدهم بر تقویت نهادهای مدنی، سازمان های غیردولتی و فعالان محیط زیست تأکید شد. تقویت نقش و جایگاه مشارکت مردمی و سرمایه های اجتماعی با افزایش 80 درصدی تشکل های محیط زیستی از 423 تشکل در سال 1391 به نزدیک 891 تشکل در سال 1395، اعطای سه دوره جایزه ملی محیط زیست به مبتکران، فعالان و خادمان محیط زیست کشور، جلب مشارکت مردم از طریق شوراها و انعقاد تفاهم نامه با شورا های اسلامی شهر و روستا فهرست ازجمله برنامه های سازمان محیط زیست در دولت یازدهم بود. تفاهم نامه با وزارت آموزش وپرورش افزون بر این درزمینهٔ آموزش و فرهنگ سازی همگانی محیط زیست تفاهم نامه ای بین سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت آموزش وپرورش به منظور گسترش آموزش دانش آموزان و درج مفاهیم محیط زیستی در 33 عنوان کتاب درسی و تدریس دو واحد انسان و محیط زیست در مقطع متوسطه منعقد شد. تدوین منشور مدارس جامع محیط زیستی کشور و حمایت از راه اندازی مدارس طبیعت توسط بخش خصوصی، احیای جشنواره بین المللی فیلم سبز پس از 10 سال، برگزاری پنجمین دوره جشنواره در 31 استان کشور و آماده سازی ششمین دوره، آموزش محیط زیست و کشاورزی پایدار برای زنان روستایی در 41 روستا، تهیه اولین کتاب خط بریل محیط زیست برای کودکان روشن دل و معرفی آن به وزارت آموزش وپرورش و نام گذاری روز 19مهرماه به عنوان روز کودک، محیط زیست و منابع طبیعی ازجمله اقدامات فرهنگی سازمان محیط زیست طی دولت یازدهم بود. فراهم آوری بستر اقتصاد سبز بی توجهی به اقتصاد و توان درآمدزایی فعالیت های محیط زیستی یکی دیگر از چالش های محیط زیست کشور است زیرا معمولا دولت ها به محیط زیست از منظر درآمدزایی نمی نگرد و فقط از منظر هزینه زایی و فعالیت مانع توسعه به محیط زیست نگاه می کنند. به همین منظور در دولت یازدهم اقتصاد سبز و توسعه پایدار پیگیری شد که شناسایی و معرفی واحدهای صنعتی و خدماتی دوستدار محیط زیست در چارچوب برند سازی صنایع سبز، تدوین دستورالعمل بانکداری سبز و اعلام شاخص های آن، تصویب مصادیق مصرف اختصاص 1درصد از بودجه دستگاه های اجرایی برای مدیریت سبز در دولت در همین راستا انجام شد.