تشریح لوله کشی ساختمان

آب معمولا از پایین ترین قسمت شبکه لوله کشی با یک انشعاب اصلی نخست به شیر تخلیه و سپس وارد لوله تقسیم کننده می گردد. آنگاه از این لوله انشعاب های مناسب برای تهیه آب گرم مصرفی و لوله های تغذیه آب سرد طبقات و زیرزمین جدا می گردد. در صورت استفاده از دستگاه سختی گیر در سیستم حرارت مرکزی و تهویه مطبوع ، انشعاب دیگری نیز برای آن در نظر گرفته می شود.

بهتر است یک شیرفلکه سرشیلنگی نیز برای برداشت آب موتورخانه نصب گردد. لوله آب گرم خروجی از منبع آب گرم همراه لوله وارد سرویس ها شده ، وسایل بهداشتی را تغذیه می کنند. در ساختمان های بزرگ تر و چند واحدی ، معمولا یک یا چند مسیر برای بالا رفتن لوله های آب در نظر گرفته می شود. هرکدام از لوله های بالارونده در ابتدای مسیر باید دارای شیرفلکه قطع و وصل دستی باشد .

لوله انشعاب در طبقات نیز بایستی مجهز به شیرفلکه قطع و وصل برای کلیه لوله های سرد و گرم مصرفی باشد. سپس توزیع آب سرد و گرم مصرفی در طبقات و واحدهای جداگانه مشابه سرویس های ساختمان قبلی انجام می گیرد. درصورتی که استفاده از سقف کاذب امکان پذیر باشد بهتر است لوله کشی در هر واحد در داخل سقف کاذب همان طبقه انجام گیرد.

علاوه بر لوله های سرد و گرم لوله سومی وجود دارد که لوله برگشت آب گرم یا لوله گردش آب گرم نامیده می شود . این لوله معمولا از آخرین مصرف کننده گرفته می شود و در محل ورود آب سرد به منبع آب گرم وصل می شود. کار آن گردش دادن دائمی آب بین مصرف کننده ها و منبع آب گرم است؛ خواه شیر مصرف کننده باز، خواه بسته باشد. وجود این لوله باعث می شود که با باز کردن شیر آب گرم بافاصله زمانی کمتری به آب گرم دسترسی پیدا شود و از هدر رفتن آب جلوگیری به عمل آید.

سیستم لوله کشی با برگشت مستقیم

در این روش، آب برگشتی از هر دستگاه پخش کننده حرارت مستقیما وارد لوله برگشت شده، مسیر حرکت به سمت موتورخانه را طی می کند. در این لوله کشی، دستگاه پخش کننده حرارتی که به موتورخانه نزدیک تر است، نسبت به دستگاه های دیگر طول لوله رفت وبرگشت کمتری (افت فشار کمتری در مسیر) درنتیجه آب در مدار دستگاه راحت تر و بیشتر سیر کوله شده، در مدارهای دستگاه های دورتر ، کمتر جریان می یابد. این طریقه لوله کشی برای جایی که دستگاه های پخش کننده حرارت دارای افت فشارهای نامساوی مانند فن کویل های هستند و هرکدام نیز یک شیر تنظیم کننده (balancing valve) دارند، توصیه می شود. لازم به ذکر است سیستم لوله کشی رادیاتورها در ساختمان های کوچک با برگشت مستقیم انجام می گردد.

سیستم لوله کشی مختلط

در این سیستم قسمتی از لوله کشی برگشت به صورت مستقیم و قسمتی دیگر به طور معکوس انجام می شود. در شکل یک سیستم لوله کشی مختلط به طریقی که در آن برگشت در رایزرها به صورت مستقیم و در هدر به روش معکوس انجام گردیده، نشان داده شده است. در این سیستم مجموع اندازه طول لوله رفت و برگشت و درنتیجه مقدار افت فشار در مسیر لوله کشی برای دستگاه ها مساوی نیست. اختلاف مقدار جریان آب به مقدار افت فشار محاسبه شده در رایزرهای رفت وبرگشت بستگی دارد که شامل افت فشارهای زیر است

- افت فشار در مدار لوله کشی رفت وبرگشت هر دستگاه تا محل برگشت معکوس

- افت فشار در خود دستگاه

- افت فشار در وصاله ها و شیرهای هر مسیر

لازم به ذکر است که لوله کشی قسمت برگشت معکوس سیستم می تواند در کف زیرزمین و یا در داخل سقف کاذب آن نیز پیاده شود.

سیستم لوله کشی مختلط انواع و موارد استفاده

انواع لوله ها

لوله های چدنی : این لوله ها جهت انتقال آب و فاضلاب در فشارهای کم کاربرد دارد.

لوله های مسی و آلیاژهای آن : از این لوله ها در سیستم های آب- فاضلاب - سوخت رسانی و روغن موتور و دستگاه های تهویه استفاده می شود. البته به دلیل گرانی در تأسیسات آب و فاضلاب کمتر استفاده می شود ولی به علت قابلیت خوب انتقال حرارت در مبدل های حرارتی کاربرد فراوانی دارد.

لوله های سربی: در سیستم های فاضلاب- هواکش ها- حمل مواد شیمیایی- واحد تولید یا بازیافت اسیدسولفوریک-گازهای اسیدی-موادشیمیایی خورنده- سود و غیره کاربرد دارد.

لوله های آلومینیومی: برای سوخت رسانی و انتقال روغن در موتور هواپیما به دلیل سبک بودن و همچنین در واحدهای صنایع شیمیایی و در محیط کارخانه گازهایی مثل کلروآمونیاک یا انیدریدسولفورو و رسانیدن هوای خشک به دستگاه های ابزار دقیق کاربرد دارد.

لوله های سفالی: برای مجرای زیرزمینی فاضلاب به کار می رود.

لوله های سیمانی: مخصوص مجراهای آب و فاضلاب کاربرد دارد.

لوله های پلاستیکی: برای حمل آب و فاضلاب و مواد شیمیایی و گاز در فشار کم کاربرد دارد. از مزایای لوله های پلاستیکی پایین بودن قیمت مقاوم بودن در مقابل زنگ خوردگی- سبک بودن و سهولت حمل ونقل- سهولت انتقال-یکنواختی جداره داخلی لوله-عدم نیاز به ماشین آلات سنگین برای نصب- تعمیر آسان- عدم نیاز به عایق کاری و امکان تولید در طول های زیاد برای قطرهای پایین می باشد.

انواع و موارد استفاده از لوله ها

کاربرد انواع لوله ها در صنعت تأسیسات

آهنی سیاه لوله کشی تأسیسات حرارت مرکزی و تهویه مطبوع فولادی

بی درز لوله کشی تأسیسات بخار و هوا با فشار زیاد

فولادی استینلس لوله کشی فاضلاب حاوی مواد اسیدی غلیظ

آهنی گالوانیزه لوله کشی آب سرد و گرم و گاهی فاضلاب

آهنی نرم لوله کشی آب و فاضلاب

لوله آلومینیومی ساخت کوئل

لوله آزبست سیمانی لوله کشی فاضلاب و انتقال آب

لوله برنجی لوله کشی تأسیسات گاز و مواد شیمیایی

لوله پلاستیک لوله کشی آب

لوله پلی اتیلن لوله کشی آب و فاضلاب

لوله پی وی سی لوله کشی آب و فاضلاب

لوله چدنی لوله کشی فاضلاب

لوله سربی لوله کشی فاضلاب حاوی مواد اسیدی غلیظ

لوله سفالی لوله کشی فاضلاب حاوی مواد اسیدی و تخلیه گاز چاه

لوله سیمانی لوله کشی آب و فاضلاب در زیرزمین

لوله لاستیکی به عنوان شیلنگ در تأسیسات آبی

لوله فیبری لوله کشی آب و فاضلاب

لوله مسی لوله کشی مبرد و گاهی در ساخت کوئل

سیستم های لوله کشی با برگشت معکوس

اگر دستگاه های پخش کننده گرما دارای افت فشار مساوی و یا تقریبا مساوی باشند، لوله کشی با برگشت معکوس برای آن ها پیشنهاد می شود. در این سیستم آب برگشتی از دستگاه ها در جهت حرکت آب در لوله رفت حرکت می کند تا لوله برگشت آب آخرین دستگاه نیز به آن متصل می گردد، پس ازآن آب به سمت موتورخانه حرکت خواهد کرد. در این سیستم لوله کشی مجموع طول لوله های رفت وبرگشت برابر هستند، درنتیجه افت فشار در مدار لوله کشی تمام دستگاه ها مساوی است. اگر افت فشار آب در خود دستگاه مساوی یا تقریباً مساوی باشد، مقدار آب در هر مدار متناسب با قطر لوله محاسبه شده، جریان خواهد یافت. لازم به ذکر است که سیستم لوله کشی بیشتر ساختمان ها به این روش انجام می شود