تهویه مطبوع استخرها

یکی از مسائل مهمی که در مراحل اولیه استخرها موردتوجه قرار می گیرد، سرپوشیده و یا سرباز بودن استخر است. به عنوان یک قاعده کلی، چه در استخرهای سرباز و چه سرپوشیده هدف نهایی کارفرما آن است که مجموعه در اکثر اوقات سال قابل استفاده باشد.در مناطق گرمسیر ،استخرها و پارک های آبی معمولا به صورت سرباز ساخته می شوند و شرایط مطلوب محیط آن ها بر مبنای شرایط آب و هوایی منطقه تأمین می شود. در بحث تهویه مطبوع استخرها همانند تمامی مکان های محبوس، برای تأمین شرایط مطلوب هوای داخل سالن چهار عامل دمای هوا،رطوبت نسبی هوا، جریان هوا و کیفیت هوای سالن باید در محدوده مطلوبی باشد. در استخرها به دلیل محیط بسیار مرطوب، تأمین چهار عامل یادشده باید با در نظر گرفتن رطوبت نسبی، دمای هوا، دمای آب استخر و کیفیت هوای داخل صورت پذیرد. از میان عوامل ذکرشده رطوبت نسبی بیش از سایر عوامل مشکل ساز و مهم است. چراکه بالا بودن رطوبت نسبی هوا نه تنها شرایط آسایش و سلامت شناگران را از بین می برد، بلکه در درازمدت صدمات جبران ناپذیری را به سازه ساختمان و تجهیزات موجود در آن وارد می کند . در استخرها برای کنترل دمای آب وهوای استخر از دو ترموستات استفاده می شود. به طوری که برای کنترل دمای هوای استخر از یک ترموستات و برای کنترل دمای آب آن از یک ترموستات دیگری استفاده می شود. به ترموستات هایی که برای کنترل دمای آب مورداستفاده قرار می گیرند اصطلاحا آکوستات گفته می شود. این نوع ترموستات ها مجهز به حسگر مستغرق هستند و معمولا در دامنه دمایی 32 -380 درجه سانتی گراد کاربرد دارند . به طورکلی ملاحظاتی که باید برای طراحی سیستم تهویه مطبوع استخرهای سرپوشیده موردتوجه قرار گیرد را می توان در موارد زیر خلاصه کرد: کنترل رطوبت فضای داخل گرمایش هوای استخر تعیین نرخ تهویه موردنیاز به منظور تأمین کیفیت مناسب هوای داخل چگونگی توزیع هوا در فضای داخل استخر طراحی کانال و محل قرارگیری دریچه های توزیع هوا کنترل رطوبت نوسانات رطوبت نسبی هوا ،خارج از محدوده چهل تا شصت درصد احتمال رشد باکتری ها، قارچ ها و کپک ها را نیز افزایش می دهد که نتیجه آن کاهش کیفیت هوای داخل استخر است. برای افرادی که در داخل استخر شنا می کنند، رطوبت نسبی پنجاه تا شصت درصد بیشترین آسایش را به همراه خواهد داشت. درصورتی که رطوبت نسبی کمتر از پنجاه درصد باشد، نرخ تبخیر آب از سطح پوست افزایش می یابد که موجب احساس سرمای ناخوشایند برای شناگران می شود که تازه از آب خارج شده اند. صرف نظر از سایر عوامل، در استخرها به دلیل تبخیر دائمی آب از کاسه استخر و شرایط بسیار مرطوب داخل، کاهش رطوبت نسبی فضای داخل به زیر چهل درصد مستلزم صرف هزینه بسیار زیادی است، درحالی که رطوبت نسبی بالای پنجاه درصد با صرف هزینه ای منطقی و قابل قبول امکان پذیر است. روش های رطوبت گیری به طورکلی رطوبت گیری از هوا به یکی از دو روش زیر امکان پذیر است:- 1- رطوبت گیری با استفاده از نمک های جاذب رطوبت 2- رطوبت گیری با استفاده از سطوح سرد(سیستم های رطوبت گیری مکانیکی) نمک هایی مانند سیلیکات ها تمایل زیادی به جذب رطوبت دارند که پس از جذب رطوبت به وضعیت اشباع رسیده و قابلیت جذب خود را از دست می دهند و برای استفاده مجدد باید آن ها را به نحوی احیا کرد. رطوبت گیری مکانیکی یکی ازمتداول ترین روش های رطوبت گیری در سیستم های تهویه مطبوع ، رطوبت گیری با استفاده از کوئل سرمایی است. در این روش با عبور هوای مرطوب از روی کوئل سرد دستگاه های هوا رسان یا کوئل های انبساط مستقیم، رطوبت موجود در آن تقطیرشده و رطوبت گیری رخ می دهد. البته در استخرها که اساسا از سیستم سرمایش هوا استفاده نمی شود، هدف از به کارگیری کویل سرد صرفا رطوبت گیری خواهد بود. بنابراین در صورت به کارگیری سیستم رطوبت گیری مکانیکی در استخرها لازم است هوای سردی که رطوبت آن نیز گرفته شده است، پیش از ارسال به داخل سالن مجددا با استفاده از کوئل آب گرم، آب گرم کن های الکتریکی یا عبور از کویل گرم کندانسور دستگاه رطوبت گیر مجددا گرم شود. مزیت عمده این سیستم ها آن است که گرمای نهان و محسوس و گرمای تولیدشده به واسطه کارکرد کمپرسور سیستم را می توان در هریک از بخش های مجموعه که نیاز به گرما دارد مورداستفاده قرارداد . در این سیستم ها می توان به طور هم زمان، فرآیند رطوبت گیری هوا (به واسطه کوئل سرمایی)و گرمایش مجدد آن برای ارسال هوای خشک و گرم به داخل استخر را انجام داد. در برخی از کاربردها، سیستم های رطوبت گیری مکانیکی برای بازیابی گرمای تولیدشده در داخل سیستم های سرمایش مکانیکی و برای گرم کردن آب استخر یا آب گرم مصرفی مورداستفاده قرار می گیرند. گرمایش هوای استخر طراحی سیستم گرمایش استخر در درجه اول باید با توجه به نیاز کاربران انجام گیرد. محاسبات مربوط به بار گرمایشی استخرها تفاوتی با محاسبات متداول بار تهویه مطبوع ندارد. در این بخش تنها سعی داریم سیستم هایی که برای تأمین ظرفیت گرمایشی موردنیاز هستند را معرفی کنیم. در استخرهایی که دمای آب آن ها به هر دلیلی بیش ازحد معمول است، دمای هوای استخر نیز باید متناسب با آن افزایش یابد. در استخرهای درمانی طراحی سیستم های تهویه مطبوع باید با تمرکز بیشتر به تأمین شرایط آسایش پزشکان و متخصصان فیزیوتراپی انجام گیرد. چراکه کاربران استخرهای درمانی حداکثر برای زمان یک ساعت آن هم داخل آب از مجموعه استفاده می کنند درحالی که پزشکان و متخصصان گاهی تمام روز را در سالن حضور دارند. -در استخرهایی که افراد سالمند از آن استفاده می کنند دمای آب وهوا باید کمی بیشتر از محدوده متداول در نظر گرفته شود واحدهای گرمایی ازجمله تجهیزاتی که در بعضی از استخرهای سرپوشیده برای گرمایش فضای استخر مورداستفاده قرار می گیرد، واحدهای گرمایی به گونه ای است که از یک کوئل اصلی و یک فن تشکیل می شوند. این سیستم ها در گروه تجهیزات تبادل حرارت تک فصلی با ورزش اجباری جای می گیرند و فن آن ها معمولا از نوع جریان محوری است. به همراه این سیستم ها به ندرت از فن های گریز مرکز استفاده می شود. واحدهای گرمایی در انواع دیواری، سقفی، زمینی و با کوئل آب گرم ، آب داغ ، بخار طراحی و ساخته می شوند. در برخی از واحدهای گرمایی با ظرفیت پایین نیز به جای کوئل گرمایی، از گرم کن های الکتریکی برای تأمین ظرفیت گرمایی موردنیاز استفاده می گردد. کنترل ظرفیت واحدهای گرمایی معمولا با روشن و خاموش کردن الکتروموتور آن ها توسط یک ترموستات انجام گیرد و مدار الکتریکی نسبتا ساده ای دارند. طراحی کانال طراحی صحیح کانال و تجهیزات جانبی مرتبط با آن یکی از مهم ترین عواملی است که تضمین کننده کارکرد صحیح تجهیزات خواهد بود . به عنوان یک توصیه کلی طراحی و ساخت شبکه کانال باید بر مبنای آخرین استانداردهای انجمن هایASHRAE وSMACNAانجام گیرد. ملاحظاتی که باید در هنگام طراحی کانال سیستم های تهویه مطبوع استخرها رعایت شود را می توان در موارد زیر خلاصه کرد: مواد توصیه شده برای کانال ها شامل ورق های گالوانیزه استاندارد، آلومینیوم و پلیمری هستند.در اکثر موارد استفاده از ورق های گالوانیزه استاندارد امکان پذیر است. برای کانال هایی که در زیر کف اجرا می شوند نیز بهتر است از کانال های غیرفلزی یا کانال های فلزی باروکش محافظ استفاده شود. برای جلوگیری از انتقال ارتعاشات سیستم به سازه ساختمان، در محل اتصال شبکه کانال به سیستم باید از اتصالات انعطاف پذیر استفاده شود. برای هوابند کردن قسمت های مختلف کانال نباید از درزگیرهای فایبرگلاس استفاده شود. در مواردی که احتمال تقطیر بخارآب در داخل کانال وجود دارد، عایق کاری باید در قسمت های خارجی کانال انجام گیرد. برای به حداقل رساندن هزینه اولیه و افت فشار ایجادشده در مسیر هوا محل نصب سیستم تهویه باید حتی الامکان به فضای داخل استخر نزدیک باشد. چراکه در استخرها، علاوه بر کانال رفت معمولا کانال برگشت نیز در نظر گرفته می شود. این سیستم ها معمولا در اتاق تجهیزات مکانیکی استخر در کنار پمپ و فیلترها نصب می شوند. هوای رفت باید مستقیما به ست سطوح داخلی استخر مانند درها، دیوارها و شیشه ها هدایت شود که احتمال تقطیر بخارآب بر روی آن ها بیشتر است. به منظور خارج کردن هوای آلوده ساکن که بر روی سطح آب استخر قرار می گیرد، بخشی از هوای رفت ارسال شده به داخل محیط باید بر روی سطح آب استخر هدایت شود . آرایش دریچه های یادشده باید به نحوی باشد که مانع از ایجاد فضای مرده در داخل فضای استخر شود و بازچرخانی هوای آلوده محتوی بخارات کلر در فضای داخل استخر نیز به حداقل کاهش یابد. محل قرارگیری دریچه های تخلیه باید به گونه ای تعیین شود که تأثیر تخلیه هوا به حداکثر مقدار خود رسیده و بازچرخانی هوای آلوده محتوی کلر به حداقل مقدار خود کاهش یابد. تخلیه هوای داخل استخر از طریق دریچه هایی که مستقیما در قسمت فوقانی کاسه استخر قرارگرفته است نیز یکی دیگر از روش های مناسب برای تخلیه هوای داخل استخرها به شمار می رود. کانال رفت نکات مهمی که باید در هنگام طراحی کانال رفت مدنظر قرار گیرند عبارت اند از: برای جلوگیری از ساکن ماندن و لایه لایه شدن هوا ،حداقل نرخ تعویض هوا باید بین 4 تا 8 بار در ساعت باشد. به کارگیری کانال رفت در زیر کف معمولا بهترین روش برای تأمین هوای رفت موردنیاز استخر است. بدین ترتیب با ارسال هوای رفت از ناحیه کف به سمت سقف، بهترین توزیع هوا در سطح شیشه ایجاد می شود و از بخار گرفتن شیشه های جلوگیری می شود. البته در صورت استفاده از کانال های سقفی که جریان هوای رفت آن ها به سمت کف استخر است. سرعت هوای رفت باید به اندازه ای باشد که جریان هوا تمام سطح شیشه را تا کف استخر طی کند. به منظور افزایش هرچه بیشتر کارایی سیستم،در مجاورت تمامی پنجره ها باید دریچه های توزیع هوا تعبیه شود. درصورتی که امکان اجرای کانال های کفی وجود نداشته باشد،ی توان شبکه کانال را از ناحیه سقف به گونه ای اجرا کرد که جریان هوا ارسالی به داخل استخر دورتادور استخر به سمت کف باشد. البته این شیوه طراحی کانال معمولا مستلزم آن است که سرعت جریان هوای رفت بیشتر باشد، به طوری که جریان هوا قادر باشد سرتاسر سطح شیشه ها را جارو نموده و تا کف استخر پیش رود. کانال برگشت عدم دقت در نصب صحیح اتصالات کانال برگشت می تواند به میزان قابل ملاحظه ای عملکرد سیستم رطوبت گیری را تحت تأثیر قرار دهد. به عنوان یک قاعده کلی، در استخرهای سرپوشیده به منظور جلوگیری از بروز مشکلاتی مانند لایه لایه شدن هوا، دریچه های هوای برگشت باید در بیشترین ارتفاع ممکن تعبیه شود. به طور ایده آل، دریچه ورودی کانال برگشت باید به اندازه5.4-3متر بالاتر از سطح استخر قرار گیرد. مهندس داوود ایلخانی