رونق فولاد در گرو خروج از رکود

بخش معدن از مهم ترین بخش های اقتصادی و تولیدی کشور است که قادر است کشور را از وابستگی به اقتصاد تک محصولی نفت رهایی بخشد. سنگ آهن از جمله محصولات معدنی است که در سالیان اخیر با رشد خوبی همراه بوده اما امروزه به دلیل رکود در صنعت فولاد، معادن سنگ آهن کشور نیز با رکودی سنگین مواجه هستند. با این وجود صنعت فولاد توانسته است در بخش صادرات یک سر و گردن بالاتر از سایر محصولات بایستد. این برتری که در عین مشکلات عدیده و ناملایمات فراوان رخ داده است بهانه ای را فراهم آورد تا ما با محمود نوریان، مدیرعامل شرکت چادرملو پشت میز گفتگو بنشینیم که جزئیات آن را در ادامه می خوانید : جایگاه ایران را در بخش معدن چگونه ارزیابی می کنید؟ شکی نیست ظرفیت های بسیار بالای معدنی ایران قابلیت توسعه بیش ازپیش را دارد تا جایی که می توان به جرأت ادعا کرد، محصولات معدنی ایران در صورت رفع مشکلات موجود و تکمیل زنجیره تولید بهترین و مناسب ترین جایگزین برای برداشته شدن اتکای دولت بر درآمدهای نفتی است. ایران جزو 10 کشور نخست جهان و اولین کشور خاورمیانه از نظرداشتن ذخایر معدنی است. تاکنون نزدیک به 70 نوع ماده معدنی با 40 میلیارد تن ذخیره قطعی در کشور شناسایی شده که ارزشی معادل 770 میلیارد دلار دارد. جالب است بدانید اکتشافاتی که تاکنون انجام شده کمتر از 8 درصد مساحت جغرافیایی کشور است که در صورت وجود اراده ای قوی و برنامه ریزی مناسب می توان به منابع بسیار غنی تری دسترسی پیدا کرد. بررسی ها نشان داده که ایران دارای ذخایر غنی، روی، سرب، مرمیت و مس است و دست کم 100 سال مواد معدنی برای تولید و استخراج دارد ولی با وجود همه این ذخایر بسیار غنی معدنی و پتانسیل رشد اقتصادی کشور، تاکنون نتوانسته است برداشت مناسبی از ذخایر معدنی خود داشته باشد و سهم صادرات مواد معدنی در تولید ناخالص داخلی کشور بسیار اندک است. ما با 390 میلیون تن برداشت سالانه از ذخایر معدنی، کمتر از 0/4 درصد از ذخایر خود را استخراج می کنیم درحالی که استاندارد برداشت از ذخایر معدنی در جهان یک درصد است. جایگاه صنعت فولاد در بخش صادرات قابل توجه است. برای رقابت با بازارهای جهانی چه راهکارهایی را پیشنهاد می دهید؟ یکی از راه های کاهش هزینه تولید برای رقابت با بازارهای جهانی برخورداری از تکنولوژی روز دنیا، کاهش هزینه های انرژی و حمل ونقل برای صنعتگران و عدم دریافت حقوق دولتی است. در حال حاضر 3 حوزه معدنی بزرگ در کرمان، یزد و خراسان شناسایی شده که توسط شرکت های بزرگ معدنی در حال بهره برداری هستند و عمده تولید کشور را انجام می دهند، در مجموع 62 میلیون تن سنگ آهن در کشور برای تولید محصولات دانه بندی و کنسانتره استخراج می شود. در حال حاضر میزان تولید سالانه سنگ آهن دانه بندی و کنسانتره در ایران حدود 42 میلیون تن است .با توجه به جمیع جهات و در صورت توجه بیشتر به بخش معدن، ایران حرف های زیادی برای گفتن در عرصه جهانی خواهد داشت. چه عواملی بر قیمت تمام شده فولاد در بازار جهانی تاثیر دارد؟ سنگ آهن به عنوان ماده اولیه اصلی تولید فولاد، بیشترین سهم هزینه را در قیمت تمام شده فولاد دارد. طبق آمارهای موجود، در کشـور چین حـدود 39 درصد، کشـورهای اروپائی 31 درصد و در ایران حدود 25 درصد قیمت تمام شده تولید فولاد را هزینه تأمین سنگ آهن تشکیل می دهد. به همین دلیل یکی از مزیت های مهم اقتصادی برای مجتمع های فولادسازی کشور، استفاده از سنگ آهن داخلی است زیرا نقش عمده ای در کاهش قیمت تمام شده و هم چنین صرفه جویی ارزی در تولید فولاد دارد. در برنامه توسعه کشور تا سال 1404، تولید 55 میلیون تن فولاد پیش بینی شده، به نظر شما برای رسیدن به این میزان تولید چه شرایطی باید لحاظ شود؟ اگر قرار باشد در افق 1404 حدود 55 میلیون تن فولاد تولید شود باید چیزی در حدود 135 میلیون تن سنگ آهن برداشت شود و از آن 8/14 میلیون تن سنگ آهن دانه بندی، 2/77 میلیون تن کنسانتره و 72 میلیون تن گندله تولید شود. درحالی که هم اکنون ظرفیت استخراج سنگ آهن در کشور 40 میلیون تن، کنسانتره 24 میلیون تن، گندله 22 میلیون تن و آهن اسفنجی 18 میلیون تن است، این در حالی است که سال گذشته حدود 2 میلیون تن گندله نیز وارد کرده ایم. بنابراین رسیدن به مرز تولید 55 میلیون تن فولاد تنها با صدور مجوز و راه اندازی کارخانه های مختلف فولادی محقق نمی شود بلکه آنچه حائز اهمیت است، تأمین مواد اولیه این واحدهاست. در آینده نزدیک این واحدها، نیاز به مواد اولیه کنسانتره و گندله سنگ آهن پیدا خواهند کرد و ازاین رو انجام اکتشافات گسترده در سطح کشور برای شناسایی معادن سنگ آهن ضروری است تا درنتیجه زنجیره تولید فولاد در همه بخش ها به صورت متوازن توسعه یابد، در این شرایط اقتصاد مقاومتی عینیت پیدا می کند و می توانیم مدعی باشیم که اتکای درآمد کشور از دوش صنعت نفت برداشته شده است. صنعت فولاد طی سال های گذشته با چه مشکلات، کم وکاستی هایی روبه رو بوده است؟ واقعیت این است که برخی موانع موجود در بخش معدن کشور در سال های اخیر علاوه بر کاهش سرمایه گذاری در این بخش، موجب غیرفعال شدن برخی از معادن فعال کشور شد. در حال حاضر سهم بخش معدن از تولید ناخالص داخلی ما کمتر از یک درصد است درحالی که حداقل باید 3% باشد که لازمه آن اقدامات عاجل مسئولان دولتی و قانون گذاران محترم است. اگر بخواهم مشکلات بخش معادن و صنایع معدنی را خلاصه کنم باید درکل به نبود شناخت کافی از پتانسیل های معدنی کشور و ضعف برنامه های اکتشافی و تأمین منابع مالی لازم برای آنها و در جزء به اجرا نشدن برنامه چهارم و پنجم توسعه در بخش اکتشاف و توسعه معادن، کم توجهی به توسعه زیرساخت های موردنیاز بخش معدن، نقص قوانین و بوروکراسی ها در مقابل سرمایه گذاری داخلی و خارجی اشاره کرد. همچنین، از دیگر موانع پیش روی این بخش باید از اجرا نشدن سند استراتژی توسعه صنعتی (سال 84)، تعرفه های بالای بهره مالکانه، حقوق دولتی و حق انتفاع بدون در نظر گرفتن شرایط موجود، کمبود نقدینگی، بهره زیاد بانک ها، تسهیلات کم و ... و تحریم و مشکل قطع همکاری و تعاملات بین المللی و ...نام برد. همه این عوامل موجب افزایش ریسک و بی انگیزه کردن بخش خصوصی برای سرمایه گذاری شده است. آینده صنعت فولاد را چگونه ارزیابی می کنید؟ در حال حاضر بازار فولاد با رکود مواجه است و قیمت ها به حداقل رسیده است. صدها هزار تن سنگ آهن و محصولات فولادی در انبارها دپو شده و خریداری وجود ندارد. البته کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی نیز بر قیمت کالاها و مواد اولیه بی تأثیر نبوده و موجب کاهشی شدن آنها شده است.در کل به آینده صنعت فولاد در سال 95 خوش بین نیستم و اگر حمایت اساسی از این صنعت صورت نگیرد ما با مشکل جدی تری مواجه خواهیم شد.