چرایی استیضاح وزیر نفت

گروه تأسیسات: بیژن نامدار زنگنه که با عنوان شیخ الوزرا نیزشناخته می شود؛ کسی است که دیپلماسی انرژی او موجب شد بسیاری از شرکت های خارجی صنایع نفت، گاز و پتروشیمی پس از ده سال پایشان بار دیگر به ساختمان خیابان طالقانی باز شود. رویکردی که در راستای حل بحران هسته ای هیئت های سرمایه گذاری زیادی را به وزارت نفت کشاند. بااین همه یکی از وزرایی که به همراه وزیر امور خارجه و بهداشت از زبان رئیس جمهور لقب شایسته ترین ها را دریافت کرد،در آستانه استیضاح است و به گفته شکرخدا موسوی 40 امضا برای طرح استیضاح وزیر نفت از نمایندگان اخذشده است. گفته می شود پرونده قدیمی کرسنت و فعالیت پالایشگاه ها ازجمله محورهای طرح استیضاح وزیر نفت است. دلایل نمایندگان برای استیضاح مسعود میر کاظمی وزیر نفت کابینه دولت گذشته یکی از نمایندگان موافق استیضاح است. وی با زیرسوال بردن دیپلماسی انرژی زنگنه وی را به سیاه نمایی برای بیرون کردن چینی ها متهم کرده است. همچنین عملکرد ایران در اوپک و موضع گیری هایی که منجر به کاهش قیمت نفت شد، ازجمله مواردی است که به گفته میر کاظمی دیپلماسی انرژی ایران را زیر سؤال می برد چراکه زنگنه نتوانست عربستان سعودی را برای رسیدن به هدف خود قانع کند. کاظمی همچنین با زیرسوال بردن کارنامه پارس جنوبی در دوران اصلاحات و سازندگی تکمیل فازهای پارس جنوبی را مربوط به دولت های نهم و دهم دانست که در دوران زنگنه بار دیگر به حالت نیمه تعطیل درآمده است. بخش دیگری از سؤالات استیضاح مربوط به فعالیت پالایشگاه هاست چراکه تولید بنزین به دلیل عدم سرمایه گذاری کاهش یافته است.خروج چینی ها و شرکت های ایرانی از پالایشگاه ها و پروژه های نفتی و عدم ورود شرکت های اروپایی برای سرمایه گذاری ازجمله مواردی است که نمایندگان برای طرح استیضاح مطرح کرده اند. گفته می شود بنزین هایی که به جای بنزین پالایشگاه ها وارد ایران شدند حتی یورو 4 نیستند و میرکاظمی ورود این بنزین ها را به دلال هایی نسبت داد که با وزارت نفت در ارتباط هستند. کارنامه وزیر نفت پس از دو سال بیژن نامدار زنگنه در مرداد 92 برای تصدی گری وزارت نفت دولت یازدهم از مجلس شورای اسلامی نمره قبولی گرفت و به این سمت منصوب شد. وزیر نفت در برنامه های کوتاه مدت خود تأکید ویژه ای برافزایش صادرات نفت، احیای ظرفیت تولید نفت خام کشور به میزان سال 1384یعنی4 میلیون و 200 هزار بشکه در روز، توسعه فازهای اولویت دار پارس جنوبی، اصلاح ساختار قراردادهای نفتی و تلاش برای توسعه مرحله به مرحله پالایشگاه ستاره خلیج فارس داشت. وزارت نفت از اواخر سال 1393 تأکید بر توسعه و اجرای فازهای اولویت دار پارس جنوبی را تسریع بخشید که با توجه به کمبود بودجه، شرایط تحریم، مدیریت و تجهیزات قابل قبول به نظر می رسید. بر این اساس پالایشگاه های دو واحد از فازهای 15 و 16 پارس جنوبی با استفاده از گاز دریافتی از فازهای 6 تا 8 در زمستان سال 92 وارد مدار شد. هم اکنون فاز 12 پارس جنوبی به طور کامل تکمیل شده و درحالی که برای این طرح 51 درصد سهم تولید داخل در نظر گرفته شده بود اما ساخت داخل در عمل به 66 درصد افزایش یافت. بخش های زیادی از فازهای 15و 16 و 17 و 18 نیز راه اندازی شده است که به گفته مدیرعامل سازمان منطقه ویژه اقتصادی پارس انرژی این فازها نیز تا نیمه اول امسال به بهره برداری می رسند. در حال حاضر روزانه 36 میلیون مترمکعب گاز شیرین در پالایشگاه فازهای 15 و 16 تولید می شود که بخشی از آن با استفاده از گاز فازهای ششم تا هشتم است. همچنین روزانه حدود 6 تا 7 میلیون مترمکعب گاز در فاز 17 و 18 پارس جنوبی تولید می شد که با وارد مدار شدن این فاز، تولید آن دو برابر شد. چالش های آقای وزیر گرچه دیپلماسی انرژی وزارت نفت موردانتقاد شدید نمایندگان مجلس قرارگرفته است اما وزارت نفت تأکید ویژه ای بر استفاده از ابزار دیپلماسی در جهت تقویت منافع کشور دارد. انتخاب ایران به عنوان دبیر کلی اوپک گازی، تلاش برای اصلاح قراردادهای نفتی ایران، ادامه مذاکرات برای انعقاد قرارداد 20 میلیارد دلاری تهاتر نفت با کالا در کشور روسیه از مهم ترین مصادیق آن است. البته پیشبرد دیپلماسی انرژی نیازمند پیش زمینه هایی همچون بالا رفتن ظرفیت تولید، صادرات فرآورده ها به جای خام فروشی و افزایش توان صادراتی کشور است که توافق برجام امکان بالایی برای تکمیل دیپلماسی انرژی ایجاد کرد و قراردادهای متعددی با حضور هیئت های آلمانی، انگلیسی و دیگر کشورها بسته شد. وضعیت جهانی بازار نفت را نمی توان نمره ای منفی در کارنامه وزیر نفت دانست که اولویت خود را بازپس گیری سهم ایران در اوپک قرار داده است بلکه حاصل تغییرات پارادایمی در انرژی جهان است که نفت به دلیل راهکارهای بهینه سازی در صنایع و رشد روزافزون انرژی های تجدید پذیر دیگر از تفوق مطلق برخوردار نیست. اما به نظر می رسد بزرگ ترین چالش وزارت نفت مبارزه با فساد نهادینه شده در وزارت نفت است. نتیجه اینکه زنگنه قدم در مبازره با فساد در وزارتخانه ای می گذارد که پالایش آن دامن خیلی از مراکز فساد خارج از آن را می گیرد. بیژن نامدار زنگنه پیش از گزارش ستاد ارتقای سلامت اداری و مبازره با مفاسد اقتصادی تعهد خود را در پیگیری حقوق و ثروت ملت از رانت خواران نشان داده بود، شاهد ماجرای بابک زنجانی است که به نظر می رسد زنگنه بر بازپس گیری 2 میلیارد و 800 میلیون دلار بدهی او به وزارت نفت اصرار می ورزد .