کنترل قیمت زمین شهری در طرح جامع مسکن نادیده گرفته شد

همایش سیاست های توسعه مسکن در ایران یکی از سمینارهای سالانه است که از سوی وزارت راه و شهرسازی با چند محور برگزار می شود و دست اندرکاران برگزاری آن مدعی اند دستاوردهای آن در سیاست گذاری های بخش مسکن مورداستفاده قرار می گیرد. سال گذشته چهاردهمین دوره این همایش پس از 6 سال وقفه برگزار شد. زمین شهری یکی از محورهای این همایش بود و از کارشناسان و صاحبنظران خواسته شده بود در راستای توسعه سیاست گذاری های بخش مسکن، چالش ها و نقش زمین شهری در بخش مسکن کشور را مورد ارزیابی قرار دهند. چهاردهمین سمینار سیاست های توسعه مسکن با موضوع زمین شهری مدت ها پیش از تدوین این طرح جامع برگزارشده بود و حالا دست اندرکاران برگزاری این همایش مدعی اند در همایش پانزدهم و با اتمام تدوین طرح جامع مسکن الزامات برنامه های اجرایی این طرح را مورد بررسی قرار می دهند و مجدداً موضوع برنامه اصلاحات در سیاست زمین با تأکید بر نظام برنامه ریزی شهری را به عنوان یکی از محورهای علمی این همایش در نظر گرفته اند. اینکه آیا این سمینار تأثیری در تصمیم گیری ها و سیاست گذاری های بخش مسکن دارد و یا فقط هزینه کردن از بیت المال است را با کارشناسان مطرح کردیم. زمین شهری در طرح جامع مسکن نادیده گرفته شد فردین یزدانی مدیر علمی طرح جامع مسکن در پاسخ به این سؤال که در طرح جامع، سیاست های کنترل قیمت زمین ازجمله مالیات بر ارزش افزوده در نظر گرفته شده است به پیام ساختمان پاسخ منفی می دهد. حسین عبده تبریزی مشاور وزیر راه و شهرسازی نیز نظر متفاوت و جالبی دارد! او نیز با تأکید بر اینکه در طرح جامع مسکن تمهیدی برای قیمت زمین در نظر گرفته نشده است، به پیام ساختمان می گوید: اعتقادی به مالیات بر ارزش افزوده زمین ندارد زیرا قیمت زمین در بیشتر نقاط کشور واقعی است و تنها در برخی نقاط، نرخ زمین قیمت های حبابی را تجربه می کند. موضوع مالیات بر ارزش زمین در حالی در ایران نادیده گرفته شده است که این مسئله به عنوان یک راهکار جهانی برای جلوگیری از ارزش کاذب زمین و سوداگری آن، در بسیاری از کشورهای جهان اجراشده است. این نوع مالیات که به اختصار LVT خوانده می شود روش اجرایی بسیار ساده ای برای محصلان مالیاتی دارد و دارای قدمتی دیرینه در تاریخ اقتصاد جهان است. بر اساس برخی تئوری های جهانی، زمین جزو کالاهای عمومی به شمار آمده و متعلق به تمام افراد و نسل هاست، بنابراین نمی توان عده ای را به دلیل فقر از این کالای غیرقابل تولید و مزایای آن محروم کرد و منافع حاصل از آن را در اختیار گروهی خاص قرار داد. این تئوری ها دریافت مالیات بر ارزش زمین را یکی از عادلانه ترین قوانین مالیاتی در سیستم اقتصاد جهانی می داند. علاوه بر این، اقتصاددانان معتقدند ارزش یافتن بخشی از زمین های مسکونی، ناشی از توسعه زیرساخت های شهری است که توسعه این زیرساخت ها بر اساس اموال عمومی شکل گرفته است، بنابراین سود حاصل از افزایش قیمت زمین های شهری باید بین عموم شهروندان توزیع شود و تنها در اختیار فرد خاصی قرار نگیرد. دریافت مالیات سالانه از زمین های غیرمصرفی و بیش از نیاز فرد موجب شده است قیمت زمین در سایر کشورها به کنترل درآمده و مانع از سوداگری در بخش زمین و مسکن شود. فراخوان پانزدهم دوباره با موضوع زمین شهری ! بااین حال دریافت مالیات از بخش زمین و مسکن سال های سال است به بهانه نبود بانک اطلاعاتی زمین و ساختمان و اجرای کامل طرح کاداستر زمین های شهری مورد بی توجهی سیاست گذاران است و طرح مسئله سوداگری در بخش زمین، تاکنون در حد شعار و حرف باقی مانده است. این در حالی است که راهکارهای متعدد برای کنترل قیمت زمین در ایران و کاهش نقش آن در قیمت تمام شده مسکن از سوی کارشناسان مختلف بارها بررسی و ارائه شده است. همچنین دستاوردهای تحقیقاتی مانند مقاله های ارائه شده به درس گروهی ها و همایش های متعدد تنها در سطح کتب علمی و پژوهشی باقی مانده است بی آنکه در سیاست گذاری های کلان بخش مسکن عملاً مورداستفاده قرار گیرد و حالا پانزدهمین همایش سیاست های توسعه مسکن دوباره فراخوان داده است. فراخوانی که مشابه دوره پیشین خود دوباره موضوع زمین های شهری را مطرح کرده است بی آنکه از مقاله ها و نظرات کارشناسی ارائه شده در این زمینه، در مهم ترین رویداد فراروی خود یعنی طرح جامع مسکن بهره برداری کند.