معمار مسجد شیخ لطف الله

معمار مسجد شیخ لطف الله محمدرضا بن استاد حسین بنای اصفهانی معمار مسجد شیخ لطف الله اصفهان است. از آثار دیگر او در دوره صفوی، قرن دهم و یازدهم می توان به پل الله وردی خان (سی وسه پل) اشاره نمود. جزییاتی زندگی این معمار بناهای باشکوه اصفهان در دست نیست. معرفی اثر معمار در شرق میدان نقش جهان بنای مسجد شیخ لطف الله از زیباترین آثار تاریخی اصفهان واقع شده است، تناسب ساختمان گنبد و سردر و کاشی کاری شبستان و محراب گران بها، سنگ ازاره و کتیبه های زیبای آن به خط علیرضای عباسی با بهترین کاشی های معرق ساخته شده، عظمت خاصی به این بنا داده است. ساختمان این مسجد که در تاریخ سال 1011 هجری آغاز شد تا سال 1028 هجری ادامه داشت و در نتیجه ساخت این مسجد که از جمله بزرگ ترین شاهکارهای هنری است 17 سال به طول انجامید. در طرح این مسجد استاد اصفهانی به چند نکته توجه داشت که ارزش های ذاتی اثرند مانند رعایت تناسب در داخل گنبدخانه و مقیاس مطبوع در خارج گنبد حل استادانه چرخش از میدان به طرف داخل مسجد. نورپردازی بسیار بدیع که به گونه ای هنرمندانه ای نور شدید میدان را به نور ملایم گنبدخانه بدل می کند. این مکان مذهبی که برای تجلیل از شیخ لطف الله المیسی بنا شده است، سالانه گردشگران زیادی را به خود جذب می کند و تمامی بینندگان این اثر را وادار به تحسین هنرمندانی می کند که در ساخت آن دخیل بوده اند. مسجد شیخ لطف الله در ضلع شرقی میدان نقش جهان اصفهان و روبه روی کاخ عالی قاپو و در همسایگی مسجد امام واقع شده است. این مسجد نه دارای مناره و نه شبستان ورودی (حیاط) است و همچنین ورودی آنکه با پله شروع می شود و کمی غیرطبیعی است. یکی از ویژگی های این مسجد چرخش 45 درجه ای است که نسبت با محور شمال- جنوب و نسبت به قبله دارد که در اصطلاح معماری به آن پاشنه می گویند، اما این بنا چنان استادانه ساخته شده است که از بیرون هیچ اثری از کجی را مشاهده نخواهید کرد. برای فائق آمدن بر این زاویه، یک راهرو طراحی شده که تماماً با کاشی کاری های هفت رنگ با رنگ غالب سبز و آبی پوشیده شده است. این راهرو از ابتدای ورودی در سمت چپ است و سپس به سمت راست می چرخد. پس از طی این راهرو به محوطه اصلی و زیر گنبد کم ارتفاع (از زمین 32 متر) مسجد می رسید. این گنبد به واسطه عظمت، ویژگی های فرمی و تزییناتی به رنگ آبی تیره بر روی زمینه سفید، به یکی از زیباترین گنبدهای اصفهان و ایران تبدیل شده است. همچنین در مرکز داخلی گنبد، طاووسی طراحی شده است که پرهای آن به وسیله نور واردشده از تاق بالای در ورودی مسجد تکمیل می شود. نمایش خیره کننده نور را به صورت چرخشی زیبا در فضای درونی زیر گنبد نظاره گر خواهید بود. برای روشنایی این مسجد 16 پنجره در ساقه گنبد وجود دارد و به دلیل اینکه این پنجره های مشبک در گرداگرد این بنا وجود دارند، در تمام طول روز قسمتی از تابش خورشید را وارد فضای داخلی شبستان خواهند کرد. استاد محمدرضا بنا اصفهانی، می توانست با گذاشتن گشودگی های بیشتر نور بیشتری را وارد این بنا کند اما با وارد کردن همین میزان نور مهار شده بر کاشی ها توجه بیننده را به تک تک آنها جلب می کند. یکی از شاهکارهای معماری را می توان در محراب این مسجد مشاهده کرد جایی که کاشی کاری های ظریف آن و همچنین دو لوح در داخل محراب که عبارت عمل فقیر حقیر محتاج بر رحمت خدا محمدرضا ابن استاد حسین بنا اصفهانی به روی آن حک شده است. معمار برجسته جهانی لوییس ای کان در بازدیدی که از اصفهان داشت در وصف این بنای بی نظیر گفت: من فقط در عالم خیال و با جوهری از طلا و نقره می توانم چنین اثری را تصور کنم. این اثر در تاریخ 15 دی ماه 1310 و با شماره 105 به ثبت ملی رسیده است. و البته به دلیل عظمت معماری و تاریخی این مسجد، تمبر مشترکی با نقش این بنا از چین منتشر شده است.