روستایی با وحدتی خاص

روستایی با وحدتی خاص روستای ورکانه با مختصات جغرافیایی 48 درجه و 37 دقیقه طول شرقی و 34 درجه و 41 دقیقه عرض شمالی، یکی از روستاهای دهستان الوندکوه شرقی از توابع بخش مرکزی شهرستان همدان است که در 20 کیلومتری جنوب شرقی این شهر و در راه آبشینه واقع شده است. وجود شیب نسبتاً زیاد در معابر، وجود باغ های گردو و سیب در اطراف روستا و اقلیم سرد و خشک از ویژگی های طبیعی آن به شمار می آید. نبود تناقض های فرهنگی ـ اجتماعی علی رغم وجود اقوام و طوایف مختلف از ویژگی های اجتماعی ـ فرهنگی روستاست. زبان های کردی، لری و همچنین زبان فارسی در این روستا ریشه و منشأ دارند. در حال حاضر فارسی با لهجه خاصی در بین اهالی تکلم می شود. ورکانه از دو کلمه ور+کانه تشکیل شده است. کلمه ور یعنی کنار و کان در زبان کردی یعنی آب که بر این اساس ورکانه به معنای کنار آب است. روستای ورکانه قدمتی نسبتاً طولانی دارد و سابقه تاریخی آن به اوایل دوره صفوی می رسد. در حال حاضر در کنار مسجد روستا جوی آبی وجود دارد که هسته اولیه روستا به مرکزیت مسجد در آنجا شکل گرفته و سپس با رشد جمعیت، لایه های بعدی به وجود آمده است. مشاغل عمده مردم روستای ورکانه، زراعت و دامداری است. گروهی از مردم نیز به تولید صنایع دستی اشتغال دارند. گندم، جو، نخود، لوبیا، سیب زمینی، علوفه و سبزیجات از محصولات عمده زراعی و گردو، انگور، زردآلو و سیب از محصولات باغی روستا هستند. بافت روستای ورکانه به لحاظ شکل خاص زمین و عوارض طبیعی و نوع معیشت مردم و شرایط اجتماعی ـ اقتصادی شکل گرفته است. در این میان فضاها و عناصری وجود دارند که واجد ارزش فضایی هستند. این ارزش های فضایی را بیشتر می توان در بافت قدیمی روستا مشاهده کرد. بافت این بخش دارای هم پیوندی و وحدت خاصی بوده است. همچنین، نحوه ترکیب سطح کل فضا را شامل می شود. البته به علت بافت خاص روستا حیاط ها غالباً کوچک هستند. از ویژگی های دیگر این محدوده معابر کم عرض و گشایش های محدود و دید و مناظر زیباست. محدوده این بافت بیشتر در محلات قدمی روستا حدفاصل محلات کردها، درب مسجد و عباس آباد است.