آسیب شناسی مقاومت به خانه های هوشمند

در سال های نه چندان دور، خانه های هوشمند برای ساکنان روی زمین یک رؤیا بود. البته در تحقیقات ما معلوم نشد، اولین بار ایده خانه هوشمند در چه زمانی و از سوی چه کسی مطرح شد اما گفته می شود در فیلمی که در هالیوود در دهه 1990 میلادی ساخته شد برخی مشخصات یک خانه هوشمند نشان داده شد و آن زمان داشتن چنین خانه ای برای همه مردم یک رؤیا بود. امروز اما این رؤیا محقق شده و نه تنها در دنیا بلکه در ایران ما نیز خانه های هوشمند زیادی ساخته شده و در ایران و به ویژه در تهران نیز تعدادی از خانه ها هوشمند شده اند. تکنولوژی ساخت خانه های هوشمند به راحتی در دسترس است و بسیاری از شرکت ها هستند که در زمان ساخت یک خانه می توانند تجهیزات لازم را در اختیار سازنده و یا مالک ساختمان بگذارند. تکنولوژی خانه های هوشمند به قدری پیشرفته هستند که حتی خانه های ساخته شده و در حال استفاده را هم می توان با انواع روش های مختلف هوشمند کرد. خانه هوشمند مقرون به صرفه است سید محمد محمودی کارشناس هوشمند سازی ساختمان ها در گفتگو با پیام ساختمان در توضیح چیستی یک اسمارت هوم گفت: زمانی که نام هوشمند بر یک ساختمان گذاشته می شود، باید سیستم های روشنایی و بقیه تجهیزات ساختمان همه در یک سیستم مکانیزه قرار گیرند و تعاملی که بین سیستم روشنایی، سرمایش و گرمایش، صوتی، کنترل تردد، امنیتی و حفاظتی و غیره وجود دارد، مفهوم ساختمان هوشمند را شکل می دهد. اما در کشور ما علیرغم نیاز شدید به کنترل مصرف انرژی هنوز استقبال لازم از ساخت خانه های هوشمند صورت نگرفته است. این امر می تواند دلایل زیادی داشته باشد؛ دلایلی که ریشه در فرهنگ، اجتماع و اقتصاد دارند و کارشناسان مربوطه هرکدام از منظر خود این عدم استقبال از خانه های هوشمند را توجیه می کنند. یکی از دلایل مهمی که سبب شده خانه های هوشمند در کشور ما مورد استقبال نگیرند، عدم آشنایی توده مردم با این تکنولوژی جدید و برخلاف ظاهرش- مقرون به صرفه است چراکه هنوز اطلاع رسانی عمومی در مورد چیستی و لزوم خانه های هوشمند برای عامه مردم صورت نگرفته و به همین دلیل در مناطقی هم که خانه ها هوشمند می شوند و یا ساختمان های هوشمند ساخته می شوند، در بیشتر موارد به هوشمند سازی به عنوان یک آپشن لوکس نگاه می شود تا ضرورتی مهم در ساختمان. دلایل عدم رغبت به خانه هوشمند محمودی که در این زمینه فعالیت می کند، دلیل مقاومت ایرانیان در برابر هوشمندی سازی خانه ها را این چنین برشمرد: دلایل مختلفی ازجمله رکود موجود در بازار ساختمان، پایین بودن نرخ حامل های انرژی و به دنبال آن به صرفه نبودن استفاده از سیستم هوشمند و اجرای نامناسب این سیستم توسط برخی افراد ناآشنا با سیستم که به سلب اعتماد سازندگان منجر می شود، سبب عدم استقبال از هوشمند سازی ساختمان ها شده است. وی افزود: ازآنجاکه بسیاری از سازندگان و یا هوشمند سازهایی که در حال حاضر در ایران کار می کنند، بیش از آنکه بر رفاه استفاده کنندگان تمرکز داشته باشند، متأسفانه بر نوع کلیدها و ظاهر آن توجه می کنند و کل هزینه هوشمند سازی به شکل ظاهری کلیدها ختم می شود، این امر مهم و ضروری به یک کالای لوکس تنزل موقعیت پیدا کرده است. کارشناس هوشمند سازی ساختمان ادامه داد: به نظر می رسد، یکی دیگر از دلایل مهم عدم استقبال از خانه های هوشمند ، عامل فرهنگ باشد. بیشتر افراد براثر پیشینه فرهنگی موجود در ایران، ترجیح می دهند بودجه خود را صرف خرید ظواهر کنند تا زیرساخت ها. هوشمند سازی درست و به قاعده یک زیرساخت است زیرا می تواند هدیه ما به نسل های آینده باشد. کاهش مصرف انرژی به ویژه انرژی های تجدید ناپذیر مهم ترین دلیل وجودی هوشمند سازی است اما متأسفانه عموماً مردم عادت ندارند به دوردست ها نگاه کنند و هزینه برای پرکردن خانه با اجناس گران قیمت داخلی و خارجی را به هزینه کردن برای هوشمند سازی ساختمان ترجیح می دهند. به نظر می رسد همه ما باید از خودمان شروع کنیم و فرهنگ را اصلاح نماییم. اما ازآنجاکه برخی افراد دلایل اقتصادی را هم برای عدم استقبال از خانه های هوشمند مطرح می کنند، باید گفت؛ طبیعتاً قرار دادن تجهیزاتی اضافه بر تأسیسات اولیه در ساختمان هزینه هایی در بر دارد که منجر به افزایش قیمت تمام شده ساختمان می شود. محمودی اظهار داشت: نسبت به هزینه هایی که در ساختمان سازی انجام می شود، هوشمند سازی هزینه زیادی را در ساختمان های متوسط ایجاد نمی کند اما ازآنجاکه قیمت گذاری بر اساس عرضه و تقاضا صورت می گیرد و با توجه به اینکه عرضه ساختمان های هوشمند کم است، طبیعتاً باعث بالا رفتن قیمت آن می شود. اگر تفاوت قیمتی وجود دارد، نشانگر آن است که عرضه خانه های هوشمند پایین است و با متعادل کردن آن می توان قیمت را کنترل کرد. وی خاطرنشان کرد :افزایش اطلاع رسانی از طریق رسانه های جمعی، کارشناسی قیمت تجهیزات و اجرای آنها برای هوشمند سازی خانه ها، اصلاح فرهنگ عامه جامعه و از همه مهم تر ایجاد تسهیلات مالی و هرگونه مشوق برای خرید یا اجاره خانه های هوشمند می تواند ما را بیش ازپیش به سوی جامعه ای پایدار و دوستدار محیط زیست با استفاده از خانه های هوشمند رهنمون شود.