تاریخچه تولید میکروسیلیکا (سیلیکا فیوم) و سیلیکاژل (ژل میکروسیلیس)

بانک صنعت و معدن در سال 1367 قرارداد ساخت کارخانه فروآلیاژ ایران در شهرستان ازنا الیگودرز را با شرکت ELKM material نروژ منعقد نمود. هدف از این قرارداد تولید فروسیلیس یا سنگ آهن جهت مصرف در صنعت فولاد کشور بود. کارخانه از اسفند سال 1372 به بهره برداری رسید. پودر میکروسیلیکا یا سیلیکا فیوم، غبار یا دوده خارج شده از کوره است که از طریق سیستم خنک کننده و فیلتر کردن پودر حاصل در سیلوها ذخیره می شود. شرکت وندشیمی ساختمان از سال 1369 تا سال 1375 به عنوان نماینده شرکت سیکا سوئیس با ورود مواد ساخته شده و سپس از سال 1372 با مجوز تولید اقدام به تولید پاره ای از محصولات با مواد اولیه سیکا سوئیس نمود، در این سال ها شاهد ورود پودر میکروسیلیکا توسط تجار ایرانی برای پروژه هایی نظیر سد کارون 3 (سرریز) اسکله بندرعباس از شرکت ELKM بودیم. همین طور شرکت سیکا سوئیس نیز میکروسیلیکای مصرفی خود را از ELKM تهیه و همراه فوق روان کننده به شرکت ها توصیه می نمود. اولین پیشنهاد شرکت وندشیمی ساختمان در سال 1373 به شرکت مهندسین مشاور آب نیرو، آقای دکتر جلالی جهت پروژه مطالعاتی پل دریاچه ارومیه بود که نمونه ای ترکیبی از پودر میکروسیلیکا و فوق روان کننده پایه نفتالین (NSF) سیکا سوئیس به این شرکت جهت آزمایش تحویل شد. پیش از تولید میکروسیلیکای تولیدی فروآلیاژ ایران، شرکت وندشیمی ساختمان به شرکت سیکا پیشنهاد مشارکت توزیع و فروش در سطح بین المللی را نمود که مورد موافقت آنها قرار گرفت. از سال 1373 شرکت وندشیمی اولین خریدار جهت توزیع پودر از شرکت فروآلیاژ ایران بود، در سال های اولیه شرکت فروآلیاژ با تولید حدود 20 تن در روز و عدم مصرف در بازار داخل، ناچار بود دوده یا غبار حاصله را روزها در سیلوها دپو و در هنگام شب در هوا پخش نماید، حتی زمان هایی که محل دپو پر می شد و مزاحمت ایجاد می کرد آن را به دوغاب یا لجن تبدیل نموده و در دره و کوه های اطراف کارخانه و معادن تخلیه می نمود. شروع به توزیع توسط شرکت وندشیمی در سال های 74 تا 75 به صورت ارائه نمونه رایگان به کلیه شرکت های ساختمانی و مهندسین مشاور و دانشجویان و محققین به همراه یک برگ آنالیز مواد از شرکت ELKM بود. در این دوره شرکت ELKM به کشورهای مختلف صادرات داشت؛ اما سیاست بانک صنعت و معدن در مورد بسته بندی، ذکر نام شرکت و کشور تولیدکننده با سیاست ELKM مغایرت داشت. در این شرایط ELKM علاقه ای به ادامه صدور نشان نداد. وندشیمی طی جلساتی که با نماینده ELKM داشت روش های بسته بندی پودری و دوغابی را فراگرفت و برای اولین بار پودر را به صورت فله ای از کارخانه (ازنا) خارج و در انباری حوالی بروجرد دپو کرده و مشغول به بسته بندی در کیسه های پلاستیکی 40 کیلویی و همین طور دوغاب یا سیلیکاژل (ژل میکروسیلیس) در بشکه های 200 کیلویی کرد. شرکت وندشیمی نمونه های را با نام میکروسیلیکای سفید با قیمت 50 دلار بالاتر نسبت به قیمت معمول بین المللی به ازای هر تن در سطح بازار بین المللی به شرکت های خارجی جهت بازاریابی ارائه نمود، همچنین چند مورد نمونه های 15 تنی به کشورهای لبنان، امارات متحده، کره جنوبی، ژاپن و غیره جهت بازاریابی بین المللی توسط کارخانه تولیدکننده صادر شد. متأسفانه سیکا سوئیس در سال های بعد علاقه ای به خرید و توزیع نشان نداد. همین طور شرکت ELKM با بانک صنعت و معدن و کارخانه فروآلیاژ ایران به توافق صادراتی نرسید؛ در نتیجه بازاریابی مستقیم وندشیمی و فروآلیاژ باعث شد که این محصول ظرف مدت 3 سال، بازار صنعت ساخت وساز و پروژه های ملی کشور را چنان تغذیه کرد که در سال 79 وندشیمی مجبور به استفاده از دپو دره های میکروسیلیکای موجود در معدن سال های قبل شد و قیمت از هر کیلو 100 ریال به 550 ریال رسید، روش های فروش شامل 1- پودر 2- دوغاب 3- مخلوطی از پودر و روان کننده و یا فوق روان کننده بنام ژل میکروسیلیس 4- سیلیکاژل 5-سیلیکا باند هستند. از سال 1376 شرکت وندشیمی برای اولین بار در ایران با فرمول ELKM Pattent 1980 اقدام به تولید و فروش ژل آب بند معروف به سیلیکا ژل آب بند نمود. تا سال1380 شرکت وندشیمی بیشتر محصول تولیدی فروآلیاژ را در سطح ملی به فروش می رساند و محصول ژل، بیشتر در پروژه های داخل شهری از جمله استخرهای خانگی به مهندسین توصیه می شد و مصرف و اجرای آن نسبت به پودر بسیار راحت تر بود. هرچند سال 1377 یک دانشجوی عمران دانشگاه علم و صنعت اهل بروجرد، با اطلاع از بسته بندی پودر توسط وندشیمی در بروجرد، با درخواست تقاضای همکاری، تقاضای خرید دوغاب و پس از آن هم تقاضای خرید ژل میکروسیلیکا با فوق روان کننده برای پروژه تحقیقاتی بلوک های پیش ساخته سیپورکس واقع در آبیک را کرد، که نهایتا هم حدود یک تن ژل بنا به توصیه یکی از اساتید دانشگاه علم و صنعت به وی فروخته شد. اما بعدها این دانشجو با مراجعه به اداره ثبت تقاضای ثبت اختراع نمود و با سوءاستفاده و عدم آگاهی اداره ثبت اختراع موفق به دریافت برگه ای شد که مطمئنا فاقد هرگونه ارزش اختراعی است. چراکه محصول ژل میکروسیلیس اولین بار در سال 1980 توسط ELKM فرموله (Pattent) ثبت شده است و در ایران نیز بنا به توصیه ELKM، شرکت وندشیمی به مقدار موردنیاز مهندسین آن را تولید و عرضه می نمود. شرکت وندشیمی با آشنایی با علم و تکنولوژی نانو و حضور در اولین کنفرانس بین المللی در اسکاتلند با مواد نانوسیلیس آشنا گردید و طرز تهیه و مصرف مواد نانویی را در بتن آغاز کرد. پس از تحقیقات بخش R D و همکاری با مرکز تحقیقات بتن (متب)، شرکت وندشیمی موفق به تولید مواد افزودنی بتن نانوژل و دو نوع مواد افزودنی بتن با نام های افزودنی نانوکاهش دهنده نفوذپذیری بتن (نانو پرمیا ژل) Nano Permea Gel و افزودنی بتن ارتقادهنده دوام (نانو دورو ژل)-Nano Dura Gel گردید که در حال حاضر مصرف آن در سیستم های بتن ریزی فاضلاب، مخازن نگهداری مایعات (آب، نفت خام، گازوییل و...) و سایر پروژه های بتنی در سراسر کشور مصرف و مؤثر واقع شده است. مهندس آریا احمدوند، مدیر فنی و مهندسی شرکت وندشیمی