جایگاه قرارداد های EPCدر نظام پیمانکاری ایران

علیرغم آشنایی نسبتا کامل جامعه پیمانکاران داخلی با شرایط عمومی و خصوصی پیمان ، اجرای قراردادهای EPC با دارا بودن نکات کاربردی و مثبت همچنان ناشناخته بوده و یکی از تبعات اصلی و مهم آن را می توان حذف پیمانکار داخلی از رقابت با شرکتهای خارجی عنوان کرد که سالیان متمادی به صورت حرفه ای نسبت به انجام امور پیمانها به روش EPC در جامعه بین المللی مشغول به فعالیت هستند . از دیگر روی پیمانکاران ایرانی به جهت عدم آشنایی با این نوع از فرآیند انعقاد قرارداد ها از فرصت شرکت در مناقصات گوناگون و حضور در قراردادهای بین المللی محروم گردیده و این امر تداوم فعالیت آنهارا با مشکل جدی مودجه خواهد کرد. در مقابل شرکتهای خارجی به دلیل اطمینان کارفرمایان و یا صاحبان کار در خصوص دو مساله حائز اهمیت از جمله مبلغ نهایی و زمان قطعی پایان کار رویکرد اصلی خود را مبتنی بر قراردادهای EPC بنا نهاده و با در نظر گرفتن مزایاو معایب این نوع از قراردادها از دیدگاه کارفرمایان و پیمانکاران، حضور حرفه ای خود را در پروژه های بین المللی حفظ کرده اند . اما این مساله مهم در داخل کشور مغفول مانده و بایستی تمهیدات لازم جهت نزدیکی هر چه بیشتر کارفرمایان و پیمانکاران داخلی به این تیپ از قراردادها صورت گیرد. EPC مخفف واژگان engineering/ procurement/ construction و به معنای مهندسی ، تامین و ساخت است . پروژه های EPC دارای ویژگیهای خاص بوده و مبتنی بر کنترل و برنامه ریری می باشند و در این روش سه آیتم مهندسی ، تامین و ساخت در قالب یک قرارداد انجام می یابد . همزمان با امضاء و تبادل قرارداد EPCپیمانکار مطابق با اسناد و مدارک مناقصه تعهدات خود را پذیرفته و در این راستا می تواند با به کارگیری پیمانکاران فرعی بخشهایی از تعهدات خود را برون سپاری نماید . این تیپ قرارداد از پیچیدگی های خاص برخوردار بوده و مستلزم این است که از خدمات کار شناسان دارای تخصص لازم در زمینه های مختلف به عنوان متخصص این نوع از قرارداد ها استفاده شود . از الزامات و اطلاعات مورد نیاز یک کارشناس خبره در قرارداد EPC می توان به آشنایی با قوانین و مقررات مربوطه ، خدمات مهندسی محلی ، پرسنل نظارتی محلی و... اشاره کرد . دلیل اصلی صاحبان کار و کارفرمایان و نیز شرکتهای خارجی در ترجیح یک قرارداد EPC بر سایر قراردادها اطمینان از هزینه هاست بدین نحو که پیمانکار موظف است پروژه را بدون اعمال هر گونه تغییر در هزینه ها به کار فرما یا صاحب کار تحویل دهد . البته نباید از نظر دور داشت که تغییرات اعمالی از سوی کارفرما یا صاحب کار مذاکرات و توافقات بعدی در خصوص قیمت و تغییرات را در بر خواهد داشت . فارغ از توضیحات اجمالی فوق، جهت معرفی شرکتها و پیمانکاران داخلی در قراردادهای بین النللی می بایست هر چه سریعتر تحقیقات و بررسی های لازم در خصوص انعقاد این نوع از قراردادها در دستور کار قرار گرفته و فرصتهای مهم و سازنده را در مناقصات بین المللی مغتنم شمرد به نحوی که بتوان با اشراف و آشنایی با این مقوله و آموزش نیرو های متخصص در این امر حضور در پروژهای مطرح و کار آمد را برای جامعه کارفرمایان و پیمانکاران ایران به ارمغان آورد . هر چند لازم به ذکر است جامعه کارفرمایان داخلی به جهت کاهش ریسک در پروژه های عمرانی و صنعتی رویکرد خود را مبتنی بر واگذاری پروژه ها به صورت EPC گذارده و این مساله اهمیت موضوع و پرداخت به این مقوله را دو چندان می نماید . پیمانکاری صنعت ساختمان و صنایع وابسته نیز به عنوان یکی از صنایع بزرگ در ایران و جهان مستثنی از این تغییر رویکرد نبوده و دست اندر کاران این حوزه در داخل کشور می بایست جهت تامین منافع حداکثری و حضور فعال در پروژه ها و قراردادهای بین المللی و در رقابت با شرکتهای خارجی خود را با شرایط روز منطبق نموده و با پیاده سازی نظام مدیریت پروژه ها به روش EPC خود را به نظام قراردادهای بین المللی نزدیک نموده تا بدین نحو با کارفرماین خارجی تعامل و همکاری بیشتری داشته باشند.