غفلت جدی از تعمیر و نگهداری سازه و ابنیه

شرکت تخصصی مقاوم سازی پرمایون، بیش از 10 سال در حوزه مقاوم سازی ساختمان، بهسازی لرزه ای و تعمیرات اساسی فعالیت دارد. این شرکت در رتبه بندی مشاوره دارای گرید یک سازه و مقاوم سازی و ژئوتکنیک بوده، همچنین در رتبه بندی پیمانکاری دارای رتبه بندی راه و ترابری و ابنیه است. محمدرضا رهبر، کارشناس ارشد سازه و مدیرعامل این شرکت در گفتگو با پیام ساختمان از اهمیت مقاوم سازی و نگهداری سازه ها و ابنیه فنی در فرایند توسعه پایدار می گوید. فراموشی استراتژی تعمیر و نگهداری این کارشناس ارشد سازه با اشاره به اهمیت سازه ها و ابنیه فنی و نگهداری در فرایند توسعه پایدار گفت: یک پل یا تونل مثل یک ساختمان معمولی نیست که بتوان آن را بعد از 20 یا 30 سال تخریب و سازه دیگری جایگزین آن کرد، بلکه باید دائماً طی عملیات بهسازی و تعمیر مشکلات آن رفع شود تا بتوان در درازمدت از آن استفاده کرد. محمدرضا رهبر افزود: ایران به دو دلیل، بروز زلزله های متعدد و میزان بالای خوردگی دائماً در خطر تخریب زودرس سازه هاست؛ بنابراین به طورکلی بهسازی و مقاوم سازی پل ها و ابنیه فنی یک ضرورت است. وی در اشاره به عدم آگاهی برخی مهندسان از فرایند مقاوم سازی و بهسازی سازه ها گفت: متأسفانه هنوز بحث مقاوم سازی و بهسازی به عنوان یک واحد درسی اجباری در دانشگاه ها تدریس نمی شود، به همین دلیل آشنایی مجموعه مهندسی از این مبحث زیاد نیست. این کارشناس ارشد سازه ادامه داد: بسیاری از ایراداتی که در یک سازه به وجود می آید و ظاهراً مقاوم سازی می شود، به دلیل عدم رعایت اصول اولیه، پس از مدتی در سازه پدیدار می شود. آسیب پذیری و اشکالات سازه رهبر اظهار داشت: عملیات مقاوم سازی دارای سه مرحله است، مرحله اول، ارزیابی آسیب پذیری و بررسی اشکالات موجود سازه، دوم، شناسایی آسیب ها و تعیین راهکارهای مناسب برای بهسازی آن و سوم، اجرای عملیات بهسازی، کنترل کیفی، نظارت تعمیر و نگهداری سازه است. این فعال ساختمانی افزود: با توجه به پیچیدگی های سازه این احتمال وجود دارد که در حین اجرا با موارد خاصی مواجه شویم که در طراحی دیده نشده است، وظیفه شرکت های مهندسی این است که طرح را دوباره طراحی و اشکالات را اصلاح و مجدداً اجرا کنند. وی گفت: بهترین حالت این است که این فرایندها به صورت طرح (EPC) انجام شود یا از طریق ارجاع کار به شرکت های پیمانکاری، اجرای آن به صورت مشارکت با شرکت های مشاور انجام شود. رهبر تأکید کرد: اغلب ساختمان ها و ابنیه مهم در اختیار دولت است؛ بنابراین دولت باید در کنار اجرای پروژه های جدید به نگهداری و تعمیرات آنها نیز نگاه ویژه ای داشته باشد. تبی که فروکش می کند به گفته این کارشناس ارشد سازه معمولاً بعد از وقوع هر زلزله در کشور اهمیت تعمیرات، مقاوم سازی و رسیدگی به سازه ها از جانب مسئولان، مهندسان و مشاوران دوچندان شده اما متأسفانه این تب به سرعت فروکش کرده و فراموش می شود. او با اشاره به کم توجهی متولیان به نگهداری و تعمیر این سازه ها به دو نکته اشاره کرد و گفت: یکی آنکه اصالت کار از دید کارفرما ساخت و تولید است و در نگاه جامعه آنچه نشان دهندۀ ارزش مدیریتی یک مسئول است، میزان تولید و ساخت است،نه اقداماتی که صرف تعمیرات می شود. دوم آنکه کارفرما تصور می کند نگهداری و تعمیرات امر ساده ای است و با هزینه ای پایین و بدون اجرای مقدمات لازم قابل انجام است، اما به دلیل عدم پیش بینی محاسبات فنی لازم، دوباره تخریب و به شکل اول خود بازمی گردد. رهبر گفت: حال آنکه اگر برخی از این خرابی ها به موقع تعمیر و اصلاح نشود، این احتمال وجود دارد که میزان خسارات به ازای هرسال چندین برابر شود و هزینه های بیشتری را متوجه سازه موردنظر کند. این فعال ساختمانی افزود: در حال حاضر وزارت راه و شهرسازی از ارگان های فعال در زمینه تعمیرات و نگهداری است و ما فعالیت گسترده ای در مقاوم سازی ابنیه فنی، پروژه های ریلی از جمله پل ها در نواحی مختلف کشور را برعهده داریم. موانع استفاده از نوآوری های جدید وی در اشاره به فعالیت های تحقیق و توسعه این مرکز مقاوم سازی گفت: روش های نوینی به کمک تحقیق و توسعه در مقاوم سازی پروژه ها صورت گرفته است، از جمله استفاده از محصول زره لوله برای تعمیرات لوله های صنعتی نفت و گاز که ثبت اختراع نیز شده است. همچنین تولید نرم افزار سیستم مدیریت پل (PMS) که در 3 کلانشهر پیاده سازی شده و در ادامۀ آن تهیه اپلیکشین های جدید برای تصویربرداری و ثبت اطلاعات خرابی سازه موردنظر که به صورت آنلاین قابل شناسایی خواهد بود. این کارشناس ارشد سازه در خصوص موانع و مشکلات در زمینه نوآوری ها، گفت: متأسفانه در استفاده و اجرای این نوآوری های جدید با مقاومت برخی دستگاه های دولتی مواجه هستیم حال آنکه نمونه خارجی آن مورد استقبال قرار می گیرد. رهبر درخصوص نحوه ورود و استفاده از تکنولوژی های جدید در کشور توضیح داد: تولید تکنولوژی های جدید باید به صورت میان رشته ای باشد. به طور مثال در تولید مصالح جدید ساختمانی باید ترکیبی از دانش عمران، مکانیک، شیمی، مواد و پلیمر مورد استفاده قرار گیرد، کاری که در تمام دنیا انجام می شود. در مورد تکنولوژی ها که امروزه وارد کشور شده طراحی یا اجرای ناقص باعث شده کل تکنولوژی زیر سؤال برود. مطالبات بخش ریلی پرداخت نشد این فعال ساختمانی در خصوص دغدغه های خود به عنوان یک شرکت پیمانکار گفت: متأسفانه دولت به عنوان کارفرما نتوانسته تزریق درست مالی برای اجرای پروژه داشته باشد که منجر به کندی کار، تعطیلی، بروز مشکلات کوچک و بزرگ در فعالیت شرکت ها، از دست رفتن نیروهای متخصص و مهاجرت نیروهای نخبه شده است. وی با ابراز امیدواری از لغو تحریم ها و ورود شرکت های خارجی به صورت فاینانس در پروژه های عمرانی، اظهار داشت: مطالبات زیادی در حوزه ریلی داریم که هنوز وعده دولت در پرداخت آنها از طریق نقدی یا اوراق مشارکت محقق نشده است.