رضایتمندی ساکنین محله

زبیده هاجری- اصغر قربانی جلال آبادی مطلوبیت اجتماعی محله های شهری از جمله عوامل مؤثر در انتخاب محل سکونت است. این شاخصه در افزایش مسکن گزینی در محله هایی خاص مؤثر است و شهروندان تمایل خوبی جهت سکونت در این محله ها دارند و بالعکس محله هایی که دارای مقبولیت و مطلوبیت پایینی باشند، شهروندان تمایل بالایی برای سکونت در آنها ندارند. یکی از شاخصه هایی که می تواند در مطلوبیت اجتماعی و در نهایت میزان رضایتمندی ساکنان تأثیرگذار باشد گوناگونی اجتماعی است. قرار گرفتن ساکنان با معیارهای گوناگونی اجتماعی از قبیل میزان تحصیلات، سن، موقعیت اجتماعی، اقتصادی، نوع نگرش فرهنگی، مذهبی و ... در کنار یکدیگر می تواند به تجربیات مثبت یا منفی از رضایت مندی در محل سکونت خود برسند. مثلاً تحقیقات نشان داده همسایگی افراد جوان رضایت مندی کمتری نسبت به همسایگی افراد پیر دارد یا تناسب و عدم تناسب خانوارهای مجاور یکدیگر می تواند باعث رضایت یا نارضایتی طرفین شود یا همچنین گوناگونی وضعیت اجتماعی و اقتصادی افراد ساکن در یک محله شهری که از روی سطح تحصیلات و درآمد خانواده تشخیص داده می شود می تواند باعث رضایت یا نارضایتی ساکنان آن محله شود؛ از این رو گوناگونی اجتماعی به عنوان یک مقوله مهم برای ساکنان مطرح است که بررسی آن از طریق رضایت مندی سکونتی شهروندان ضروری به نظر می رسد. هیلد کافی و بنی جیس در مطالعه خود با عنوان ناهمگونی اجتماعی، یک مسئولیت سنگین برای ایجاد سرمایه اجتماعی به بررسی ابعاد مختلف این موضوع پرداختند و بیان می کنند که محیطی که از همگونی بیشتری برخوردار است با توسعه سرمایه اجتماعی ارتباط دارد و در اجتماعات ناهمگون، تکوین سرمایه اجتماعی مشکل است. در پژوهشی با نام بررسی عوامل اجتماعی، اقتصادی مرتبط با سطح رضایتمندی شهروندان نشان می دهد که در قسمت بررسی شاخص های گوناگونی اجتماعی مانند سن، میزان تحصیلات و جنسیت با میزان رضایتمندی رابطه ای معنادار وجود دارد. مفهوم رضایتمندی: زیستن در محیط مسکونی مطلوب آرزوی بسیاری از افرادی است که بنا به دلایل متفاوت اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و کالبدی قادر به انتخاب مکان مناسب نیستند. این امر فاصله بین آمال و آرزوهای فرد را با واقعیت موجود در زندگی اش بیشتر کرده و در نتیجه رضایتمندی سکونتی را کاهش می دهد. مفهوم رضایتمندی به دامنه گسترده ای از تمایلات و مطلوبیت ها برای رفع نیازهای پایه و متعالی انسان اشاره دارد. بسیاری از افراد به چیزهایی که نمی توانند داشته باشند تمایل دارند و بنابراین به دلایل مختلف باید این نیازهای خود را از مناطقی که تمایل کمتری نسبت به آن وجود دارد انتخاب و تأمین کنند. شاخص های عینی و ذهنی رضایتمندی سکونتی را می توان در قالب اجرا محیط مسکونی شامل خانه، محله، همسایگان، سبک زندگی و محل سکونت جای داد. می توان گفت اولین مدل نظری درباره رضایت از محل سکونت توسط مارانا و راجرز عنوان شد و آنها رضایتمندی از محیط سکونت را به ادراک شخص از خصوصیات محیطی مانند امنیت، پاکیزگی محله و ویژگی های فردی نظیر جنسیت، سن، طبقه اجتماعی دانسته اند. انسان ها همواره به لحاظ ساختاری در فضای اجتماعی چندبعدی جای گرفته اند که عمدتاً بر مبنای موقعیت طبقه اجتماعی شان تعریف شده اند. این فضای اجتماعی غالباً دارای گوناگونی هایی است که تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم بر میزان رضایتمندی ساکنان محله می گذارد. برخی از نظریه پردازان مکتب شیکاگو از قبیل ویرث بر این عقیده بودند که گوناگونی اجتماعی در شهرها به طورکلی به بی هویتی در اجتماعات منجر می شود اما برخی مانند پارک گوناگونی اجتماعی را عامل به وجود آمدن شبکه های اجتماعی قوی می داند. مردم در اصول کلی یکسان هستند؛ بنابراین به صورت خودکار به یک وحدت و رضایت مندی دست می یابند؛ اما همبستگی ارگانیک براساس گوناگونی اجتماعی شکل می گیرد که در آن علی رغم فقدان هویت شناخته شده یکپارچگی سنتی تضعیف شده اما شکلی جدید از انسجام اجتماعی را بر مبنای استقلال دو طرف بنا نهاده؛ انسجامی که افراد در جوامع پیشرفته دارند.