معماری موزه تماشاگه زمان

تماشاگه زمان (خانه حسین خداداد) موزه و خانه تاریخی مربوط به دوره قاجار است و در تهران، خیابان ولی عصر (عج)، خیابان زعفرانیه، نبش خیابان منصور واقع شده و مجموعه ای از ابزارهای زمان سنجی و گاه شماری است که در محوطه ای به مساحت 5 هزار مترمربع و عمارتی با زیربنای 700 مترمربع سازماندهی شده است. ساختمان موزه، بنایی قدیمی و دوطبقه است که حدود 80 سال قدمت دارد. پیشینه این باغ به دوره محمدشاه و ناصرالدین شاه برمی گردد. این بنا به لحاظ دارا بودن هنرهای گچ بری، کاشی کاری، مقرنس و گره چینی از بناهای برجسته به شمار می رود. موزه ساعت یا تماشاگه زمان که نخستین موزه ساعت در ایران است، در خرداد سال 1378 افتتاح شد. نمای ظاهری ساختمان موزه ساعت بسیار جذاب و زیباست. موزه ساعت یا تماشاگه زمان از موزه های وابسته به اداره کل موزه های بنیاد مستضعفان است و در آن ابزارهای زمان سنجی به نمایش گذاشته شده اند. درواقع تماشاگه زمان مکانی است که بخشی از تلاش های چندین هزارساله بشری در زمینه ساخت انواع ابزارهای سنجش زمان را در معرض دید علاقه مندان قرار داده است. این موزه با فراهم آوردن زمینه ای مناسب به موضوعاتی چون مفهوم زمان، دیدگاه اقوام و ملل مختلف و نگرش آنها نسبت به زمان و چگونگی تکامل صنعت ساعت و ساعت سازی پرداخته است. در بخش فضای باز این موزه، ماکت انواع ساعت های ابتدایی نظیر ساعت های آفتابی، آبی، شنی، سوختی و آبی مکانیکی به چشم می خورد که بازدیدکنندگان می توانند از نزدیک با شکل و نحوه کارکرد ساعت های بسیار قدیمی آشنا شوند. نمایش ابزارهای زمان سنجی به سه بخش ساعت های ابتدایی، ساعت های مکانیکی وزنه ای و کوکی و ساعت های قابل حمل (جیبی و مچی) تقسیم شده است. در داخل ساختمان موزه که از دو طبقه تشکیل شده، سیر تکامل انواع ساعت های مکانیکی متعلق به قرن هفدهم تا بیستم میلادی در معرض نمایش قرار گرفته است، ساعت هایی نظیر ساعت شاهینی، آونگی، رومیزی، دیواری و ایستاده که هر یک از آنها تلفیقی از هنر و صنعت ساعت سازی را به تصویر می کشد. گویی هنرهای مختلفی همچون مجسمه سازی، میناکاری، معرق و در چرخ دنده های زمان تجلی یافته اند. در طبقه دوم موزه ساعت های جیبی معمولی و ساعت های جیبی سفارشی متعلق به شخصیت های برجسته تاریخی و سیاسی، ساعت های ویژه ای چون ساعت کارت زنی، شیفت نگهبانی، ساعت کشتی و همچنین ساعت های مچی در انواع مختلف دسته بندی و به چشم می خورد. در بخش تقویم ها نیز با تقویم های مختلف ایرانی، معرفی شخصیت های برجسته در امر تقویم نویسی، ماکت قدیمی ترین سند تاریخدار ایرانی (کتیبه بیستون) روبه رو می شویم که از بخش های جالب این موزه محسوب می شود و علاقه مندان خاص خود را دارد. از دیگر بخش های نمایشی موزه می توان به بخش نمایش انواع فسیل های مربوط به دوران مختلف زمین شناسی و معرفی ساعت ها و ساعت سازان معروف اشاره کرد. این اثر در تاریخ 2 بهمن 1382 با شمارة ثبت 10868 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.