جایگاه مدیر پروژه در ساخت و ساز

حتما شما با مفاهیمی مانند بهینه سازی ،کنترل پروژه و مهندسی ارزش آشنایی دارید. این مفاهیم اگرچه در کشور ما در قالب آیین نامه ها و مقررات آمده است اما کمتر در میدان عمل شاهد اجرای آنها به صورت اصولی هستیم و بیشتر کسانی که از این اصطلاحات استفاده می کنند ، فقط حرف هایشان در حد شعار باقی می ماند. این معضل را در مدیریت پروژه ها هم داریم، عده زیادی از مدیران پروژه دانش قابل قبولی از مفاهیم و اصول مدیریت پروژه دارند و می دانند که باید و چگونه مدیریت ریسک نمود، همه می دانند که باید و چگونه ذینفعان را مدیریت نمود و اما به هزارو یک دلیل تئوری های خود را عملی نمی کنند. مدیر پروژه، مسئول اجرای موفّقیت آمیز پروژه در همه واحدهای اجرایی است . بنابراین، مدیر پروژه هماهنگ کننده مرکزی همه عملیات مربوط به یک پروژه است و باعث کاهش هزینه ، وقت و بهینه سازی پروژه ها می شود. تعریف کلی مدیریت به طور کلی مدیریت یک هنر است و یک مدیر در نگاه اول همانند یک هنرمند حقیقی است چرا که یک هنرمند باید اولا فردی باشد با نگاهی بلند و فراگیر تا بتواند با مخاطبانش ارتباط برقرار کند، دوم مبتکر واقعی باشد، سوم ذوق و سلیقه در فرد هنرمند تجلی پیدا کرده باشد . وقتی به این موارد به صورت کلی نگاه کنیم، می بینیم که عملا یک مدیر موفق این خصوصیات را در بلندترین مرتبه خودش داراست، پس مدیریت نوعی هنرمندی است . در بخش دیگر مدیریت یک سری هنجارهاست که شامل باید و نباید هایی است که باید فراگرفت وآنها را به کار بست . با این نگاه مدیریت دو بخش دارد؛ بخش ذاتی و بخش دیگرآن در کلاس های درس باید یاد داده شود.در جامعه امروزی ما مدیر موفق باید جزو کسانی باشد که از ابتدای کودکی با بقیه متفاوت بوده و در مرحله بعد آرام آرام با باید ها و نباید ها آشنا شده تا تبدیل به مدیر موفق شوند. در بخش ساخت و ساز کشور آن دسته از پروژه هایی که مدیران شان صرفا به جهت تحصیلات یا توانمندی های شخصی مشغول به کار شده اند معمولا موفق نبوده و اگر تا نیمه کار هم پیش می رفتند در پایان با مشکل برخورد کردند . جایگاه مدیر در ساخت و ساز در ساخت و ساز چند عامل حرف اول را می زند؛ اولا کیفیت و استفاده از بهترین مواد و مصالح 2-سرعت بالا 3- هزینه معقول 4- دارای استانداردهای روز. اینها عوامل مهمی هستند که طبعا ایجاد خلل دریکی از آنها می تواند خسارت زیادی را برای پروژه به همراه بیاورد. جمع بین سرعت ،دقت ،کیفیت و استاندارد محقق نمی شود مگر اینکه یک مدیریت صحیح و کار آمد نظارت بر آن را برعهده گیرد. وظیفه مدیریت در ساخت و ساز به کارگیری این موارد است و اگر در پروژه ای این موارد به نحو مناسب رعایت شود ، به صورت ناخواسته زیر مجموعه ها هم نظم خود را پیدا می کنند. ساخت و ساز عرصه بسیار بزرگ، پیچیده و متنوعی است و خطا و اشتباه در یک بخش از ساخت و ساز به بخش های دیگر هم خسارت وارد می کند. پایین بودن هزینه و سرعت در ساخت و ساز در جامعه امروزی حرف اول را می زند. این موارد به بیان ساده است ولی عملی شدن آن حقیقتا مشکل است . هنر علم مدیریت در ساخت و ساز این است که این کار مشکل را عملی کند و تا آنجا که می تواند مخاطراتش را پایین بیاورد. امروزه مدیر پروژه ها در دنیا نقش کارگردان یک فیلم سینمایی را دارند و نبض کار دست مدیر است . حال ضربان بالا باشد مشکل آفرین است و اگر پایین باشد بیچاره کننده است، پس مطلوب ترین حالت اعتدال است. یک پروژه بدون مدیر اصلا مفهوم ندارد و اگر از گوشه و کنار می شنویم که یک پروژه موفق نبوده، فقط به خاطر یک مدیر ناکارآمد است که نه تخصص دارد و نه تعهد! چرا گاهی پروژه ها با شکست روبه رو می شوند ؟ بدون مدیریت هیچگونه کاری در عالم پیش نمی رود، چه برسد به ساخت و ساز ولی باید دید مدیران ما در این عرصه آیا صرفا به داشته های ذاتی خود اکتفا کرده اند- یعنی یک هنرمند هستند یا صرفا تحصیلات آکادمیک مدیریت دارند یا هر دو را دارا هستند. وقتی به دقت بررسی می کنیم آن دسته از کسانی که مدیریت در ذات آنها وجود داشته، کمابیش موفق بوده و توانسته اند، چنانچه در بین راه با مشکلات جدیدی مواجه شوند ، به هر شکل کار را جمع کنند. دسته دیگر افرادی هستند که صرفا آکادمیک آنها را وارد عرصه ساخت و ساز نموده است .این افراد هم خودشان و هم صنعت ساختمان را با مشکلات زیادی مواجه می کنند زیرا آن هنری که یاد کردیم در آنها وجود ندارد و طبعا دست شان خالی از تجربه است.این افراد بعد از سعی و خطا های بسیار در نهایت نیز یک کار معمولی را تحویل دهند و در این میان خدا می داند چه بر سر سازه های زیر دست آنها می آید. اما پروژه هایی هم هستند که مدیران آنها دارای اصول مدیریت ذاتی بوده و تجربه فراوان دارند و سعی کرده اند هنجارهای علم مدیریت را بیاموزند. پروژه این دسته از افراد بهترین و موفق ترین پروژه ها خواهد بود. ما زمانی در ایران مدیریت ذاتی مدیران را بیشتر داشتیم یعنی معمولا پروژه های بزرگ ، مخصوص افرادی بودند که لزوما کار فرمایان شان تحصیلات بالایی نداشتند ولی این خطر وجود داشت که با به روز شدن ساخت و ساز، آرام آرام این افراد و کارشان افول پیدا کند .اینکه ما در ایران صرفا به افرادی تکیه کنیم که تحصیلات آکادمیک دارند ، قطعا به ساخت و ساز ضربه وارد می کند چون این افراد عملا از تجربه بالایی برخوردار نیستند. رابطه مدیران و انبوه سازان در بحث انبوه سازی اولین نکته مدیریت قوی است چرا که خودمان می گوییم انبوه یعنی زیاد و در هر عرصه وقتی حجم کار بزرگ شد همانقدر هم مشکلاتش زیاد می شود. حال اگر مدیریت به کمک این انبوه سازان نیاید، هزینه ها سوخت می شود، زمان می سوزد، نیروها تلف می شود و آبروها ریخته می شود. اگر در ایران پروژه های بزرگی به بهره برداری می رسد، انصاف این است که باید به مدیر آن مجموعه دست مریزاد گفت چرا که کارگر فقط مسئولیت کار خود را دارد و اگر درست انجام ندهد ، نهایتا یک کار معطل می ماند اما اگر یک مدیر مجموعه کارش را درست انجام ندهد ، چالش های بزرگی ایجاد خواهد شد. در حال حاضر پیمانکار عملا نقش مدیر پروژه را دارد زیرا نبض کار دست اوست و تعهدش تاثیر گذار و تخصصش برای مجموعه حیاتی است . پیمانکاران اگر بخواهند در جامعه امروزی به فعالیت ادامه دهند چاره ای ندارند که به روز شوند و یا از مدیرانی استفاده کنند که کنار شان به عنوان مشاور حضور داشته باشند . سخن پایانی مدیریت در ساخت وساز در جامعه امروزی حرف اول را می زند چرا که با مدیریت صحیح می توانیم سرعت ،کیفیت و کاهش هزینه را برای پروژه تضمین کنیم و این موارد ارکان یک پروژه است . نکته مهم دیگر اینکه مدیریت در ساخت و ساز یک حرفه تخصصی است و صرفا با مدرک مدیریت و یا مهندسی به دست نمی آید . امیدوارم با یک مدیریت صحیح روزبه روز در کوچه کوچه های ایران ساخت و ساز های زیبا ببینیم و در کنار هر ساخت و ساز شاهد حضور یک مدیر توانمند باشیم .