دیوار آجری دیگر تهدید نیست؟

5 دی روز ایمنی در برابر زلزله و کاهش آثار بلایای طبیعی را پشت سر گذاشتیم. بدین مناسبت جا دارد سری به عرصه نوآوری در زمینه کاهش آثار بلای طبیعی بزنیم. همانطور که می دانیم دیوار آجری، جسمی غیریکپارچه و درعین حال پیوسته است که از چیدمان اجزای خود به کمک ملات (معمولا ماسه سیمان) ساخته می شود. دیوارهای آجری، هرچند محدودتر، هنوز هم در کارهای ساختمانی کاربرد دارند؛ این امر در شهرستان های کشورمان مشهودتر است؛ لذا هنوز هم می توان برای کاهش خطرات احتمالی، روی کیفیت این دیتیل ساختمانی مطالعه کرد. آیا دیوار آجری هم می تواند متناسب با آهنگ تناوب سازه به طرزی شکل پذیر عمل کند؟ این سؤالی است که چندی پیش دو مخترع هم وطن موفق به یافتن پاسخی ساده و کارآمد برای آن شدند. آقایان مهدی و حسن رنجبر در استان مازندران موفق به اختراع اولین آجر ضد زلزله در جهان شدند. این آجر با داشتن جزئیاتی ظاهری شامل شیار و حفره در وجوه مختلف خود و درنتیجه رسیدن به اتصالاتی مشابه اتصالات کام و زبانه، قابلیت تشکیل دیوارهایی خارجی دارد که ضمن خودایستایی، شکل پذیر بوده و هماهنگ با ارتعاشات سازه در هنگام بروز زلزله حرکت می کند و نیروهای وارده را تحمل می کند، بدون آنکه دچار تخریب شود. از مزایای دیگر این طرح امکان استفاده از چسب دوغاب به جای سیمان برای فاصله های بین آجرهاست. با توجه به این نکته که کشور ما از لحاظ پهنه بندی صفحات تکتونیکی، یکی از مناطق پرخطر در خصوص زلزله محسوب می شود، طراحی لرزه ای ساختمان ها برای ما اهمیتی دوچندان می یابد. علاوه بر طراحی لرزه ای در حیطه سازه های نو، همواره ایمن سازی بافت قدیمی شهرها و البته طراحی لرزه ای ساختمان های آجری و بلوکی نیز بسیار مهم و قابل تأمل است. در این خصوص بهترین کار، پوشش دادن تمامی انواع ساخت وسازهای رایج کشورمان، هرچند قدیمی، در قالب ایمن سازی در برابر زلزله است. اختراع این دیوار، می تواند گامی به سوی مسیری در جهت یکپارچه سازی رفتار سفت کاری و اسکلت بناها در برابر ارتعاشات زلزله باشد. همواره یکی از مشکلات مطرح در مورد ساختمان های با سفت کاری آجری و بلوکی (که حجم وسیعی از ساخت وساز کشور را به خود اختصاص می دهند)، آن است که این دیوارها در زمان بروز زلزله، دچار فروریختگی شده و حتی گاهی به بیرون یا به درون ساختمان پاشیده می شوند (و این اتفاق منجر به آسیب به ساکنان و رهگذران است) و همواره برای مقابله با این موضوع، از انواع راه های مسلح سازی دیوارها از جمله میلگردگذاری استفاده می شود. طرح پیش رو مفتخر به کسب این مزیت است که قابلیت انعطاف پذیری و شکل پذیری را تا حدود مطابقت با ارتعاشات زلزله های معمول داراست؛ و پاسخگوی مدل سازی و آزمایش های لرزه نگاری بوده است. پس می توان امید داشت با تولید انبوه این آجرها گامی در جهت شکل پذیری سفت کاری ساختمان و به تبع آن گسترش عرصه ایمن سازی ساختمان ها تا مرز ساخت وسازهای معمول برداریم.