شرایط استقرار بتن در هوای سرد

ازآنجایی که در پاییز و زمستان با توجه به برودت هوا و شرایط سخت اقلیمی در بعضی مناطق ایران، جای دهی بتن، عمل آوری، نگهداری و محافظت از بتن تازه سخت شده، دشوار است و در بسیاری از نقاط بتن بر اثر یخ زدگی، به مقاومت و دوام موردنظر نمی رسد. بر آن شدیم که طبق دستورالعمل های ملی و بین المللی نکاتی چند را در مورد استقرار بتن در هوای سرد پیشنهاد کنیم. در هنگام ترکیب شدن آب و سیمان واکنشی شیمیایی صورت می گیرد که به هیدراسیون و آبگیری سیمان موسوم است. این واکنش شیمیایی واکنشی حرارت زاست که در هوای سرد به علت پایین بودن دمای محیط، سرعت این واکنش کند شده و به تأخیر در زمان گیرش سیمان می انجامد. بتن تازه استقراریافته در دماهای پایین تر از پنج درجه مقاومت دهی کندتری دارد. حال هرگاه اقدامات احتیاطی لازم به کار بسته شود، می توان استقرار بتن را در سرتاسر ماه های سرد سال با اطمینان خاطر انجام داد و با به کار بستن این تمهیدات هیچ کارگاهی تعطیل نخواهد شد. بر اساس دستورالعمل بین المللیACI 306 در کارهای بتنی هوای سرد به هوایی اطلاق می گردد که بیش از سه روز متوالی شرایط زیر را داشته باشد: 1) میانگین دمای هوای شبانه روز کمتر از 5+ درجه سانتی گراد است. (منظور از میانگین دمای هوای شبانه روز، میانگین حداقل و حداکثر دما در طول 24 ساعت است.) 2) در نیمی از ساعات شبانه روز دمای هوا از 10+ درجه سانتی گراد بالاتر نرود. در این شرایط مهم ترین مسئله آمادگی برای زمانی است که جبهه یخبندان محیط کارگاه را فرامی گیرد. در این حالت اگر گیرش خمیر سیمان صورت نگرفته باشد، موجب یخ زدگی رطوبت داخلی بتن، افزایش حجم آن و نهایتا انبساط حجمی بتن و ترک خوردگی آن می شود. در زمانی که این احتمال وجود داشته باشد که چندین ساعت پس از استقرار بتن این جبهه یخبندان فرارسد باید از مواد تسریع کننده گیرش (ضد یخ) و مقاومت بتن استفاده کرد. استفاده از مواد زودگیر موجب تسریع در گیرش خمیر سیمان و مقاومت موردنیاز می شود. نباید فراموش کرد که همواره دمای بتن استقراریافته با استفاده از امکانات متفاوت گرمایشی باید در دمایی بالای 5+ درجه سانتی گراد حفظ و نگهداری شود تا واکنش شیمیایی سیمان و آب ادامه یابد و مقاومت لازمه حاصل شود. بتن ریزی در شرایط دمای زیر 5+ درجه سانتی گراد: مؤکدا توصیه می شود در دمای کمتر از 5+ درجه سانتی گراد نباید عملیات جای دهی و استقرار بتن انجام شود مگر اینکه در تمام شرایط درجه حرارت بتن همواره بالاتر از 5+ حفظ شود. توجه داشته باشید که با استقرار بتن در چنین شرایطی عمل هیدراسیون بسیار کند صورت می گیرد به طوری که در دماهای زیر 5درجه واکنش شیمیایی آب با سیمان بسیار کند می شود تا جایی که در دمای صفر درجه رطوبت داخل بتن یخ می زند و این واکنش شیمیایی متوقف می شود؛ بنابراین در بتن هایی که دچار یخ زدگی شده اند، به خصوص بتن های در مجاورت با قالب، در زمان باز کردن قالب مشاهده می کنیم که بتن به راحتی خرد می شود و فرومی ریزد درصورتی که هسته اصلی بتن به علت حرارت زایی گیرش خود را انجام داده است و در جای خود باقی می ماند. پس در هوای سرد در هر شرایطی می بایست پس از استقرار بتن نسبت به عمل آوری مناسب بتن مبادرت ورزید. نکته مهم دیگر اینکه چون هوای سرد نسبت به هوای گرم دارای رطوبت کمتری است بتن های استقراریافته در شرایط محیطی سرد به عمل آوری و مراقبت بیشتری نیازمند است. ویژگی های تسریع کننده گیرش (ضد یخ) مناسب برای بتن: تسریع کننده ای (ضد یخ) برای بتن مناسب است که علاوه بر کاهش نقطه انجماد آب داخل بتن به عنوان یک تسریع کننده در گیرش و رشد مقاومت سنین اولیه بتن عمل کند. حال برای اینکه بتوانیم در زمستان بتن ریزی مناسب و مطمئنی داشته باشیم، بهتر است که نکات زیر را رعایت کنیم: 1- استفاده از سیمان با مقاومت زودرس 2- استفاده از تسریع کننده گیرش بتن (ضدیخ) و تسریع کننده مقاومت بتن مناسب 3- سطوح قالب ها و آرماتورها را از یخ و برف بزدایید و در صورت لزوم آنها را گرم کنید. 4- در درجه حرارت 5+ و بالاتر پس از استفاده از مواد ضد یخ، بتن را کاملا با استفاده از پوشاننده های مناسب (برزنت، نایلون و... ) بپوشانید و محیط را گرم نگه دارید تا در شب هنگامی که هوای سرد فرامی رسد بتن دچار آسیب نشود. 5- در شرایط دمایی زیر 5+ با گرم کردن سنگدانه ها، آب و قالب ها دمای بتن و محیط را در حین کار بالای 5+ درجه نگه داشته و سپس بتن را با پوشش مناسب گرم نگه دارید. 6- در زمان استفاده از سیستم های گرمایشی از ورود گازکربنیک در محیط استقرار بتن جلوگیری شود. 7- مصالح مصرفی جهت ساخت بتن را در معرض وزش باد و هوای سرد قرار ندهید. مدیر واحد فنی و مهندسی شرکت وندشیمی ساختمان آریا احمدوند لطفا عکس مدیر واحد فنی به این مقاله اضافه شود