وضعیت مسکن در سال 95

رکود ساخت و ساز و معاملات مسکن بر هیچ کس پوشیده نیست؛ باوجود نیاز مبرم جمعیت جوان ما به مسکن و همچنین نقش عمده ای که صنعت ساختمان در اقتصاد و اشتغال دارد، امروز ساخت وساز در بغرنج ترین شرایط قرار گرفته است؛ از یک طرف خریداران قدرت خرید ندارند و از طرفی دولت برنامه مشخصی برای خروج مسکن از رکود ارائه نمی دهد؛ به طور مثال هر روز زمزمه هایی در مورد وام مسکن و طرح هایی مانند مسکن اجتماعی و مسکن امید به گوش می رسد اما تاکنون هیچکدام محقق نشده اند. در این گیرودار سازنده هم که نمی تواند واحد های آماده اش را به فروش برساند، توان مالی اجرای پروژه های جدید را ندارد و به تبع آن تولیدکنندگان مصالح ساختمانی هم فعالیتشان را به حداقل رسانده اند. سال 94 با تمام تلخی هایی که برای صنعت ساختمان داشت، تا حدود 60 روز دیگر به اتمام می رسد و سال 95 آغاز می شود. سؤال این است که اصولا دولت یازدهم عزمی برای پایان دادن به رکود دارد؟ یا برنامه های دولت در سال آینده می تواند آغازی بر پایان رکود باشد یا خیر؟! وام های مسکنی تا چه اندازه می توانند گره گشا باشند؟ چه سرنوشتی در انتظار مساکن مهر نیمه تمام خواهد بود؟ برای بررسی وضعیت مسکن در سال 95 سراغ سه صاحب نظر از بخش های مختلف صنعت ساختمان رفته و نظر آنها را در این مورد جویا شده ایم. مسکن ارزان تر نمی شود عضو انجمن انبوه سازان استان تهران به پیام ساختمان می گوید: شواهد نشان می دهد که هیچ تغییر مثبتی در وضعیت مسکن قبل از شروع به کار دولت یازدهم به وجود نیامده است. فقط صحبت از وام های 60 و 80 میلیون تومانی مسکن و 50 میلیون تومانی نوسازی می شود اما عملا شاهد پرداخت وام ها نیستیم. ضمن اینکه قرار است اغلب این وام ها در اختیار برخی متقاضیان مانند خانه اولی ها قرار داده شود. به این مسئله سود بالای بانک ها را هم اضافه کنید که باعث می شود متقاضیان و دهک های متوسط و پایین جامعه عملا امکان استفاده از وام را نداشته باشند. ایرج رهبر با بیان این مطلب، می افزاید: حتی به فرض استقبال تمام و کمال از این وام ها، ما سالانه نیازمند یک میلیون واحد مسکونی هستیم اما این وام ها درصد بسیار کمی از متقاضیان را در بر می گیرد؛ بنابراین عملا نمی تواند باعث رونق در صنعت ساختمان شوند. وی با بیان اینکه دولت نتوانسته اقدام مؤثری در جهت رونق ساختمان صورت دهد، معتقد است: هرچند ممکن است سازندگان برخی واحدهای خود را به قیمت کمی ارزان تر از عرف به فروش برسانند اما در حالت کلی به نظر نمی رسد در سال آینده مسکن بیش از این ارزان شود. ضمن اینکه سازندگان هم به ندرت حاضر می شوند، پروژه جدیدی را شروع کنند. رهبر در مورد املاک تجاری در سال 95 هم می گوید: به نظر نمی رسد در سال آینده هم رونقی در بخش املاک تجاری اتفاق بیفتد چراکه همین حالا بالاتر از نیازمان املاک تجاری ساخته ایم و شاید قیمت این املاک در آینده ارزان تر شود. از عضو انجمن انبوه سازان استان تهران می پرسیم چه راهکار عملیاتی برای ایجاد رونق در بخش مسکن در سال 95 وجود دارد. وی پاسخ می دهد: دولت باید قدرت خرید متقاضیان را تقویت کند و به طورجدی به بخش کاهش هزینه های ساخت ورود کند. موضوع مهم دیگر اینکه دولت باید طرح آمایش مسکن را پیگیری کند تا با توجه به نیاز مناطق ساخت وساز انجام شود. دولت یارانه سود تسهیلات بدهد عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نیز به پیام ساختمان می گوید: اگر روند برنامه های دولت در سال 95 هم به مانند سال 94 باشد، امیدی نیست. امروز شاهدیم که حتی وام نوسازی بافت های فرسوده که مدت هاست مصوب شده ، پرداخت نمی شود؛ قرار بود دولت 50 درصد تخفیفات در صدور پروانه بافت های فرسوده را متقبل شود که انجام نشد. این بی توجهی دولت باعث شد تا شهرداری ها هم تخفیف 50 درصدی در صدور پروانه را متوقف کنند. موسوی لارگانی با اشاره به این مطلب، می افزاید: حمایت دولت از بخش خودرو اقدامی ارزنده است اما قطعا بخش مسکن بسیار واجب تر از خودرو بود. متأسفانه ما جدیت و عزمی در دولت برای خروج مسکن از رکود چه در بخش مسکن مهر و چه مسکن اجتماعی ندیده ایم؛ به طور مثال مسکن اجتماعی صرفا در حد تئوری باقی ماند. وی با انتقاد از واردات بی رویه در بخش ساختمان تصریح می کند: بسیاری از مصالح ساختمانی به صورت بی رویه وارد کشور می شوند. امروز شاهد 400 هزار تن آهن انبار شده ذوب آهن اصفهان هستیم، اما مطلع می شویم آهن در میزان بسیار بالا وارد کشور می شود که ضمن خارج کردن ارز، زمینه اشتغال را برای چینی ها فراهم می کند. چه دستی در کار است؟! این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی معتقد است: امروز شاهدیم که متقاضیان برای وام مسکن باید دو برابر پس بدهند؛ معتقدم دولت باید برای خروج بخش مسکن از رکود، به تسهیلات مسکن یارانه سود بپردازد. با این سود های عجیب و غریب کسی جرأت ساخت وساز ندارد. موسوی لارگانی همچنین در مورد مسکن های مهر در سال 95 می گوید: واقعیت این است که چندان امیدوار نیستم مسکن های مهر در سال 95 به اتمام برسد چون اعتقادی به این طرح ندارند و آن را مزخرف می دانند. این در حالی است که با وجود افزایش قیمت ها، مردم از اجرای این طرح رضایت دارند. باید اقتصاد از رکود خارج شود استاد دانشگاه تهران و کارشناس اقتصاد مسکن نیز معتقد است: در گذشته رکود محدود به مسکن بود اما در حال حاضر کل اقتصاد درگیر رکود است. اگر عزم دولت در سال آینده بر خروج تمام اقتصاد از رکود باشد، قطعا مسکن هم از این امر مستثنی نیست. در غیر این صورت خروج مسکن به تنهایی از رکود با توجه به بخش های مختلف تولیدی مرتبط با آن بسیار سخت خواهد بود. بیت الله ستاریان می افزاید: اگر در سال آینده رونقی در اقتصاد به وجود بیاید، بخش مسکن به دلیل عرضه کم و انباشت نیاز بالا به شدت افزایش قیمت را تجربه خواهد کرد. وی در مورد وام های مدنظر دولت تصریح می کند: اگر دولت در سال 95 حدود 400 هزار فقره وام پرداخت کند، می تواند تغییراتی در صنعت ساختمان ایجاد کند اما با این حجم وام ها که به نظر نمی رسد حتی 50 هزار فقره هم باشد، تأثیری در رونق ایجاد نمی کند. این استاد دانشگاه در مورد وضعیت املاک تجاری در سال 95 می گوید: علی رغم اینکه املاک تجاری زیادی ساخته شده است اما ما بر اساس سرانه ها حدود 45 میلیون مترمربع تجاری نیاز داریم درحالی که ما در بهترین حالت 10 میلیون مترمربع ساخته ایم؛ بنابراین اینکه عده ای می گویند بازار املاک تجاری اشباع شده را قبول ندارم. سخن آخر اگرچه هنوز تا پایان سال بیش از 60 روز باقی مانده و در طول این مدت هر اتفاقی ممکن است رخ دهد اما با توجه به اظهارات وزیر راه و شهرسازی و معاونان ایشان به نظر می رسد نه تنها رونق مسکن را دنبال نمی کنند حتی اعتقاد دارند باید وضعیت حاضر ادامه داشته باشد. این را می شد از اظهارات وزیر در همایش توسعه مسکن که چندی پیش در دانشگاه تهران برگزار شد به وضوح مشاهده کرد. علاوه بر این حدود دو سال از عمر دولت یازدهم می گذرد و وزارت راه و شهرسازی همچنان مشغول مباحث تئوری در حوزه مسکن و نفی عملکرد دولت گذشته است؛ بنابراین به نظر می رسد نباید منتظر اتفاق جدیدی برای کشتی به گل نشسته مسکن باشیم. در چنین شرایطی آنقدر موضوع مسکن پیچیده شده که کارشناسان هم به تناقض افتاده اند. به طور مثال درحالی که ایرج رهبر عنوان می کند که با مازاد املاک تجاری مواجهیم، بیت الله ستاریان عنوان می کند سرانه تجاری در کشور همچنان پایین است. جا دارد از مسئولان محترم راه و شهرسازی بخواهیم با ارائه برنامه های مشخص و نه تبلیغاتی، برنامه مدونی برای بخش مسکن در نظر بگیرند تا برنامه ریزی برای فعالان این صنعت هم روشن تر شود...