آرامگاه بوعلی سینا

آرامگاه بوعلی سینا یکصد معمار، یکصد انتخاب (قسمت چهارم) در دومین نشست از سلسله نشست های یکصد معمار، یکصد انتخاب، مهندس شهریار قدیمی به معرفی آرامگاه بوعلی اثر مرحوم هوشنگ سیحون پرداخت. بنای اولیه آرامگاه بوعلی سینا در زمان قاجاریه ساخته شد. این مقبره به دستور دختری به نام نگار، نوه فتحعلی شاه، بنا شد. در سال 1330 انجمن آثار ملی ایران به مناسبت هزارمین سالروز تولد ابوعلی سینا تصمیم به ساخت آرامگاهی جدید گرفت که طرح هوشنگ سیحون انتخاب و ساخته شد. این بنا در سال 1331 هجری شمسی در همدان در زمینی به مساحت 3090 مترمربع افتتاح شد و زیربنای اصلی آن حدود 1792 مترمربع است. مکانی که آرامگاه را در آن ساخته اند، منزل ابوسعید دخدوک بود که شیخ مدتی مهمان او بود و از دوستانش به حساب می آمد. متریال اصلی که در این آرامگاه استفاده شده سنگ بومی یعنی سنگ خاراست که از کوه های اطراف همدان آورده شد و همچنین از بتن اکسپوز در این بنا استفاده شده است. این بنا جزئیات بسیار خوب و دقیقی دارد، سنگ های فینیشینگ با شیب یک سانتی متری برای جلوگیری از باقی ماندن آب، سنگ های آبچکان و آبرو و سوار شدن سنگ ها روی هم همگی با دقت و ظرافت بالایی انجام شده است. پلکان ورودی غربی آن که از طرفین بالا رفته اند شبیه به پلکان تخت جمشید است. از سنگ خارا در محوطه نیز استفاده شده است. چراغ ها و نرده ها هم همگی توسط مرحوم سیحون طراحی و اجرا شده اند. از ویژگی های این بنا روراستی آن و عدم بزک و پیرایه در آن است؛ ستون های سنگی خالص به همراه دیوارهای سنگی خالص. این بنا پرسپکتیوهای خاصی دارد که با گردش در محوطه و مشاهده بنا از زوایای مختلف می توان به آن پی برد. تناسبات قسمت پایین و بالا به خوبی در این اثر رعایت شده و ترکیبی از سنت و مدرنیته در آن وجود دارد. برج اصلی نگاهی به گنبد قابوس دارد، آرامگاه بوعلی نصف بنای گنبد قابوس است و از طرفی آن بنا هیچ منفذی از پایین تا بالا ندارد. ولی این بنا 12 ستون دارد که نشان دهنده 12 رشته دانشی است که ابن سینا بر آنها احاطه داشته است. داخل آرامگاه فضایی روحانی دارد که دلیل اصلی آن نور طبیعی است که به داخل فضا وارد شده و به آن جلوه ای معنوی و روحانی بخشیده است. البته متأسفانه با نصب چراغ امروزه زیبایی نور طبیعی تحت الشعاع قرار گرفته است. بنای آرامگاه تلفیقی از دو سبک معماری ایران باستان و ایران بعد از اسلام است. در طراحی این مجموعه از عناصری از هنر معماری سنتی ایرانی استفاده شده است. عناصری مانند برج، باغچه ها متأثر از باغ های ایرانی، آب نماهای الهام گرفته از حوض خانه های سنتی و نمائی با روکار سنگ های حجیم و خشن خارا که نمادی از صلابت، استقامت و پایداری است. در حال حاضر تالار جنوبی آرامگاه به عنوان موزه محل نگهداری سکه، سفال، برنز و سایر اشیاء کشف شده مربوط به هزاره های قبل از میلاد و دوران اسلامی مورداستفاده قرار می گیرد و در تالار شمالی کتابخانه ای مشتمل بر 8هزار جلد کتاب خطی و چاپی نفیس ایرانی و خارجی و غرفه هایی مربوط به آثار بوعلی سینا و شعرا و نویسندگان همدانی نگهداری می شود.