از سوییس تا دروازه دولاب تهران

در ادامه بررسی سفرنامه های سیاحان به ایران، به بررسی سفرنامه هنری موزر سیاح سوئیسی می پردازیم. سفرنامه این سیاح در زمان ناصرالدین شاه از زبان فرانسه به فارسی ترجمه شد. در بخشی از این سفرنامه می خوانیم: .... مصمم بر این شدم که 10 روز مسافرت را که تا تهران داشتم مانند سایر مسافرین در کاروانسرا منزل بگیرم. در جمیع جاده های بزرگ ممالک ایران در هر منزل کاروانسرایی وجود دارد و کاروانسرا عبارت است از مکان وسیعی که دیوارهای مرتفعی در اطراف و حیاطی در مرکز آن قرار دارد که در آن آب انبار احداث می شود. اگر هوا سرد باشد مال ها (چارپایان) را پس ازآنکه بارها را از روی آنها برداشتند فوری در طویله قرار می دهند و صاحبان آنها در یکی از اتاق های کاروانسرا منزل می گیرند و پس ازآنکه هیزم برای سوزاندن از دالا ن دار دریافت کردند فورا سماور را روشن می کنند. اگر هم هوا سرد نباشد در ایوان های کاروانسرا منزل می گیرند. وضع زندگی در کاروانسرا خالی از تماشا نیست. بهترین اوقات سفر در این مکان ها سپری می شود. زمستان در فضاهای مسقف کاروانسرا هوا گرم است و در تابستان ها مانع قرار گرفتن مسافران در برابر اشعه گرم آفتاب است. کاروانسراها را عموما اشخاص خیّر بنا می کنند و اسم بانی آن بر سردر کاروانسرا نوشته می شود. بعضی از کاروانسراها دارای مصالح ساختمانی خیلی گران قیمت مانند سنگ مرمر هستند ... در ادامه می خوانیم: دروازه دولاب، یکی از دروازه های ممتاز و ورودی تهران است. برج های کوچک و جلوخان دارد که با آجرهای مینایی رنگ تزئین شده است. ورود از این دروازه برای کاروان ها ممنوع است و ما مجبور هستیم از امتداد خندقی که دور شهر قرار گرفته به سمت دروازه شمیران برویم و از آنجا وارد شهر تهران شویم.