ژئو پارک ها

ژئو پارک ها لیلا فیض آبادی- کارشناس زمین شناسی و محقق معماری معماری منظر و زمین شناسی به عنوان دو رکن جدانشدنی از یکدیگر دارای ارتباطی تنگاتنگ با هم هستند. معماران منظر زمانی می توانند بهترین منظر را برای هر منطقه و یا هر شهر خلق کنند که به ویژگی های زمین شناسی آن منطقه آشنا باشند و با تلفیق خصوصیت های طبیعی و زمین شناختی و هنر معماری، منظری آرامش بخش و دلپذیر برای شهروندان ایجاد نمایند. معماری منظر منظردر لغت به معنای تصویری از طبیعت است که درمقابل چشم ما قرار می گیرد و درک منظر، فرآیندی مبتنی بر حس است که هر شخص در هر موقعیتی قادر به انجام آن است . معماری منظر، هنر ودانشی جدید است که به ساماندهی فضاهای بیرونی وباز به عنوان فضای اصلی موثر بر انسان و متاثراز او می پردازد. همان طور که می دانیم، یکی ازاهداف مهم معماری توسعه پایداراست. توسعه پایدار به معنای رفع نیازهای نسل حاضر بدون آسیب زدن به توانایی نسل بعد برای رفع نیازهای خود است. پایداری بوم شناختی،که در اینجا مورد نظر ماست، در کنار پایداری اجتماعی فرهنگی و پایداری اقتصادی از اصول آن است. پایداری بوم شناختی به این معناست که توسعه هر چیزی از جمله معماری منظر باید براساس حفظ ویژگی های زیست محیطی وتنوع گونه های زیستی انجام پذیرد. ژئومورفولوژی ژئومورفولوژی، زیرمجموعه جغرافیای طبیعی و ازپایه های اساسی علوم جغرافیاست و با سایررشته های علوم طبیعی و زمین ارتباطی مستقیم دارد. ژئومورفولوژی ترکیبی از سه واژه ژئو به معنای زمین، مورف به معنای شکل و لوژی به معنای شناسایی است و به مطالعه وبررسی فرآیندهای گوناگونی ازقبیل فرسایش، آتشفشان، چین خوردگی، گسله ها، گنبدهای نمکی، تپه های مرجانی وغیره که شکل ظاهری زمین را تغییر می دهند می پردازد. فرسایش یکی از عوامل مهم بوجود آورنده پدیده های زمین شناسی است. باد، باران، برف، رگبار، امواج دریا، آبشارها، انجماد آب در منافذ سنگ ها وخرد کردن آنها وغیره ازعوامل فرسایش هستند که چهره زمین را به مرور تغییر داده ودر بعضی مناطق جلوه های زیبایی از خود به جا می گذارند. این پدیده هاو مناظرطبیعی زیبا می توانند ازدید معماری منظر، مورد توجه قرار گرفته ودر تاسیس ژئوپارک ها نقش مهمی را ایفا کنند. ژئوپارک ژئوپارک یا پارک زمین شناسی طبق تعریف یونسکو منطقه ای است که دربرگیرنده چند پدیده زمین شناسی کمیاب وبرجسته بوده و دارای جاذبه های طبیعی، تاریخی و فرهنگی ارزشمندی است. این مکان باید از برنامه های مدیریت گردشگری، گسترش و بهره برداری وطرح های حفاظتی برخوردار بوده و توان بالا بردن سطح اقتصادی جامعه محلی و جلب همکاری های مردمی را دارا باشد در دنیا بیش از صد ژئوپارک در فهرست ژئوپارک های جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. چین اولین کشور آسیایی است که بیشترین تعداد ژئوپارک در ان به ثبت رسیده است. ژئوتوریسم ژئوتوریسم یا زمین گردشگری صنعتی است که با جاذبه های طبیعت بی جان سروکار دارد. مخاطبان این صنعت علاوه برمتخصصان علوم زمین، گردشگران وعلاقمندان طبیعت هستند. بازدید کنندگان ضمن بازدید از پدیده های زمین شناسی با مبنای پیدایش و طریقه شکل گیری آنها آشنا شده وعلاوه بر درک اهمیت وجودی آنها با سرمایه های ملی خود آشنا می شوند. موضوع ژئوتوریسم وحفظ میراث زمین رسما از زمانی مطرح شده است که یونسکو عنوانی را به نام ژئوپارک مطرح کرده واز سازمان ها و مراکز زمین شناسی کشورهای مختلف خواستار همکاری در این زمینه شده است. گردشگری از عوامل اصلی توسعه پایدار است. ژئوتوریسم زیر مجموعه توریسم پایدار بوده وهدف آن حفظ منابع زمین گردشگر است. در واقع ژئوسایت هایی که مورد بازدید گردشگران قرار می گیرند باید به گونه ای محافظت شوند که آیندگان نیز بتوانند از آن ها استفاده کنند. ژئوتوریسم درایران ایران با وسعت بسیارزیاد وموقعیت جغرافیایی خاص خود، از اقلیم متنوع ودرپی آن از پدیده های زمین شناسی گوناگونی برخوردار است. غارها، تنگه ها، گنبدهای نمکی، مناطق کویری، مناطق فسیلی، مناطق آتشفشانی، سواحل صخره ای، انواع سنگ ها وکانی ها ومعادن گوناگون و... همگی نمونه هایی از پدیده های زمین شناسی ایرانند. ما می توانیم با تاسیس ژئوپارک های بی نظیروعاری ازهرگونه نقص دراین مناطق، نام آنها را در لیست ژئوپارک های یونسکو به ثبت برسانیم واین مناظر زیبا ودیدنی را برای علاقمندان طبیعت به نمایش بگذاریم . همچنین می توانیم تاریخ وفرهنگ وآداب ورسوم ومنابع ومعادن ومواد ومصالح و نوع ساخت وسازهایی که مطابق با هر اقلیم است را به همگان معرفی ودرپیشرفت صنعت توریسم کشور عزیزمان ایران، نقش موثری را ایفا کنیم. این مهم بر عهده متخصصین علوم زمین ومهندسین معماری به ویژه معماری منظر و دیگر متخصصین مرتبط با تاسیس ژئوپارک ها است. درایران ژئوپارک قشم توسط یونسکو به ثبت رسیده بود اما هم اکنون به دلیل کمبود امکانات رفاهی از لیست ژئوپارک های یونسکوخارج شده است که درصورت رفع نواقص موجود دوباره می تواند به جایگاه خود بازگردد.