روستایی در حصار کوه های بلند

اسفیدان یکی از زیباترین و خوش آب و هواترین روستاهای توریستی در استان خراسان شمالی است. این روستا در 45 کیلومتری جنوب شرقی بجنورد و در میان دره ای سرسبز قرار گرفته و اطراف آن را کوه های مرتفعی پوشانده است. این روستا به دلیل ساختار پلکانی به روستای ماسوله لاهیجان شباهت زیادی دارد. موقعیت جغرافیایی کم نظیر، وجود درختان سندل، بافت سنتی و باارزش روستای اسفیدان دلایل مهم و خوبی بود تا برنامه هایی برای تبدیل اسفیدان به یک منطقه مهم گردشگری شود؛ متاسفانه پیشنهاد ساخت تله کابین و رستوران بزرگ اسفیدان به دست فراموشی سپرده شد. در هر صورت آبشارهای زیبا، چشمه های خروشان، غارها و برج های شگفت انگیز، وجود امامزاده، انواع درختان میوه، رودخانه با آب فراوان، ارتفاعات جنگلی با پوشش گیاهی و ... مقصد بسیاری از گردشگران است. بنا به گفته روستاییان حدود 17 اصله درخت سندل در روستا وجود داشت که به علت واقع شدن در مسیر کوچه وساخت حسینیه و مسجد و عدم آگاهی از اهمیت و ارزش آن ، بیشتر آنها را قطع کرده و فقط 2 اصله باقی مانده که قطر تنه هرکدام در حدود 2.65 متر می باشد. در ضلع شمال غرب روستای اسفیدان، دره ای عمیق و طولانی بنام هینوَرد (هین نبرد) وجود دارد که به فاصله تقریبی نیم ساعت از روستا در کمرکش کوه صخره ای، چشمه ای زلال به همین نام خارج می شود و آب آن باغات اطراف را آبیاری می کند. در جنوب غرب آن دره ای دیگر با نام بهارگاه با چشمه های متعدد و آبشار دیدنی و سرسبزی خاص خود، هر تازه واردی را به خود جذب می کند. در ابتدای دره سمت چپ، زمینی تپه ماهوری به نام موسو حدود 40 هکتار وجود داشت که چند سال پیش به علت رانش شدید زمین، تمام باغات و خانه ها و درختان کهنسال آن در دل خاک فرو رفت. درغرب روستای اسفیدان دیواری صخره ای نمایان است که به آن تاش قلعه (قلعه سنگی) می گویند. بر روی این قلعه دیوارهای سنگی و سفال ساده نخودی و قرمز و سفال های منقش به رنگ های مختلف دیده می شود. بر فراز کوههای اطراف روستای اسفیدان، آثار برج های سنگی قدیمی مشاهده می شود که مصالح به کار رفته در آنها سنگ و ساروج است. معروف ترین آنها یکی برج قاری مالاق و دیگری برج قارقه (کلاغ) در شمال غرب روستاست که پایه های آن هنوز باقی مانده است. در ضلع شمال غربی روستا بر بالای صخره چشمه هینوَرد، کوهی به نام خزانه وجود دارد که در بالای آن غار خزانه راهه واقع شده است. به گفته اهالی روستا، این غار دست ساز بوده، در انتهای آن چاهی وجود دارد که در قدیم به عنوان پناهگاه از آن استفاده می کردند. غار دیگری به نام ییجت یا معصوم نیزوجود دارد که دارای استلاگتیت و استلاگمیت می باشد. همچنین در مسیر اول (ده ریز) صخره عجیبی شبیه سر آدمیزاد بسیار خیره کننده و جالب توجه دیده می شود. بنای امامزاده محمد بن باقر بن موسی بن جعفر(ع) واقع در روستای اسفیدان، بنایی قدیمی با گنبدی کوتاه است که قرن هاست باشکوه خاصی در مرکز روستا می درخشد. در نگاه اول برای هر بیننده ای که وارد روستای اسفیدان می شود، این تصورپیش می آید که با کمترین لرزش زمین، احتمال سقوط صخره ها و تخته سنگ های عظیم بر روی آبادی وجود دارد و هر لحظه منازل و سکنه اسفیدان مورد تهدید ریزش این کوه هاهستند؛ اما مردم اسفیدان بر این باورند که وجود امام زاده باعث شده در طی قرن ها آسیبی از جانب کوه به آنها نرسد.