لزوم طراحی فراگیر در شهرسازی با هدف توجه به معلولین

لزوم طراحی فراگیر در شهرسازی با هدف توجه به معلولین انجمن مفاخر معماری ایران در یکصد و نودمین گفتمان هنر و معماری نشست منظر از نگاه یک معلول را با حضور تنی چند از کارشناسان و صاحب نظران برگزار کرد. در این نشست که چهارشنبه 30 دی ماه در محل انجمن مفاخر معماری برگزار شد، مهندس لیدا اسلامی، کارشناس ارشد معماری منظر و عضو هیئت مدیره موسسه مطالعاتی منظر پایدار و دکتر میثم معصومی، دکترای معماری و طراح و برنامه ریز شهری به بررسی وضعیت معماری منظر در ایران و جهان از نگاه یک معلول پرداختند. به گزارش پیام ساختمان، خانم اسلامی ضمن اشاره به برخی مشکلات معلولین از جمله ارتفاع ناکافی برای سوار شدن به اتوبوس، پستی و بلندی ها و عرض نامناسب برخی معابر، مبلمان نامناسب شهری (قرار گرفتن سطل زباله در راه و ...)، فقدان فرهنگ شهروندی (پارک شدن اتومبیل در معابر و ...) و موارد دیگر، گفت: در معماری منظر همیشه باید از منظر معلول نگاه کرد. برخی از ایرادهای موجود منشأ ساختاری دارند و فقط ابزارهای اجتماعی و فرهنگی می تواند این مشکلات را برطرف نماید. طراحی برای همگان عضو هیئت مدیره موسسه منظر پایدار ضمن تذکر در مورد عدم ویژه خواندن معلولین و ایجاد ساختارهای جداگانه برای آنان، خواستار نوعی طراحی همگانی از سوی معماران برای منظر شهری شد و گفت: باید طراحی منظر همگانی باشد تا همه افراد با تمام ویژگی ها بتوانند به تنهایی از آن استفاده کنند. در ادامه این نشست، میثم معصومی به تشریح تجربیات جهانی در مناسب سازی منظر شهری پرداخت و گفت: اصلی به نام طراحی همه شمول یا طراحی فراگیر وجود دارد که معنای آن طراحی منظر و مبلمان شهری است و برای همه شهروندان شامل کودک، سالمند و معلولین قابل استفاده است. در این نوع طراحی هیچ گونه جداسازی حتی با دید مثبت صورت نمی گیرد. به گفته این مدرس دانشگاه، قابلیت استفاده همگانی، انعطاف پذیر بودن، قابل درک بودن با حواس پنج گانه (برای مثال منظر فقط بر بینایی تکیه نداشته باشد و با حس لامسه هم قابل درک باشد)، استفاده از آن نیروی فیزیکی حداقل بخواهد، وجود اندازه و فضای مناسب برای دسترسی برخی از ویژگی های منظر و مبلمان شهری همگانی هستند. معصومی گفت: در معماری منظر، شهر درسدن (Dresden) طراحی فراگیر را به طور کامل اجرا کرده است. در این شهر نقشه ها و راهنماهای لازم و کافی برای معلولین وجود دارد و سیستم های اطلاع رسانی و همچنین حمل ونقل همگی مناسب سازی شده است. وجود آسانسورهای متعدد در نقاط مختلف شهر، مکان های نشستن و استراحت به تعداد کافی، حذف پله ها و سطوح ناصاف و همچنین هم سطح کردن پیاده رو و سواره رو، مواردی هستند که افراد معلول می توانند به طور مستقل در فعالیت های اجتماعی شرکت کنند. این طراح و برنامه ریز شهری در ادامه گفت: در تهران گام های اولیه برای مناسب سازی طراحی شهری فراگیر برداشته شده است. وجود موزاییک های زرد و پولکی در پیاده روهای تهران نشان دهنده راه برای نابینایان است. لزوم توجه فراگیر معصومی در ادامه افزود: در جهان بحث مناسب سازی بوستان ها از ورودی مناسب و حذف پله و ایجاد رمپ گذشته و هم اکنون این دیدگاه مطرح است که همه باید بتوانند وارد بوستان شوند و از آن لذت ببرند. برای مثال باغچه ها باید در سطحی بالاتر ایجاد شوند که شخصی که روی ویلچر نشسته هم بتواند از دیدن آنها لذت ببرد. آب نماها باید طوری باشند که آب از مکانی بالا به پایین ریخته شود که یک شخص نابینا هم از وجود آب نما و شنیدن صدای آب لذت ببرد. مناسب سازی توجه فراگیر می خواهد و باید با مشارکت گروه های هدف و توجه به سیستم اطلاع رسانی صورت بگیرد.