نقش معماری در کاهش جرم

درحالی که متخصصین و مسئولین و حتی عوام جامعه تصور روشنی از تأثیرگذاری انواع هنرها چون نقاشی ،داستان نویسی و سینما بر رفتار و افکار انسان دارند به طرز ناباورانه ای حتی روان شناسان و معماران از تأثیر ژرف و ماندگار هنری که هر روز و هر روز در ارتباط با آن هستیم یعنی معماری غافل هستند ! معماری به عنوان ظرف و فضایی که ماهیت و رفتار انسان را دربر می گیرد نه تنها آن را جهت می بخشد بلکه می تواند اصلاح کند یا به انحراف کشاند . این در حالی است که معماران کشور ما جز به فرم پردازی ، تقسیم بندی فضایی و بزک کردن نما و در و دیوار حتی بدون توجه به ابعاد و تناسبات انسانی و نیازهای کاربران فضا و جلب توجه به جای در نظر گرفتن مسائل روانی نمی پردازند . در رابطه با نقش معماری در کاهش جرم با خانم مهندس ساناز افتخار زاده معمار ، پژوهشگر و کارشناس روان شناسی سبک تحلیل رفتار متقابل، گفتگویی انجام داده ایم که در ادامه می خوانید: به نظر شما معماری چه تأثیری بر رفتار انسان دارد؟ از مهم ترین وظایف معمار؛ توجه به نیازها و رفتار خاص کاربر در فضاست که موجب می شود طرحی منحصربه فرد بر اساس ویژگی های رفتاری منحصربه فرد انسانی خلق شود . بی شک الزامات ،کیفیت ، ابعاد و کاربری فضایی برای هر یک از کاربران متفاوتی چون نوازنده موسیقی ، پزشک ، نقاش ، روحانی ، مجسمه ساز ، برنامه نویس یا مادری با دو فرزند وابسته به وی به کلی متفاوت است . طراحی یک خانه برای هر یک از این افراد بنا بر نوع نیاز و رفتارشان باید متفاوت از هم باشد . تمرکز اصلی برای طراحی خانه یک هنرمند می تواند حرکت و نشاط و کاربری مناسب فعالیت او ، برای خانه پزشک نور و طراوت ، برای خانه روحانی آرامش و پاکیزگی ، برای خانه برنامه نویس نظم و انضباط و برای خانه یک مادر لطافت و امکانات قابل تغییری برای کودکان باشد . اما بیشتر معماران به همه این کاربران یک نقشه تحویل می دهند که برخاسته از سلیقه متکبرانه ایشان است و کمترین تطابقی با نیازهای صاحب خانه ندارد . آیا معماری می تواند در کاهش جرم نیز موثر باشد؟ معماری می تواند با تمرکز بر رفتار انسانی و ریشه های آن، نقش مهمی در اصلاح و در نتیجه کاهش جرم ایفا نماید. برای مثال فضاهایی که از نور کم و نامناسب برخوردارند تأثیر نامطلوبی بر روان کاربران می گذارند و ممکن است آنها را به انزوا ، خود کم بینی ، کم تحرکی و حتی اعتیاد رهنمون گردند . فضاهای کوچک و تنگ با سقف های کوتاه در کاربر احساس فشار و خفقان و در مقابل آن عصیان و طغیان و عصبیت و پرخاشگری را فعال می سازد . نقوش و رنگ های نامناسب تأثیرات نامطلوب روانی ماندگاری را در مغز موجب می شوند . به عنوان مثال استفاده از نقوش درهم و بی معنا و نیز رنگ قرمز در سطحی وسیع موجب ازدیاد ترشح آدرنالین در خون و سوق دادن انسان به پرخاشگری و تهاجم می شود . ادامه مصاحبه را در شماره بعدی نشریه بخوانید.