نبود بودجه برای آمایش سرزمین یک شوخی است

مستند مادرکشی که نگاهی آسیب شناسانه ای به وضعیت آب در ایران دارد، هفته گذشته در جامعه مهندسان مشاور ایران اکران شد. به گزارش پیام ساختمان، در این برنامه که با تشنج و حاشیه هایی همراه بود، نقد و بررسی فیلم با با میزبانی جامعه مهندسان مشاور ایران برگزار شد. این مستند بر فرایند سدسازی ها طی دهه های گذشته و اثرات مخرب آن بر خشکسالی مناطق مختلف کشور اشاره دارد. با این حال، مورد انتقاد شدید بسیاری از مهندسان مشاور حاضر قرار گرفت که معتقد بودند به نوعی به عنوان خائن به کشور در دامن زدن به بحران کم آبی معرفی شده اند، از طرفی برخی دیگر از آنها با تایید بر واقعی بودن نکات در فیلم خطاب به مدیران دولتی حاضر در پنل نقد و بررسی خواهان پاسخی مناسب در اهمال نسبت به این سدسازی ها و طرح های عمرانی آب بر شدند. نمی توان سدسازی را محکوم کرد در ابتدای این جلسه رئیس جامعه مهندسان مشاور ایران در سخنانی تأکید کرد: هیچ کجای جهان کسی نمی تواند سدسازی را محکوم کند. هرمزد رامینه افزود: فقط سدسازی نیست ما در همه بخش ها دچار مشکل هستیم و تا وقتی که طرح آمایش سرزمین را به اجرا نگذاریم، همین آش و همین کاسه هست. وی در اشاره به اظهارات مسئولان مبنی بر اینکه اجرای این طرح بودجه کلانی می طلبد، گفت: این یک شوخی است، همین الان از بخش کوچکی از هدررفت بودجه های کلان می توان طرح آمایش سرزمین را به اجرا گذاشت و تا وقتی که اجرا نشود، هرگز به توسعه پایدار نمی رسیم، باید اثرات هر حرکتی در هر بخشی، روی بخش های دیگر دیده شود. در تونل زنی رکورد نزنید در بخش دیگری از این برنامه کمیل سوهانی، کارگردان این مستند، خطاب به سدسازان و مهندسان مشاور گفت: دغدغه و هدف این فیلم موضوع توسعه است، در سدسازی رکورد جهانی زدید و دیگر جایی برای سدزدن نیست اما حداقل در تونل زدن برای انتقال آب رکورد نزنید. احداث 11 سد مازاد به بزرگی کرخه در ادامه این جلسه مدیرکل آموزش و مشارکت های مردمی سازمان حفاظت از محیط زیست در اشاره به نکات کلیدی این فیلم گفت: انتقاد ما به سدسازها و آنانی که بر طبل غلبه تفکر سازه ای در کشور کوبیدند این است که تنها هیمه ای برای آتش زدن به دارایی های مملکت، فراهم کردند. محمد درویش افزود: گران قیمت ترین سازه های پهن پیکر سیمانی، دمار از روزگار توسعه پایدار درآورده و به قول وزیر نیرو درحالی که مدعی است، می تواند 79 میلیارد مترمکعب آب تنظیم کند که تنها بیش از 46 میلیارد مترمکعب آب وجود ندارد، یعنی 33 میلیارد مترمکعب ما بیشتر سد ساختیم یعنی 11 سد به بزرگی کرخه اضافه ساختیم بدون اینکه آبی وجود داشته باشد. صدها پروژه تحمیلی در وزارت نیرو معاون وزیر نیرو نیز در انتقادی بی سابقه، با اشاره به عدم استفاده صحیح از تکنولوژی سدسازی، گفت: تمرکز بسیاری از صنایع در کشور بدون توجه به طرح آمایش سرزمین بوده و احداث در مناطق بی آبی که به واسطه صنایع مجبور به تأمین منابع آبی شده اند. علیرضا دائمی افزود: اکنون در وزارت نیرو با صدها پروژه تحمیلی روبه رو هستیم. در کرخه بیش از 45 طرح تحمیلی داریم که ظرفیت احداث آن وجود ندارد. دچار اشتباه شدیم در ادامه این نشست، عضو کمیته تحقیقات آب وزارت نیرو با انتقاد از اینکه در فیلم، مدیران آبی کشور خائن قلمداد شده اند، گفت: ما در سیاست های عملی کردن اسناد بالادستی کاملا دچار اشتباه شدیم. عباسقلی جهانی افزود: در فیلم گفته می شود آنچه به عنوان طرح های توسعه ای انجام داده ایم، عمران بوده و نه توسعه، درحالی که معتقدم اگر سدسازی وجود نداشت شاید، وضعیت منابع آبی کشور بدتر از این بود. 40 هزار حلقه چاه غیرمجاز همچنین عیسی بزرگ زاده، معاون فنی و پژوهش های شرکت آب و نیروی ایران گفت: ما به سدسازی به عنوان یک تکنولوژی نگاه می کنیم؛ بنابراین چاه ها رقیب قنات هستند و نه سدها، در سدسازی های مربوط به ارومیه از حدود 89 هزار حلقه چاه، 40 هزار حلقه غیرمجاز بوده علاوه بر آن سطوح توسعه گسترده و مصرف آب فراوان و 20 درصد کاهش باران علل کم آبی ها هستند. اگر چاه زیاد شده باید چاه ها را بست نه اینکه گناه را به گردن سدها بیندازید. دولت سالاران پروژه ها را تعیین می کنند در ادامه نشست، عضو رسته آب جامعه مهندسان مشاور ایران هم گفت: مسئله فقط سدسازی نیست، ما در شبکه های آبیاری و زهکشی به صورت افراطی در حال پول خرج کردن هستیم. عسگری با انتقاد از حذف سازمان های مردم نهاد از سوی دولتی ها، ادامه داد: اگر سیستم دولتی امور را به سازمان های مردم نهاد واگذار کند، مردم به شیوه گذشته خود امور خود را سامان می دهند. عضو رسته آب جامعه مهندسان مشاور ایران با بیان اینکه پیدایش پروژه ها توسط دولت سالاران صورت می گیرد و نه فن سالاران، اظهار داشت:. به همین دلیل در پیدایش یک سد هیچ کارشناسی وجود ندارد و این پروسه به وسیله سیستمی انجام می شود که گویا کارشناس و مهندس فن سالار نباید در آن دخالت کند و فازهای بعدی را به ما می دهند. استفاده از آب زیرزمینی بیش از آب سطحی در جمع بندی این نشست، معاون پژوهشی مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری با اشاره به بحران کم آبی و نگاه به علل و تبعات آن، گفت: بررسی ها نشان می دهد، در همه صنایع از آب زیرزمینی کشور بیش از آب سطحی استفاده شده است. محمد فاضلی افزود: بر اساس اسناد بودجه کشور در 7 سال اخیر فارغ از فاینانس و مشارکت های مردمی فقط در پروژه های سدسازی حدود 2.2 دهم میلیارد دلار خرج شده است. وی با اشاره به تعیین 5 هزار و 900 میلیارد تومان هزینه های مطالعاتی و پیش بینی در سال آینده بودجه برای این مسئله، تصریح کرد: آقای چیت چیان در اقدامی حیرت انگیز بودجه آب های زیرزمینی را با 18 تا 23 برابر افزایش طرح تعادل بخشی، 325 میلیارد تومان تعیین کرده است. معاون پژوهشی مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری با بیان اینکه تا این لحظه 80 درصد آن تخصیص نیافته است، افزود: سؤال بزرگ این است همواره مصرف آب های زیرزمینی بیشتر بوده و بحران بزرگ امروز کشور فرونشست بیابان های ناشی از آب های زیرزمینی است، طبق آمارها سالی 7 هزار میلیارد تومان در آب های سطحی و سالی کمتر از 20 میلیارد تومان در آب های زیرزمینی خرج شده است.