روستایی که جانش به جان قناتش بسته بود

روستای تاریخی عصرآباد در شهرستان صدوق در شمال یزد واقع شده است. این روستای متروک در حومه شهر اشکذر است که حدود 50 خانوار در آنجا سکونت داشته اند و به دلیل خشک سالی های متمادی، قریب به نیم قرن است که خالی از سکنه شده، اما بقایای خانه ها و بناهای تاریخی آن همچنان پذیرای گردشگرانی از سراسر کشور است. نام قدیم این روستا مجومرد بوده و در زبان فارسی قدیم به نام مرد جویای محبت شهرت داشته است. معروفیت این روستا، آب انبار هفت بادگیری است که از بناهای دوره قاجاریه بوده و در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این آب انبار از لحاظ تعداد بادگیر در بین آب انبارهای جهان منحصربه فرد بوده و تنها آب انبار هفت بادگیری دارای دو مخزن است. ارتفاع مخزن ها از کف زمین بیش از 2 متر است و نوع گنبد آنها خاگینه ای است. ارتفاع بادگیرها حدود 6 متر و نمای آجری دارند که از هر چهار طرف باز است. عمده مصالح به کاررفته در ساخت این آب انبار، خشت خام، آجر، قلوه سنگ، ساروج و گچ است. بادگیرها به شکل زیبایی مزین و تزئینات دندان موشی زیگزاگی دارد و قسمت فوقانی بادگیرها با آجرهای شرقی تزئین شده است. هر بادگیر دارای چهار منفذ در هر ضلع است. آب انبار عصرآباد در سال 1319 شمسی به پشتکار جهانگیر رستم ایزدی، از نیکوکاران یزدی در روستای حسین آباد در دو دهانه ساخته شده و تا سال ها از آب قنات حسن آباد بهره می برده و در این سال ها از آب لوله کشی سیرآب می شده است. معماری خاص این بنا باعث می شده که در گرمای طاقت فرسای تابستان در استان یزد، آب سرد و خنک باشد. مخازن عمیق، آب را در جایگاه پایینی از سطح زمین نگاه داشته تا نسیم خنکی توسط بادگیرها از روی سطح آن جریان یابد. همچنین ازآنجاکه آب زمین های عصرآباد شور بوده، آب رشته قنات حسین آباد را به سمت این آب انبار هدایت می کردند. روستای تاریخی عصرآباد، چند سال پیش به عنوان سایت بین المللی و ملی پیشتاز اکوتوریسم بیابانی برگزیده شد؛ اتفاقی که میراث دوستان را امیدوار کرد تا شاید حیاتی دوباره به این روستا و آب انبار جهانی اش ببخشد. ازآنجاکه روستای عصرآباد و روستاهای اطراف آن همواره موردحمله طوفان های شنی است اکنون این آب انبار با تمام هفت بادگیرش در حال غرق شدن در میان تلی از شن های روان است که نیازمند توجه بیشتر همگان است. این اثر در تاریخ 17 اسفند 1381 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. شاید با همت و مدیریت سازمان میراث فرهنگی بار دیگر این روستا احیا شده و آب انبارش جان بگیرد.