تنزل معماری به مرتبه ساختمان سازی

هماهنگی فضای شهر و معماری با ویژگی های فرهنگی، موجب می شود تا انسان با فضا آشنا شده، بتواند با فضا و کالبد ارتباط برقرار نماید. به نظر می رسد تا زمانی که انسان در گیرودار درک و فهم معانی فضا و انطباق خود با آن قرار دارد، تا زمانی که مکانی را بیگانه با خود احساس می کند و تا زمانی که اثر معماری بی توجه به ویژگی های فرهنگی مخاطب خود، با هدف نمایان نمودن اجسام عجیب و غریب و حیران نمودن انسان ها شکل گیرد، امکان تحقق رسالت معماری (در آن حد و اندازه و کیفیتی که آن بنا یا فضای معماری ایجاب می نماید) کمتر فراهم می شود. در حقیقت ویژگی های خاص فرهنگی مردمان یک سرزمین موضوعی دارای مراتب مختلف است. اثر معماری حداقل از دو منظر، از شرایط طبیعی و جغرافیایی بستر تکوین خود تأثیر می پذیرد: نخست به سبب تأثیرات اجتناب ناپذیر شرایط اقلیمی و جغرافیایی بر ویژگی های فرهنگی (و تأثیر ویژگی های فرهنگی بر اثر معماری) و دوم به لحاظ تأثیرپذیری ناگزیر ساختمان از شرایط طبیعی و لزوم تأمین آسایش کاربران اثر در برابر شرایط طبیعی و اقلیمی. مظاهر فرهنگی و ارتباط با معماری سرزمین ایران به لحاظ طبیعی دارای شرایط بسیار متنوع و گوناگونی است و از اقلیمی برخوردار است که از جهت آب وهوا و پستی وبلندی درواقع یک جهان کوچک به شمار می آید. اختلاف درجه حرارت در سردترین و گرم ترین نقاط این کشور در برخی فصول حتی به بالاتر از پنجاه درجه می رسد که این برای کشوری که به نسبت بخش کوچکی از کره زمین را تشکیل می دهد بسیار شگفت انگیز است و کمتر کشوری را در جهان می توان یافت که از چنین تنوعی در سرزمینش برخوردار باشد علاوه بر تأثیرات همه جانبه طبیعت متنوع سرزمین ایران بر شهر و معماری، وضعیت طبیعی موضوعی مؤثر بر روحیات و الگوهای فرهنگی ایرانیان و از آن، راه، شهر و معماری ایرانی بوده است. مظاهر فرهنگی یک سرزمین شامل زبان، ادبیات، معماری و سایر هنرها، آینه تمام نمای ویژگی های فرهنگی و فضای اندیشه ای آفرینندگان آنها (و البته در مرتبه ای دیگر نشانگر دیگر شرایط مؤثر بر آفرینش آن مظهر فرهنگی) هستند. معماری نیز به عنوان یکی از مهم ترین مظاهر فرهنگی به خصوص در سرزمین ایران بدون تردید یک موضوع اساسا فرهنگی است. توجه به این نکته از آنجا حائز اهمیت است که امروز بنا بر آشفتگی و نابسامانی که در مفاهیم، معانی و واژگان وجود دارد معماری به مرتبه ساختمان سازی تقلیل یافته و این خود منشأ برخی از نابسامانی های موجود در وضعیت معماری دوره معاصر است. بنا بر ذات فرهنگی معماری، قاعدتا اثر معماری محل ظهور و بروز باورها و اصول اعتقادی، ویژگی های فرهنگی، انتخاب ها، ذوق و طبع و فضای فکری و اندیشه ای آفرینندگان خود خواهد بود. هویت بخشی به منظر شهری و روستایی برای تحقق هویت بخشی به سیما و منظر شهرها و روستاها لازم است مؤلفه های مؤثر در این امر را مورد شناسایی قرارداده و پس از شناخت موانعی که در همگرایی این مؤلفه ها برای نیل به سیما و منظر شهری و روستایی مطلوب مؤثرند، نسبت به رفع این موانع اقدام کنیم.