بهداشت روان

افسانه مرادحاصل سلامتی بدون سلامت روان وجود ندارد. پیشرفت صنعت و تکنولوژی، قدرت و ثروت را افزایش داده ولی امکان زندگی با آرامش و صلح و اطمینان را از انسان سلب کرده، در حقیقت کیفیت فدای کمیت شده و اعتدال و تناسب کنار رفته و بیماری های عصبی روان تنی جانشین آن شده است. هرساله حدود 20 درصد از بزرگسالان یک مشکل بهداشت روانی را تجربه می کنند و از هر 4 خانواده یک خانواده عضوی با اختلالات روانی دارند. برای همه افراد سلامت روحی، جسمی و اجتماعی برای ساخت مسیر زندگی حیاتی است. سازمان جهانی بهداشت، بهداشت روانی را اینگونه تعریف می کند: بهداشت روانی در درون مفهوم کلی بهداشت قرار دارد و بهداشت یعنی توانایی کامل برای ایفای نقش های روانی و جسمی، سلامت به معنای نبود بیماری یا عقب ماندگی نیست. بهداشت روانی را در سه قسمت نگرش های مربوط به خود، نگرش های مربوط به دیگران و نگرش های مربوط به زندگی تعریف می کند و بهداشت روانی یعنی: توانایی سازگاری با دیدگاه های خود، دیگران و رویارویی با مشکلات روزمره زندگی. معمولا افرادی که از نظر روانی سالم هستند دارای ویژگی های زیر هستند: نسبت به خود آرامش دارند و احساس امنیت می کنند. توانایی های خود را در حد واقعی ارزیابی می کنند نه بیشتر نه کمتر. به حقوق دیگران احترام می گذارند. می توانند به دیگران علاقه مند شوند و آنها را دوست بدارند. می توانند احترام و دوستی دیگران را جلب کنند. می توانند نیازهای خود را برآورده سازند و برای دشواری هایی که در زندگی آنها پیش می آید راه حلی پیدا کنند و آنها قادرند خود بیندیشند و تصمیم بگیرند. قادرند مسئولیت روزمره خود را با برگزیدن اهداف معقول پیش ببرند. تحت تاثیر عواطف، ترس، خشم، عشق یا گناه خود به طوری قرار نمی گیرند که زندگیشان پریشان شود. انعطاف پذیر هستند. برای تشخیص و پی بردن به ضعف روانی در یک شخص نیز نشانه هایی وجود دارد: ناشادمانی دایمی به علل ناموجه از دست دادن آسان تعادل روانی در بیشتر اوقات بی خوابی مکرر افسردگی و سرخوشی متناوب به صورت ناتوان کننده آشفتگی زندگی ترس دائمی بی جهت دایما حق را به جانب خود دادن و دیگران به ناحق شمردن احساس درد و شکایت های بدنی به صورت بیشمار به طوری که علتی برای آن پیدا نمی شود. سه اصل سلامت روان اول: آرامش بدون تردید آرامش اولین شرط روان سالم است و در سایه آن می توان به شکل متعالی به سایر امور زندگی و پیشرفت هم رسید. البته منظور از آرامش، آرامش نسبی و نداشتن دغدغه های متعدد است. فردی دارای سلامت روان است که: توانمندی های خود را بشناسند و توانایی مقابله با استرس های روزمره را داشته باشد و به شکل مفید و مؤثری در جامعه مشارکت و فعالیت داشته باشد. بیشتر افراد در برخورد با مسائل روزمره زندگی علاوه بر اینکه مشکلاتی با شدت های مختلف را تجربه می کند، دچار استرس می شوند. برخی از این مشکلات زودگذر هستند برخی نقشی ماندگار تر دارند. در دنیای امروز هیچ کس بدون دغدغه و گرفتاری نیست اما نکته مهم این است که فرد بتواند به درستی شرایط را ارزیابی و برای رفع این نگرانی ها اقدام کند و در صورتی هم که مشکلات قابل حل نیستند به گونه ای با آنها کنار بیاید، نه اینکه گرفتاری ها عملکرد و زندگی او را تحت تأثیر قرار دهند و باعث سلب آرامش افراد شوند. دوم: مدیریت هیجان از دیگر ویژگی های مهم سلامت روان، توانایی کنترل و بروز مناسب احساسات و هیجان ها است. بروز احساسات باید به گونه ای باشد که ازیک طرف فرد نخواهد احساس هایش را سرکوب کند و از طرف دیگر، مهارگسیخته آنها را بروز ندهد. همچنین انتظار می رود، ذهن سالم بتواند محیط پیرامون خود را به درستی ادراک کند. انسان به کمک حواس پنج گانه جهان را درک می کند، درکی که با واقعیت بیرونی هماهنگ است؛ چیزی نه بیشتر و نه کمتر از آن. ممکن است ادراک ها با واقعیت همخوان نباشد. در برخی شرایط بیمارگونه، ممکن است فرد درکی درست از عالم خارج نداشته باشد، برای مثال صدایی بشنود یا چیزی ببیند که وجود خارجی ندارد. سوم: شناخت یکی دیگر از خصوصیات ذهن سالم، شناخت است. منظور از شناخت، مجموعه ای از توانایی هایی مغز شامل هوشیاری، توجه و تمرکز، حافظه، زبان و... است که هر فردی با توجه به شرایط خود از آن بهره مند است. سالم بودن این توانایی ها تأمین کننده و نشانگر بخشی از سلامت روان هستند. بررسی رفتار، عینی ترین روشی است که با ارزیابی آن می توان درباره سلامت روان افراد اظهارنظر کرد؛ بنابراین داشتن رفتاری متناسب با شرایط پیرامونی از اصلی ترین خصوصیت های سلامت روان افراد است.