کانال داریوش

قسمت هشتم یکی دیگر از شاهکارهای اعجاب آور مهندسی در جهان باستان ساخت کانالی بود که دریای سرخ را به دریای مدیترانه پیوند می داد. این نمونه کهن کانال سوئز که کانال داریوش نام گرفته است، از خلیج سوئز در دریای سرخ آغاز می شد؛ با طی مسافتی در جهت شمال غربی به دلتای رود نیل می رسید و بالاخره از طریق یکی از شعبات اصلی رود نیل به دریای مدیترانه راه می یافت. این کانال در حدود 500 ق.م. به فرمان داریوش بزرگ به پهنای 50 متر و به درازای145 کیلومتر ساخته شده تا دو دریای بزرگ جهان را به یکدیگر پیوند دهد که بی تردید یکی از درخشان ترین دستاوردهای مهندسی جهان باستان به شمار می آید. پنج کتیبه از سنگ خارا در طول کرانه های این کانال نصب شده بود تا ستایشی از این دستاورد افتخارآفرین باشد. از آن پس خلیج فارس به صورت یکی از مهم ترین آبراه های جهان درآمد. در این دریا از زمان پارتیان تا دوران اسلامی، تجارت دریایی میان چین، هند و ایران رو به رونق گذاشت. دریانوردان ایرانی به بندرهای سیلان رسیدند و از آنجا ابریشم چین و کالاهای ارزشمند دیگر می خریدند و به بندرهای ثروتمند خلیج فارس مانند بندر سیراف (نزدیک بندر طاهری امروزی) می آوردند. دکتر پتریک هانت، دانشگاه استنفورد: امروزه همه با نام کانال سوئز آشنا هستند، ولی چند تن تا به حال نامی از کانال داریوش شنیده اند؟ این کانال در حدود 2500 سال پیش میان دریای سرخ و رود نیل کنده شده و پیشگام کانال سوئز بود. از سازنده اش داریوش بزرگ سنگ نبشته ای در مصر برجاست که در آن آمده است: چنین گویند داریوش شاه، من پارسی ام... من فرمان دادم به کندن این آبراه تا کشتی ها از رودی به نام نیل که در مصر روان است، به دریایی که از پارس می رود (یعنی خلیج فارس) راه یابند. شواهد زبان شناختی در نام های جغرافیایی آشکار می کند که دریانوردان ایرانی چه عرصه پهناوری از آب های جهان را با ناوهای خود پیموده اند. دو بندر مالابار و زنگبار که در حد شرقی و غربی اقیانوس هند واقع شده اند، دو مثال جالب اند. واژه بار در فارسی به معنای بارانداز و ساحت است، در نتیجه مالابار به معنای ساحل مالایی ها (مردمانی از تبار مردم مالزی) و زنگبار به معنای ساحل سیاه پوستان است (زنگی یعنی شخص سیاه پوست).