فضاسازی در محیط باز

در تعریف ساده و ابتدایی از معماری منظر گفته می شود که این رشته تلفیقی از علوم مهندسی شهرسازی و مهندسی معماری است که به طراحی و فضاسازی در محیط باز می پردازد. معماری منظر می تواند مربوط به یک بنا، پارک (بوستان) و غیره باشد. اما واقعیت این است که چنین تعریفی احتمالا در آمریکا طرفدارانی داشته باشد. در تعریف معماری منظر در اروپا بیشتر بر جنبه های انسانی و ذهنی آن تأکید می شود و این رشته مستقل به شمار می رود. معماری منظر و آرامش انسان به عنوان مثال کوین لینچ در دهه 80 میلادی چنین دیدگاهی به معماری منظر دارد (که البته امروزه دارای اعتبار نیست): معماری منظر همان طراحی شهری ولی در سطح پایین است. معماری منظر در مورد انسان و نحوه آرامش آن بحث می کند؛ یعنی هرچه قدر معماری منظر ما بهتر باشد، منظر ما در همه زمینه ها -چه در زمینه فرهنگی و چه در زمینه اجتماعی- پیشرفت خواهد کرد. در بیشتر تعریف ها از معماری منظر و بیش از همه؛ بر تقویت ارتباط میان انسان و طبیعت و محیط تأکید شده است. همچنین به عنوان هنر و دانش تنظیم شرایط و زمینه سازی درک زیبایی و احساس خوشی و آسایش در محیط های طبیعی و انسان ساخت، به ویژه در بخش وسیعی از فضاهای باز جوامع زیستی با تکیه بر برخی علوم پایه و مهندسی نظیر اکولوژی، زمین شناسی، گیاه شناسی و باغبانی، آب و سیویل است. برقراری تعادل میان عناصر طبیعی و مصنوع در این رشته و حرفه تلاش می شود در مقیاس های متفاوت از آمایش سرزمین تا فضاهای خرد، به پایداری محیطی، فرآیندها و زیبایی های بوم شناسی پرداخت و به آماده سازی زمین، نمایش خوانا و جذاب جلوه های محیط طبیعی و عناصر مهمی چون آب و گیاه در فضاهای باز توجه شود. به علاوه، این رشته و تخصص نقش بسیار مهمی را در مدیریت بهره برداری، نگهداری و برقراری تعادل میان مجموعه عوامل و عناصر طبیعی و مصنوع در جوامع زیستی ایفا می کند. با توجه به مطالعات، آنچه در طی قرن گذشته و سال های آغازین قرن بیست ویکم به عنوان تعریف معماری منظر یا چارچوب کلی فعالیت های آن ارائه شده است؛ از یکسو برآمده از دانش ضمنی و آموزه های محیطی انسان برای همنشینی با محیط طبیعی در تاریخ تمدن و بستر زندگی در جوامع زیستی است و از سوی دیگر، متکی بر دیدگاه های برخی صاحبنظران و متخصصانی است که هر یک براساس باورها، ارزش های فرهنگی، دانش و تجربه های خود به موضوع منظر و فعالیت های معماری منظر پرداخته اند. در ایران با توجه به رشد جمعیت و نیاز روزافزون به ساخت وساز و همچنین افزایش جمعیت شهرنشین نه تنها به شهرسازی توجه کافی نشده بلکه پس از روی آوردن به این رشته و آموزش اصول شهرسازی، منظر شهری و مبلمان شهری مقوله ای است که همواره در چارچوب تئوری ها باقی می ماند. درحالی که می توان با توجه به پیشینه معماری و فرهنگ ایرانی به منظر شهری توجه بیشتری کرده و آرامش بصری مردم شهر را تأمین کرد. + عکس