به در میگه دیوار بشنوه

ضرب المثل به در میگه دیوار بشنوه از جمله پرکاربردترین ضرب المثل های ایرانی، به خصوص در محاوره میان مردم است. در جامعه ایرانی ما از قدیم تعارف کردن و جملات تعارفی کاربرد زیادی داشت و معمولا گفتمان بین افراد (پدر و فرزند، زن و شوهر، مادر و فرزند) به طور مستقیم شکل نمی گرفت که خود ریشه ای عمیق در نوع نگرش و تربیت خانوادگی داشت.

در برخی موارد شرم و حیا و در مواردی نیز اعمال قدرت و تثبیت جایگاه فرد موجب می شد واسطه ای در میان باشد، توسط او صحبت ها رد و بدل شود که حکایت به در گفتن و شنیدن دیوار از همان جا شروع شد. در برخی موارد نیز افراد آنچه در دل داشتند به زبان نمی آوردند بلکه در پی منافع خود به مجیزگویی و تملق روی می آوردند و همه این تعارفات و تشریفات کلامی یا رفتاری را در قالب فرهنگ ایرانی، ادب و احترام گذاشتن توجیه می شد. این شیوه غیرمستقیم در بیشتر مواقع با رفتارهای مؤدبانه که خود تابع اصول و شرایط خاص بود عجین شده و مرز تعارف و ادب قابل تشخیص نبود.

از همه این موارد که بگذریم، به طورکلی ادب جزو ارزش های اخلاقی محسوب شده و فردی که مزین به آن است محبوب و مطلوب همگان خواهد بود، نکته حائز اهمیت عدم شفافیت در سخن است که در برخی موارد بسیار آزاردهنده است. امروز رفتارها و واکنش های افراد به ویژه افرادی که بیشتر در معرض ارتباطات اجتماعی هستند قواعد و اصول کاملا تغییریافته ای داشته رنگ و بوی ناشناخته ای دارد؛ نه می توان به فرهنگ وارداتی غربی و نه فرهنگ سنتی و ادب ایرانی آن را متصل کرد بلکه مجموعه ای رفتار آمیخته از عادات تقلیدی، روشنفکرانه و خودخواهی های شخصی است.

شفاف سازی و سخن گفتن بدون واسطه در بسیاری موارد تصمیمات مفید و مهمی در پی دارد و صمیمیت و نزدیکی بین افراد ایجاد خواهد کرد. گاهی هم حضور واسطه باعث می شود از خشم، عصبانیت و پرخاشگری جلوگیری شود.