بناهای تاریخی محتاج مراقبت

صحنه های هولناک انفجار و تخریب بنای باستانی شهر پالمیرا در سوریه توسط تروریست های داعش، دل هر بیننده ای را در سراسر جهان به درد آورد و هر انسان بخردی از این تخریب وحشیانه متأثر و افسرده شد. بناها و محوطه های تاریخی سراسر جهان که روز 29 فروردین روز یادآوری اهمیت آنهاست؛ متعلق به گنجینه فرهنگی و هنری تمامی ابنای بشر هستند. هیچ فرقی نمی کند؛ همانطور که ما در ایران از تخریب پالمیرا اندوهگین می شویم همنوع دیگر ما در فلان کشور دور یا نزدیک نیز از دیدن عکس یادگاری نویسی شده بر بنای تخت جمشید یا عالی قاپو یا هر بنای ارزشمند دیگر آزرده خاطر می شود. قرن هاست بناها و محوطه های تاریخی، با ابهت و وقار اما مظلومانه ایستاده اند و دور چرخ گردون را نظاره نشسته اند و ما همه مردم جهان اصالت و هویت فرهنگی جهانمان را از این ایستادن با وقار وام گرفته ایم. بناها و محوطه های تاریخی نیازمند یادمان صرف نیستند آنها محتاج مراقبتند. مراقبتی برآمده از دل و نهاد درونی هریک از ما. در خبرها آمده بود که کاشی های قدیمی سر در بعضی خانه ها و اماکن قدیمی تهران، هرازگاهی به سرقت می روند. چند کتیبه سنگی قدیمی نیز در اصفهان سرقت شده است. در یک سفر به شیراز، اصفهان و کرمان و بازدید از اماکن تاریخی نیز می توانیم حجم وسیع پدیده زشت یادگاری نویسی را بر در و دیوار این بناها ببینیم. به راستی این چه بیماری است که عده ای از تخریب و صدمه به بناهای تاریخی لذت می برند؟ وندالیسم و تخریب این اماکن چه دردی از این جماعت درمان می کند؟ ادارات میراث فرهنگی توان خود را برای حفاظت از این آثار کافی نمی دانند و از کمبود نیروهای یگان حفاظت آثار تاریخی نالانند. این آثار که مربوط به سازمان میراث فرهنگی نیست. واقعیت این است که باید با جان و دل پذیرفت که آثار باستانی و تاریخی در هر کجای جهان تعلق به تمامی ابنای بشر دارند و تخریب آنها چه به شکل وحشیانه داعشی یا سرقت کاشی ها و آثار باستانی و حتی یادگاری نویسی بر آنها همگی نشانه وندالیسم فرهنگی است. تخریب کنترل نشده اشیا و آثار فرهنگی باارزش یا حتی اموال عمومی و مبلمان شهری، یک ناهنجاری اجتماعی به حساب می آید که بیش از آنکه به پلیس و بازوی انتظامی نیاز داشته باشد به آموزش عمومی و فرهنگ سازی مجدانه محتاج است. به موازات این نگرش، مشارکت برنامه ریزی شده با نهادهای بین المللی مرتبط به ویژه در فضای برآمده پسابرجام، موقعیت مناسبی است تا در حفظ و نگهداری آثار ارزشمند فرهنگی و تاریخی خود از همه توان بین المللی استفاده کنیم. هفته گذشته رئیس موزه لوور پاریس، جان لوک مارتینس و هیئت همراه از ایران بازدید 4 روزه ای داشتند. تفاهم های دوجانبه این چنینی با مراکز و مؤسسات معتبر فرهنگی و هنری می تواند توان نگهداری و مرمت ما از آثار منحصربه فردمان را چند برابر کند. تنها کافی است همواره به یاد داشته باشیم که این آثار ارزشمند، میراث یک قوم یا کشور نیستند و تعلق به تمامی مردم جهان دارند.